Το αμερικάνικο δημόσιο χρέος και ο νέος κρατισμός

Του Πάνου Ευαγγελόπουλου

Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ξεπέρασε και τα 34 τρισ. και συνεχίζει να σκαρφαλώνει. Δεν υπάρχει ισχυρότερη ένδειξη για το πού οδηγεί το μοντέλο του Μπάιντεν του Νέου Κρατισμού. Τα χάλια των δημόσιων οικονομικών των ΗΠΑ διακινδυνεύουν την παγκόσμια ηγεσία της και την παγκόσμια ισχύ της, ενώ διαβρώνουν και υπονομεύουν τον δυναμικό της ιδιωτικό τομέα, που δεν στηρίζεται μόνον στις παγκοσμίου εμβέλειας επιχειρήσεις της αλλά και στα εκατομμύρια ζωτικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων της αμερικάνικης οικονομίας που αποτελούν το αθόρυβο πλήθος των πολλών μυρίων αμερικάνικων μελισσών που ακάματα και αόκνως μαζεύουν τη γύρη και δημιουργούν το πολύτιμο μέλι του Αμερικάνικου πλούτου που κατασπαλάται από το αδηφάγο Αμερικάνικο Κράτος και από τα άκαρπα και περιττά, υποτίθεται μάλιστα μεγαλόπνοα, σχέδια των πολιτικών του Μπάιντεν και των γραφειοκρατών του.

Όμως αν συνεχίσει ο Νέος Κρατισμός του Μπάιντεν, τότε μέχρι και το 2030 και κάτι, το Αμερικάνικο Δημόσιο Χρέος θα έχει ξεπεράσει και τα 40 τρισ. Αυτή η επιταχυνόμενη αύξηση του Αμερικάνικου Δημοσίου Χρέους έχει λάβει τη μορφή γιγάντωσης χιονοστιβάδας που τίποτα δεν μπορεί να την σταματήσει και αναπόφευκτα και μοιραία οδηγεί τις ΗΠΑ στην τελική φάση και στην τελική κρίση.

Ασφαλώς το δολάριο θα παραμείνει οικουμενικό αλλά θα πορεύεται αδύναμο και τα επιτόκια των ομολόγων της θα χαρίζουν λεφτά, προσόδους και πλούτο στους παγκόσμιους ραντιέρηδες αλλά η αμερικάνικη οικονομία κρυφίως και αδήλως θα συνεχίσει να αιμορραγεί επικινδύνως. Η αιμορραγία της θα συνίσταται στον τεράστιο όγκο που θα καταλαμβάνουν τα τοκοχρεολύσια της, σε όλο και μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της που στην επόμενη δεκαετία θα καταστεί αδύνατον ακόμη και να καταρτισθεί ένα βιώσιμο σχέδιο προϋπολογισμού. Η αιμορραγία αυτή έχει ήδη διαφανεί από τις επιπλοκές της συνεχούς αύξησης της οροφής του δημοσίου χρέους και της καταφανούς αδυναμίας κατασκευής ρεαλιστικού μείγματος φόρων, περικοπών, παροχών που κάθε λίγο και λιγάκι απειλούν με κλείσιμο το Αμερικάνικο Ομοσπονδιακό Κράτος.

Δεν υπάρχει αυτοκρατορία στην ιστορία που να μην κατέρρευσε από τα άθλια δημόσια οικονομικά της. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από το 200 μ.Χ. έως το 300 μ.Χ. κατέρρευσε, όταν δεν είχε καν χρήματα να πληρώσει τις Ρωμαϊκές Λεγεώνες, που αποσύρονταν βαθμιαία από όλες τις συνοριακές γραμμές που θρυμματίζονταν  η μια μετά την άλλη. Πλησιάζοντας το 300 μ.Χ., το Ρωμαϊκό Δηνάριο, επί αυτοκράτορος Διοκλητιανού, είχε γίνει τόσο αναξιόπιστο που οι Ρωμαίοι αντάλλασσαν πράγματα αντί πραγμάτων. Ο Διοκλητιάνιος υπερπληθωρισμός ανέδυσε τον πρωτόγονο αντιπραγματισμό σε μια από τις πιο σπουδαίες αυτοκρατορίες της παγκόσμιας ιστορίας. Οι συναλλασσόμενοι πάντα αντιδρούν με απίστευτες επινοήσεις απέναντι στην ανεπάρκεια της δημόσιας διοίκησης, όπως στην εποχή μας, με την έκρηξη των κρυπτονομισμάτων που υποστηρίζεται αναφανδόν με την εκπληκτική ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών.

Κι όμως, μόνο εκατό χρόνια χώριζαν τα διαλυμένα δημόσια οικονομικά του Διοκλητιανού με τα ανθηρά δημόσια οικονομικά του κραταιού αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου. Αλλά στις ΗΠΑ είναι ακόμη χειρότερα. 34 χρόνια μόνον χωρίζουν τον Πρόεδρο Ρήγκαν με το 1 τρις δημόσιο χρέος με τα 34 τρις δημόσιο χρέος του σημερινού Μπάιντεν. Δημόσιο Χρέος που αυξήθηκε και συνεχίζει να αυξάνεται επιταχυνόμενα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια και προϊόντος του χρόνου τείνει να λάβει αύξηση εκθετική.

Από το 1988 που παρέδωσε την Προεδρία ο Ρήγκαν, μόνον επί Κλίντον είχαμε δημοσιονομικά πλεονάσματα και μια τάση εξισορρόπησης της αυξητικής τάσης του δημοσίου χρέους, σε ένα μάλιστα περιβάλλον πάμφθηνης ενέργειας, με το πετρέλαιο λιγότερο και από 20 δολάρια το βαρέλι και από εκεί και πέρα, μια δραματική αύξηση του δημοσίου χρέους, για να φθάσουμε στο σήμερα του Μπάιντεν, όπου μόνον πλέον τα αυξημένα τοκοχρεολύσια, δημιουργούν δυσκολίες ακόμη και στη σύνταξη του προϋπολογισμού. Αυτές οι δυσκολίες, αργά ή γρήγορα, θα δημιουργήσουν ρήγματα και θα σημάνει η ώρα είτε των φόρων είτε των περικοπών, εκτός εάν επιλεγεί η νομισματική χαλάρωση εκ νέου, οπότε οι ΗΠΑ θα κυλήσουν σε έναν Διοκλητιάνιο Πληθωρισμό οικονομικής παρακμής.

Τα ίδια προβλήματα αντιμετώπισε και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μετά την ένδοξη και οικονομικά ανθηρή Μακεδονική Δυναστεία και τον σφιχτοχέρη Βασίλειο Β΄ τον Βουλγαροκτόνο, που κρατούσε τα δημόσια οικονομικά στο ακέραιο, ωσάν κόρη οφθαλμού, εκ παραλλήλου με τις στρατιωτικές του νίκες, οι μετέπειτα Βυζαντινοί αυτοκράτορες σπαταλούσαν το δημόσιο χρήμα και παρά την νομισματική μεταρρύθμιση που επιχείρησε η διάδοχη δυναστεία των Κομνηνών με τον Αλέξιο Α΄, που αποδείχθηκε όμως αλυσιτελής εξ αιτίας της μη διόρθωσης των δημόσιων οικονομικών, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία παραδόθηκε στον κατήφορο της και οι Βενετοί και Γενουάτες ανέλαβαν τα οικονομικά σκήπτρα ολοκλήρου της Μεσογείου.

Σήμερα σε ένα πολυπολικό κόσμο απηνούς ανταγωνισμού που όμως φαίνεται ότι το δολάριο δεν έχει αντίπαλο, στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ έχουν πολύ λίγο χρόνο, πριν χάσουν οριστικά την πρωτοκαθεδρία και αφεθούν στη δική τους κατηφορική πορεία που θα οφείλεται αποκλειστικά και μόνον στην κάκιστη διαχείριση που κάνουν των δημόσιων οικονομικών τους και του Νέου Δόγματος που κυριαρχεί του Νέου Κρατισμού σε όλες του τις εκφάνσεις.

* Ο Πάνος Ευαγγελόπουλος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
panevans@uop.gr