Στον κόσμο της CSRD - H νέα οδηγία για τη μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση των εταιρειών

Του Κωνσταντίνου Κακολύρη και Όλγας Αλεξίου

H μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση των Εταιρειών (Non Financial Reporting–NFR) αναφορικά με θέματα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) αλλάζει σημαντικά τα επόμενα χρόνια μέσω των απαιτήσεων που θέτει η νέα οδηγία για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας (Corporate Social Responsibility Directive – CSRD).

Η εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας αναμένεται να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των εταιρειών που υποχρεούνται να παρέχουν ESG γνωστοποιήσεις, προβλέποντας σταδιακή εφαρμογή με βάση το μέγεθος της εκάστοτε εταιρείας, με την πρώτη υποβολή των εκθέσεων να ξεκινάει το 2025 (αναφορικά με τη χρήση 2024). Το εύρος των ESG γνωστοποιήσεων που θα πρέπει να περιλαμβάνονται στις εκθέσεις αυξάνεται σημαντικά σε σχέση με τις υφιστάμενες ESG αναφορές, με βάση τα νέα πρότυπα που αναπτύσσονται (European Sustainability Reporting Standards "ESRS”) για τις σχετικές γνωστοποιήσεις. Σημαντική νέα υποχρέωση για τις εταιρείες θα αποτελεί επίσης η διασφάλιση των υποβαλλόμενων εκθέσεων από ανεξάρτητο ορκωτό ελεγκτή. Επιπλέον, κατ’ αντιστοιχία των απαιτήσεων για τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση, υποχρεωτική θα είναι και η χρήση ψηφιακών ετικετών (digital tagging), προκειμένου να διευκολύνεται η ανάλυση και η συγκρισιμότητα των ESG γνωστοποιήσεων.

H θεσμοθέτηση της νέας οδηγίας ήταν κυρίως το αποτέλεσμα της επιρροής που άσκησαν διάφοροι stakeholders. Μεταξύ αυτών, ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στις εκάστοτε κυβερνήσεις, οι οποίες αναγνωρίζουν με ολοένα αυξανόμενο ρυθμό, τον αντίκτυπο των θεμάτων βιωσιμότητας στην κοινωνία και στην οικονομία, καθώς και στους επενδυτές, των οποίων η ευαισθησία σε θέματα έλλειψης διαφάνειας σχετικά με το ESG εντείνεται συνεχώς.

Ως εκ τούτου, η μη συμμόρφωση των εταιρειών με τις νέες απαιτήσεις εγκυμονεί κινδύνους σε πολλαπλά επίπεδα. Εκτός από την ενδεχόμενη επιβολή προστίμων και κυρώσεων, αυτές ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην εξεύρεση κεφαλαίων, καθώς οι επενδυτές επίκειται να αναζητούν εταιρείες που παρέχουν με διαφάνεια σχετικές EGS γνωστοποιήσεις και τηρούν τους κανονισμούς. Επιπρόσθετα, η μη συμμόρφωση μπορεί να επηρεάσει και τις επιλογές των πελατών τους, οι οποίοι με την πάροδο του χρόνου ευαισθητοποιούνται περισσότερο σε θέματα που άπτονται της προστασίας του περιβάλλοντος και της κοινωνίας.

Δεδομένων των όσων αναφέρονται παραπάνω, οι διοικήσεις των εταιρειών με την πάροδο του χρόνου, αντιλαμβάνονται καλύτερα τη σημαντικότητα των σχετικών αλλαγών και τον αντίκτυπο αυτών στο λειτουργικό τους μοντέλο. Με βάση τις βέλτιστες πρακτικές, εισάγονται στο οργανόγραμμα των εταιρειών νέοι ρόλοι, όπως της Επιτροπής Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainability Committee) και του Διευθυντή Βιώσιμης Ανάπτυξης (Chief Sustainability Officer – CSO) ή διευρύνονται τα καθήκοντά τους στην περίπτωση που ήδη υφίστανται. Η Επιτροπή Βιώσιμης Ανάπτυξης (πολλές φορές υποβοηθώντας την Επιτροπή Ελέγχου) επιφορτίζεται μεταξύ άλλων με τα καθήκοντα της εποπτείας των ESG θεμάτων, των εργασιών διασφάλισης (assurance) επί των εξωτερικών εκθέσεων, της έγκρισης της σχετικής στρατηγικής και της παρακολούθησης των διαδικασιών που σχετίζονται με την παραγωγή των εκθέσεων. Όσον αφορά στον CSO, στα κύρια καθήκοντα αυτού περιλαμβάνεται ο συντονισμός των μονάδων της εταιρείας που εμπλέκονται στη χάραξη της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης και στη συλλογή των δεδομένων που απαιτούνται για την παραγωγή των εκθέσεων, η προετοιμασία αυτών, η παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί και τέλος η τακτική ενημέρωση της Επιτροπής Βιώσιμης Ανάπτυξης. Επιπλέον, δημιουργείται αδήριτη ανάγκη για τη στελέχωση των εταιρειών με στελέχη εξειδικευμένα σε θέματα ESG (πχ. γνώση των ESRS, γνώση υπολογισμού περιβαλλοντικών δεικτών, κτλ.), τη θέσπιση διαδικασιών, δικλίδων ασφαλείας και πολιτικών που άπτονται της συλλογής των απαραίτητων δεδομένων και της παραγωγής των εκθέσεων, και τέλος την εγκατάσταση ή αναβάθμιση των λειτουργικών συστημάτων που σχετίζονται με τη συλλογή των δεδομένων και την παραγωγή των εκθέσεων.

Δεδομένων των δομικών αλλαγών που φέρνει η νέα οδηγία σε επίπεδο πληροφόρησης και οργάνωσης των εταιρειών, της σημασίας που θα έχει η συμμόρφωση με αυτή και του χρόνου που απομένει μέχρι την πλήρη εφαρμογή της, οι εταιρείες καλούνται να δράσουν άμεσα ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα. Άλλωστε, ακόμα και οι εταιρείες που είναι σήμερα πιο ώριμες σε όρους ESG αναφορών, καθώς προετοιμάζουν εθελοντικά Εκθέσεις Βιωσιμότητας με βάση αναγνωρισμένα πρότυπα (π.χ. τα Global Reporting Initiative (GRI) Standards), θα χρειαστεί στο μέλλον να προετοιμάζουν τις σχετικές ESG γνωστοποιήσεις με βάση διαφορετικά πρότυπα (ESRS αντί για GRI) καθώς και πολύ νωρίτερα από την τρέχουσα πρακτική, ώστε να τις ενσωματώνουν στην Ετήσια τους Έκθεση (Integrated Reporting). 

* Ο Κωνσταντίνος Κακολύρης είναι  Partner – Audit & Assurance, Deloitte 
* Η Όλγα Αλεξίου είναι Director – Audit & Assurance, Deloitte