"Η ζυγαριά να είναι χαλασμένη και ο μπακάλης να το ξέρει..."

Του Γιώργου Ι. Κωστούλα

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την απαράδεκτη φορολογική συμπεριφορά των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων. Με κάποια επιείκεια, ίσως όλοι μας θα μπορούσαμε να αντιπαρέλθουμε το αντικοινωνικότατο αυτό φαινόμενο, αναγνωρίζοντας ότι, μάλλον, το ίδιο θα κάναμε και εμείς, αν, κρυφίως, μπορούσαμε να το κάνουμε. 

Υπάρχει, όμως, κάτι άλλο στην εν λόγω κοινωνική τάξη, που δύσκολα μπορούμε να αντιπαρέλθουμε. Κάτι που καίρια και εν συνόλω τη χαρακτηρίζει και το οποίο δύσκολα μπορεί να της συγχωρεθεί. Στους αυτοαπασχολούμενους, κατά κανόνα.

Αναφέρομαι στην, με όρους τεχνοκρατικούς, καταγραφόμενη κραυγαλέα υστέρησή τους, στις, ούτω καλούμενες, "ήπιες δεξιότητες" (soft skills). Δηλαδή, στο πώς να συνυπάρχεις πολιτισμένα, πώς να σέβεσαι τους άλλους, πώς να επικοινωνείς με ακρίβεια, πώς να ολοκληρώνεις εμπρόθεσμα ό,τι αναλαμβάνεις, πώς να διαλέγεσαι με σεβασμό στον συνομιλητή σου, πώς να υποστηρίζεις με παρρησία την άποψή σου αλλά και πώς να συμβιβάζεσαι, όταν πρέπει, για το καλό μιας συνεργασίας. Και, πάνω απ’ όλα, πώς να δίνεις και να τηρείς μια υπόσχεση. 

Αντί όλων των ανωτέρω, κορυφαία "επίδοση", κύριο επαγγελματικό γνώρισμα των "κοινωνικών ετέρων" για τους οποίους μιλάμε, επισημαίνεται η παροιμιώδης ασυνέπειά τους. Της οποίας τραυματική εντύπωση, έχουμε όλοι όσοι, κατά καιρούς, χρειαστήκαμε τις υπηρεσίες τους.

Επί μέρους χαρακτηριστικά της επαγγελματικής τους ταυτότητας: η πλήρης έλλειψη προγραμματισμού, ιεράρχησης, ή οργανωτικής ένδειξης. Όλα στο "περίπου", στο "πάρτε με αύριο", στο "μόλις μπορέσω", στο "από Δευτέρα". Η αποθέωση της αρπαχτής, και του άρπα κόλλα. Αυτοί να μοιράζουν το παιχνίδι, όπως τους βολεύει, και οι άλλοι να "στήνονται στο ακουστικό" τους, περιμένοντάς τους... Έτσι εξηγείται γιατί αρκετές επαγγελματικές ομάδες έπαψαν σιγά σιγά να εμπνέουν τον κοινωνικό σεβασμό, που απολάμβαναν, δεκαετίες πριν, οι παλιοί μάστορες.

Αποκορύφωμα, το εξής, ό,τι πιο βάναυσα αντιεπαγγελματικό. Να υπόσχονται κάτι, βέβαιοι όντες ότι δε θα το τηρήσουν: "Η ζυγαριά να είναι χαλασμένη και ο μπακάλης να το ξέρει...".

Βεβαίως, οι οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι, ιστορικοί έχουν πολλά να πουν, εξηγώντας το χαμηλό επίπεδο επαγγελματισμού των Ελλήνων αυτοαπασχολούμενων: Η ανυπαρξία κυρίαρχης επαγγελματικής ιδεολογίας, η υπεραπόδοση της αρπαχτής, η παραβίαση του άτυπου κοινωνικού συμβολαίου που παλιά συνιστούσε ένα κοινωνικό πλέγμα αλληλοπροσφοράς, η, μάλλον, μεταπρατική ανάπτυξη του όποιου καπιταλισμού στη χώρα, η υποτονική καλλιέργεια της αξίας του κοινωφελούς επαγγελματισμού, είναι μερικά από αυτά.

Στο, εκ των έργων του Ιπποκράτη, "Παραγγελίαι", υπάρχει η ωραία φράση: "Όπου υπάρχει αγάπη για τον άνθρωπο, υπάρχει και αγάπη για το επάγγελμα".

Τι σημαίνει αυτό;  Σημαίνει ότι δεν μπορείς να είσαι καλός επαγγελματίας, αν το προϊόν της δουλειάς σου δεν ενσωματώνει όλους τους κανόνες και τις αξίες που προάγουν την κοινωνική συνεργασία και δημιουργούν εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων. Αν, δηλαδή, το αποτέλεσμα της δουλειάς σου υστερεί σε εργασιακό ήθος.

Ένας άνθρωπος, όπως και ένας λαός, νιώθει καλά μόνο όταν κάνει κάτι καλά και είναι υπερήφανος γι’ αυτό. Με τις κάθε είδους ευχέρειες, ευκολίες, ευελιξίες, καπατσοσύνες, επιτηδειότητες και μαγκιές ποτέ δεν θα έρθει ένα τέτοιο αίσθημα. Αλλά και καμιά ανάπτυξη ατομική, επαγγελματική, εθνική που να έχει μέλλον. 

Υ.Γ.: Έχω χρησιμοποιήσει τον ίδιο τίτλο και σε παλαιότερο κείμενό μου, παρεμφερούς θεματικής. Νομίζω ότι ταιριάζει, απολύτως, και στο παρόν κείμενο.

*O κ. Γιώργος Κωστούλας είναι τέως γενικός διευθυντής εταιρειών του ευρύτερου  χρηματοπιστωτικού τομέα. E-Mail: gcostoulas@gmail.com