Επιχειρήσεις & Εκθέσεις Βιωσιμότητας

Του Σταύρου Κουμεντάκη

Διαπιστώσαμε, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, πως ο Κανονισμός (ΕΕ)2020/852 (:Taxonomy/Ταξινομία) στοχεύει να προσδιορίσει, μεταξύ άλλων, τα κριτήρια με βάση τα οποία μια οικονομική δραστηριότητα είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη˙ να προστατεύσει τους ανθρώπους της αγοράς αλλά και τους ιδιώτες επενδυτές από το Greenwashing˙ να διαφυλάξει τη διαφάνεια. Οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση, όμως, θα απέβαινε "άνευ αντικειμένου", αν οι πληροφορίες που απαιτούνταν από τις υπόχρεες επιχειρήσεις να δημοσιοποιηθούν δεν ήταν πιστοποιημένες από καθ’ ύλη αρμόδιους-εγνωσμένης αξιοπιστίας τρίτους, αν δεν βασίζονταν σε συγκεκριμένα πρότυπα και δεν ήταν επαρκώς αξιοποιήσιμα από όλους τους ενδιαφερόμενους.

Η αρτιότητα, πιστοποίηση και αξιοποιήσιμο των πληροφοριών

Τα εισαγωγικά αναφερόμενα κενά ήρθε να καλύψει η Οδηγία (ΕΕ) 2022/2464/14.12.2022. Ήδη από τις αιτιολογικές της σκέψεις συναντάμε τη μέριμνα για τους πελάτες, εργαζόμενους, επενδυτές, αποταμιευτές, κοινωνικούς εταίρους, μη κυβερνητικές οργανώσεις, φορείς χάραξης πολιτικής, περιβαλλοντικές οργανώσεις. Σημαντική επίσης (αν και εκ περισσού, μάλλον, διατυπούμενη) διαπίστωση πως "...η άρτια υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας μπορεί να ενισχύσει την πρόσβαση μιας επιχείρησης σε χρηματοοικονομικά κεφάλαια". 

Υπόχρεα νομικά πρόσωπα

Επιχειρήσεις που είναι υπόχρεες στη δημοσιοποίηση των κρίσιμων πληροφοριών είναι-μεταξύ άλλων: Οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (εξαιρούνται οι πολύ μικρές), οι οποίες είναι οντότητες δημοσίου συμφέροντος. Στην έκθεση διαχείρισής τους υποχρεούνται να περιλαμβάνουν τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την κατανόηση των επιπτώσεων της επιχείρησης σε θέματα βιωσιμότητας, καθώς και τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα θέματα βιωσιμότητας επηρεάζουν την εξέλιξη, τις επιδόσεις και τη θέση της επιχείρησης.

Οι εξ αυτών μικρές και μεσαίες δικαιούνται να υποβάλλουν περιορισμένες σε εύρος δεδομένων, στοιχείων  και πληροφόρησης εκθέσεις βιωσιμότητας. 

Υπόχρεες είναι, επίσης, οι μητρικές επιχειρήσεις μεγάλου ομίλου. Οι εν λόγω επιχειρήσεις συμπεριλαμβάνουν στην ενοποιημένη έκθεση διαχείρισης τους τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την κατανόηση των επιπτώσεων του ομίλου σε θέματα βιωσιμότητας, καθώς και τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα θέματα βιωσιμότητας επηρεάζουν την εξέλιξη, τις επιδόσεις και τη θέση του ομίλου.

Περιεχόμενο πληροφόρησης

Προκειμένου να καταστούν χρήσιμες οι αναγκαίες, κατά τη νομοθεσία, πληροφορίες θα πρέπει να δημοσιοποιούνται με βάση συγκεκριμένα πρότυπα. Τα πρότυπα αυτά αξιώνουν πληροφορίες σχετικά:

(α) με συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες: (i) το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής˙ (ii) την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή˙ (iii) τη βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων˙ (iv) τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία˙ (v) την πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης και (vi) την προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.

(β) με συγκεκριμένους παράγοντες ανθρωπίνων & κοινωνικών δικαιωμάτων: (i) την ίση μεταχείριση και ίσες ευκαιρίες για όλους˙ (ii) τις συνθήκες εργασίας, του χρόνου εργασίας, των επαρκών μισθών, του κοινωνικού διαλόγου, της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι, της ύπαρξης συμβουλίων εργαζομένων, των συλλογικών διαπραγματεύσεων, των δικαιωμάτων ενημέρωσης, διαβούλευσης και συμμετοχής των εργαζομένων, της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής και της υγείας και ασφάλειας˙ (iii) τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών, των δημοκρατικών αρχών και των προτύπων που θεσπίζονται σε βασικές συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών˙ 

(γ) με συγκεκριμένους παράγοντες διακυβέρνησης: (i) τον ρόλο των διοικητικών, διαχειριστικών και εποπτικών οργάνων της επιχείρησης σε σχέση με θέματα βιωσιμότητας, της σύνθεσής τους, καθώς και της εμπειρογνωσίας και των δεξιοτήτων τους σε σχέση με την εκπλήρωση αυτού του ρόλου ή της πρόσβασης αυτών των οργάνων στην εν λόγω εμπειρογνωσία και τις εν λόγω δεξιότητες· (ii) τα κύρια χαρακτηριστικά των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων της επιχείρησης, σε σχέση με τη διαδικασία υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας και λήψης αποφάσεων· (iii) την επαγγελματική δεοντολογία και την επιχειρηματική νοοτροπία, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθοράς και της δωροδοκίας, της προστασίας των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος και της ευημερίας των ζώων· (iv) τις δραστηριότητες και δεσμεύσεις της επιχείρησης που αφορούν την άσκηση της πολιτικής επιρροής της· (v) τη διαχείριση και την ποιότητα των σχέσεων με τους πελάτες, τους προμηθευτές και τις κοινότητες που επηρεάζονται από τις δραστηριότητες της επιχείρησης.

Αυτοτελή, πάντως, πρότυπα, πρόκειται να εκδοθούν από την Επιτροπή όσον αφορά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις-με περιορισμένο, προφανώς, σε σχέση με το ανωτέρω περιεχόμενο.

Ευθύνη για την παρεχόμενη πληροφόρηση

Οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, η έκθεση διαχείρισης και η δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης όταν παρέχονται χωριστά (και, αντίστοιχα, οι ενοποιημένες όμοιες) οφείλουν να παρέχουν συγκεκριμένη πληροφόρηση. Με βάση την εκάστοτε εθνική νομοθεσία, τα κράτη μέλη οφείλουν να μεριμνούν ώστε τα μέλη των διοικητικών, διαχειριστικών και εποπτικών οργάνων μιας επιχείρησης, να υπέχουν συλλογική ευθύνη για να εξασφαλίσουν ότι τα ανωτέρω έγγραφα έχουν καταρτιστεί και δημοσιοποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις της υφιστάμενης (και ευρωπαϊκής) νομοθεσία. Επίσης, με βάση τα ανωτέρω πρότυπα υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας και τις συναφείς απαιτήσεις.

Η ανωτέρω αναφερόμενη Οδηγία διασφαλίζει την αρτιότητα, πληρότητα και αξιοποιήσιμο των πληροφοριών που οφείλουν οι υπόχρεες επιχειρήσεις να δημοσιοποιήσουν. Πληροφορίες που αναφέρονται στο ESG (παράγοντες περιβαλλοντικοί, ανθρωπίνων-κοινωνικών δικαιωμάτων και διακυβέρνησης). Καθώς, όμως, το Greenwashing "καλά κρατεί" απαιτούνταν συμπληρωματικές και αρκούντως διασφαλιστικές σχετικές ρυθμίσεις. Περί αυτού, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.

* Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner, Koumentakis and Associates Law Firm