Η σημασία της μέτρησης των έμμεσων εκπομπών θερμοκηπίου (Scope 3) για μια βιώσιμη επιχειρηματικότητα

Των Σοφίας Πέππα - Γιώργου Ορφανού 

Οι εκπομπές Scope 3 αναφέρονται στις έμμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, που προκύπτουν από τις δραστηριότητες μιας επιχείρησης, αλλά δεν είναι άμεσα συνδεδεμένες με την παραγωγή, ή την παροχή προϊόντων και υπηρεσιών της. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν τις εκπομπές από την αλυσίδα εφοδιασμού, τις μεταφορές και τη χρήση των προϊόντων της εταιρείας.

Με τις πρώτες εγχώριες επιχειρήσεις να έχουν ήδη καταθέσει τις αναλύσεις τους για το Scope 1 και 2 σύμφωνα με τις επιταγές του νέου Κλιματικού Νόμου της Ελλάδας, ήδη έχει αρχίσει να φαίνεται ο "πράσινος" αέρας ως προς τη συλλογή και δημοσιοποίηση στοιχείων.  Με τον όρο Scope1 αναφερόμαστε στις άμεσες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μιας εταιρείας (π.χ. κατανάλωση καυσίμων για θέρμανση, για οχήματα, διαρροές ψυκτικών υγρών) και με τον όρο Scope 2 στις έμμεσες εκπομπές από την ηλεκτρική ενέργεια. 

Αν και ο Κλιματικός Νόμος είναι ένα σημαντικό βήμα για τη βιωσιμότητα, σίγουρα δεν θα είναι το τελευταίο. Η Ελλάδα όχι μόνο έχει εναρμονίσει τη μακροχρόνια στρατηγική της με την αντίστοιχη της Ευρώπης, αλλά επίσης έθεσε σαφείς στόχους να καταστεί NetZero μέχρι το 2050. Έτσι, σίγουρα θα ακολουθήσουν πολλά νέα μέτρα και διατάξεις, ώστε να επιταχυνθεί ο ρυθμός απανθρακοποίησης και να επιτευχθούν οι στόχοι. 

Οι πρόνοιες του Κλιματικού Νόμου, για τις εταιρείες που εμπίπτουν σε αυτόν, περιορίζονται στις εκπομπές Scope 1 & 2, αλλά τι γίνεται με τις υπόλοιπες εκπομπές; Πέραν του Scope 1 και 2, και οι εκπομπές Scope 3 παίζουν καθοριστικό ρόλο. Αναλόγως με τον τομέα οικονομίας που ανήκει μια εταιρεία, το ποσοστό των Scope 3 εκπομπών σε σχέση με τις συνολικές εκπομπές διαφέρει. Για παράδειγμα, για μια εταιρεία στον τομέα των τροφίμων (π.χ., αλυσίδα σουπερμάρκετ, εστίαση, κτλ.) οι Scope 3 εκπομπές αποτελούν το 50-90% των συνολικών εκπομπών, ενώ για τα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (π.χ., Τράπεζες, Επενδυτικές εταιρείες, κτλ.) μπορεί να ξεπεράσει το 95%. 

Η μέτρηση των εκπομπών Scope 3 αποτελεί ισχυρό μήνυμα υπευθυνότητας και δέσμευσης από μέρους της επιχείρησης. Καθιστά σαφές ότι η εταιρία αντιλαμβάνεται τη συνολική επίδρασή της στο περιβάλλον και είναι διατεθειμένη να λάβει μέτρα για τη μείωση των επιπτώσεών της, επηρεάζοντας τη συμπεριφορά προμηθευτών της, ακόμη και πελατών της. Μια επιχείρηση που αντιμετωπίζει σοβαρά τις εκπομπές Scope 3 μπορεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη και να δημιουργήσει μακροχρόνιες σχέσεις με τους stakeholder της.

Η μείωση των εκπομπών Scope 3 δεν είναι μόνο θετική για το περιβάλλον, αλλά συμβάλλει και στην οικονομική ανάπτυξη της ίδιας της εταιρείας. Η αναθεώρηση και η βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερες και οικονομικά αποδοτικές διαδικασίες.Ενώ αυτή τη στιγμή για την Ελλάδα η μέτρηση των εκπομπών Scope 3 δεν είναι υποχρεωτική, οι εκπομπές Scope 3 πρέπει να αποτελούν κεντρικό στοιχείο για μια εταιρία που επιδιώκει τη βιώσιμη ανάπτυξη. Με τη συνεισφορά της στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και την ενίσχυση της εικόνας της, η μέτρηση αυτή αποτελεί επενδυτική κίνηση που συμβάλλει προδραστικά (proactively) σε ολοκληρωμένη επιχειρηματική ανάπτυξη.

Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για τη Βιωσιμότητα και την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (CSRD - Corporate Sustainability Reporting Directive) απαιτεί μια ουσιαστική αξιολόγηση των εκπομπών του Scope 3. Ο Κανονισμός καλεί τις εταιρείες να δημοσιοποιούν πληροφορίες σχετικά με την κλιματική αλλαγή, καθώς και τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που δημιουργεί σε αυτές (συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών Scope 1 – 2 &3). Σε κάθε περίπτωση τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Βιωσιμότητας (EuropeanSustainabilityReportingStandards – ESRS) στη θεματική της Κλιματικής Αλλαγής (ESRSE1) τονίζουν πέρα από τη σημασία των εκπομπών του Scope 1 και2, και τη βαρύτητα του Scope 3. Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι ο υπολογισμός τους βοηθά σημαντικά στην κατανόηση των εκπομπών που προέρχονται από την εφοδιαστική αλυσίδα, οπότε αποτελεί κύριο συστατικό για τη μετάβαση της επιχείρησης σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. 

Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο οι πρωτοβουλίες θέσπισης συγκεκριμένων στόχων για εταιρείες και οργανισμούς κερδίζουν έδαφος παγκοσμίως. Για παράδειγμα, το Science-Based Targets initiative (SBTi) απαιτεί από όσους θέλουν να συμμετέχουν, να υπολογίζουν και να θέτουν στόχους και για τις εκπομπές Scope 3.

Εν κατακλείδι, συμπεριλαμβάνοντας τις Scope 3 εκπομπές, οι εταιρείες εμφανίζουν το πλήρες οικολογικό τους αποτύπωμα, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας τους. Σε ένα ταχύτατα εξελισσόμενο και ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον, η μέτρηση του Scope 3 γίνεται ολοένα και πιο κρίσιμη για την προσαρμογή μιας εταιρείας στις προκλήσεις του κλιματικού μέλλοντος.

* Η Σοφία Πέππα και ο Γιώργος Ορφανός είναι ESG Consultants της PRIORITY