Οι δικηγόροι σε μετωπική σύγκρουση με την κυβέρνηση

Του Λέανδρου Ρακιντζή 

Με απόφαση της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων όλης της χώρας, αφού προηγουμένως είχε αποφασισθεί η αποχή από τις δίκες συμφερόντων του ευρύτερου Ελληνικού Δημοσίου, οι δικηγόροι κατέρχονται σε πανελλήνια αποχή από τα καθήκοντα τους. Μάλιστα, όχι μόνο από όλες τις δίκες κατά τις συγκεκριμένες ημερομηνίες, αλλά και από κάθε άλλη δικηγορική δραστηριότητα με αίτημα την απόσυρση των νέων μέτρων φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών με την εισαγωγή φορολογητέου τεκμαρτού εισοδήματος και επιπλέον ζητείται η υλοποίηση των αποφάσεων της ίδιας της Ολομέλειας για τη στήριξη του δικηγορικού επαγγέλματος με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων, που αναφέρονται στη σχετική ανακοίνωση.

Με το άρθρο μου με τίτλο "Η απονομή της δικαιοσύνης μέσα από την επικαιρότητα" που δημοσιεύτηκε στις 3-10-2023 στο Capital.gr, ανέλυσα -και με αναφορά στην απόφαση ΟΛ ΣΤΕ 1466/2016- τη νομιμότητα των αποφάσεων των Δικηγορικών Συλλόγων για την αποχή των δικηγόρων από τα καθήκοντα τους, διοικητικές πράξεις που ελέγχονται ακυρωτικά από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ο ακυρωτικός έλεγχος ασκείται κατόπιν προσφυγής στο ΣτΕ του Υπουργού Δικαιοσύνης ή κάθε άλλου που έχει άμεσο έννομο συμφέρον με δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης της αποφάσεως με προσωρινή διαταγή που εκδίδεται από το ΣτΕ κατά τη διαδικασία λήψης ασφαλιστικών μέτρων.

Η υποβολή όμως της προσφυγής από τον Υπουργό Δικαιοσύνης προϋποθέτει πολιτική απόφαση σε υψηλότατο κυβερνητικό επίπεδο, που με υπολογισμό του πολιτικού κόστους θα επιλέξει μεταξύ της μετωπικής σύγκρουσης με τους δικηγόρους ή της μη απόδοσης δικαιοσύνης, στην οποία προσέφυγαν χιλιάδες πολίτες διεκδικώντας δικαστική ικανοποίηση, παράλειψη που μπορεί να έχει επιζήμιες συνέπειες. Οι συνέπειες μπορεί να ατομικές, αλλά και να χτυπήσουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, πλέον βέβαια της ταλαιπωρίας των μαρτύρων (who cares). Κυρίως όμως θα ενταθεί το σοβαρότατο πρόβλημα της βραδείας απονομής της δικαιοσύνης, για την οποία έχει τιμωρηθεί η χώρα μας με βαρύτατα πρόστιμα από το ΕΔΑΔ 959 φορές μέχρι φέτος τον Ιούνιο, τα οποία πληρώνει ο ελληνικός λαός και όχι οι υπαίτιοι της καθυστέρησης. Αναρωτιέμαι τι θα έκανε η Θάτσερ σε παρόμοια περίπτωση, με αναφορά στο τρόπο που αντιμετώπισε με επιτυχία την απεργία των ανθρακωρύχων.

Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος παραθέτουμε τις σχετικές διατάξεις: άρθρο 23παρ.2 του Συντάγματος "Η απεργία αποτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις νόμιμα συστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών γενικά συμφερόντων των εργαζομένων. Απαγορεύεται η απεργία με οποιαδήποτε μορφή στους δικαστικούς λειτουργούς". Η αναφορά "η απεργία με οποιαδήποτε μορφή" σημαίνει, ότι στην έννοια της απεργίας περιλαμβάνεται και η αποχή που ισούται κατά αποτέλεσμα. Εξάλλου σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγορικού Λειτουργήματος: δικηγόρος είναι άμισθος δημόσιος λειτουργός και "συμπράττων λειτουργός της Δικαιοσύνης" και πρέπει να εξετασθεί, αν εφαρμόζεται ως προς αυτούς και η παραπάνω διάταξη του Συντάγματος.  

Σύμφωνα με την παραπάνω απόφαση του ΣτΕ που ερμηνεύει αυθεντικά τη δυνατότητα των δικηγορικών συλλόγων να αποφασίζουν αποχή των δικηγόρων από τα καθήκοντα τους, οι αποφάσεις τους υπόκεινται σε περιορισμούς που επιβάλλονται από τη φύση της δικαιοδοτικής λειτουργίας, ως μιας από τις κρατικές λειτουργίες (αρθ. 26 Συντάγματος), η οποία δεν νοείται να παραλύει σε ένα Κράτος Δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των δικηγόρων, οι οποίοι συμβάλλουν στην απονομή της δικαιοσύνης. Σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη του Συντάγματος οι δικηγορικοί σύλλογοι μπορούν να αποφασίσουν αποχή για τη διαφύλαξη των εργασιακών και οικονομικών συμφερόντων μόνον όμως των μελών τους, αλλά η κήρυξη αποχής για τη μη εισαγωγή ακόμα και για τα μέλη τους του φορολογητέου τεκμαρτού εισοδήματος είναι μη νόμιμη, γιατί αφορά ζήτημα που ανάγεται αποκλειστικά στην αρμοδιότητα της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας που χαράσσει την φορολογική πολιτική και όχι στην αρμοδιότητα των δικηγορικών συλλόγων, γιατί δεν προβλέπεται από καμιά διάταξη νόμου και ούτε νοείται να επιβάλλουν τις απόψεις τους με αποχή, δηλαδή με παράλυση της απονομής της Δικαιοσύνης, εκτός του ότι σαφώς παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας.

Φυσικά, δεν γνωρίζω πώς θα αντιμετωπίσει το ζήτημα η κυβέρνηση, το πιθανότερο είναι να μην αντιδράσει και να αφήσει τα πράγματα να εξελιχθούν μόνα τους μέχρι την επόμενη κρίση, που θα προκύψει από την εξαγγελθείσα τροποποίηση των διατάξεων του ΠΚ. Προσωπικά πιστεύω, ότι η εισαγωγή του φορολογητέου τεκμαρτού εισοδήματος συμφέρει σχεδόν όλους, πλην των νέων, ελεύθερους επαγγελματίες που φοροδιαφεύγουν από τη φορολόγηση τους βάσει τεκμηρίων, ασφυκτικών οικονομικών ελέγχων και επιβολή κυρώσεων. Σε κάθε περίπτωση η φοροδιαφυγή αποβαίνει σε βάρος των συνεπών φορολογούμενων που κυρίως είναι οι μισθωτοί και συνταξιούχοι.

* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.