Πολιτική σε φόντο Reality

Του Νίκου Κασκαβέλη

Στην "Κασσελακειάδα" των ημερών, ας προσθέσουμε μια ψηφίδα. Μιλούμε άλλωστε για τη διαδικασία εκλογής Προέδρου στο κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Ενός προσώπου που καθίσταται εν δυνάμει Πρωθυπουργός. Το θέμα είναι σημαντικό από μόνο του. Kι αρχίζει με την ερώτηση: Πώς, ένα προερχόμενος από το πουθενά (πολιτικά), με όπλα του (φαινομενικά) μια λαμπερή εικόνα και μερικές ασαφείς και γενικόλογες δηλώσεις, έρχεται και μέσα σε μερικές εβδομάδες καταφέρνει, όπως φαίνεται, να αλώσει το 2ο σε δύναμη κόμμα της χώρας, που κυβέρνησε για 4,5 χρόνια;

Ένα κόμμα μάλιστα της Αριστεράς, που παραδοσιακά αναφέρεται με εντατική αφοσίωση σε ιδεολογικά θέματα και αποχρώσεις. Αυτές μάλιστα είναι τόσο ισχυρές που συνδέονται άρρηκτα με την ίδια του την ταυτότητα και φυσιογνωμία. Γι’ αυτό άλλωστε (όχι μόνο στην Ελλάδα), έχουν καταγραφεί ιστορικά σφοδρές, ιδεολογικού περιεχομένου, εσωτερικές συγκρούσεις σε παρόμοια κόμματα, που έχουν οδηγήσει ουκ ολίγες φορές σε διασπάσεις, θυμίζοντας σε κάποια σημεία, αντίστοιχες διαφορές θρησκευτικού τύπου, με τους "ορθοδόξους" και τους "μιερούς αιρετικούς" που εξοβελίζονται. Από αυτό το άκρο, οδηγούμαστε σήμερα στο άλλο, σε έναν "αλεξιπτωτιστή", με γλώσσα (ως τώρα) σαν τυπωμένη σε λαμπερό διαφημιστικό φυλλάδιο. Δίχως φυσικά επεξεργασία, σαφήνεια, βάθος. Και με λοιπά χαρακτηριστικά, στον αντίποδα όσων υπερασπιζόταν για χρόνια η Αριστερά.

Για λόγους που θα δείξουμε, αλλά μένει και να αναλυθούν από τους ειδικούς, το "πακέτο" αυτό που κόμισε ο νέος υποψήφιος, φάνηκε ελκυστικό σε πολλούς και του δίνει αυτή τη στιγμή την πρωτοκαθεδρία. Και εφόσον πρόκειται για ανοικτή δημοκρατική διαδικασία (το πόσο ανοικτή, ίσως θέλει συζήτηση, αλλά αυτή αποφασίστηκε), με μαζική συμμετοχή, πέρα από την περιέργειά μας, οφείλουμε αρχικά σεβασμό στην απόφαση και ύστερα  μελέτη για τις ευρύτερες επιπτώσεις της.

Σίγουρα λοιπόν, η επέλαση του νέου υποψηφίου, προσέδωσε ενδιαφέρον σε μία κατά τα λοιπά αδιάφορη διαδικασία. Για το αδιάφορο του θέματος, ευθύνη, πέρα από τις πρόσφατες μεγάλες ήττες, έχουν οι λοιποί υποψήφιοι που κινήθηκαν υποτονικά, περιμένοντας το δήθεν νομοτελειακό, τη νίκη δηλαδή της Έφης Αχτσιόγλου. Γενικά όμως, ιδίως τις τελευταίες αυτές εβδομάδες, τον τόνο της εκστρατείας, σε ΜΜΕ και κοινωνία, έδωσε αποκλειστικά η καμπάνια Κασσελάκη, με ακριβές παραγωγές και αμφιλεγόμενες, πάντως επικοινωνιακές, πρωτοβουλίες όπως η επίσκεψη στη Μακρόνησο. 

Πουθενά ο τεκμηριωμένος διάλογος με πολιτικές θέσεις, για το κόμμα και την κοινωνία. Πουθενά οι ευκαιρίες για τους υποψηφίους να καταδείξουν την ουσιαστική τους καταλληλότητα για μία εξόχως σημαντική θέση για τη χώρα και το πολιτικό σύστημα. "Ολίγον κατ’ ολίγον" διολίσθησε μια άκρως πολιτική διαδικασία, σε ένα φαντασμαγορικό reality, με τους όρους ακριβώς που αυτό διεξάγεται. 

Μια κοινωνία λοιπόν, εθισμένη από χρόνια σε αυτούς τους ρυθμούς, χαρίζει το προβάδισμα σε εκείνον που με μεγαλύτερη άνεση, σα να είναι ο φυσικός του χώρος, κινείται σε αυτό το show. Ο κόσμος, ενδεχομένως ιδίως ο νεότερος, με τις λιγότερες πολιτικές εμπειρίες και προσλαμβάνουσες, ψηφίζει τελικά με κριτήριο "προτεινόμενου για αποχώρηση" και όχι "κατάλληλου Πρωθυπουργού". Είναι και αυτά σημεία των καιρών, καλά ή κακά θα φανεί στην πορεία. Γιατί αν αυτό είναι το πόρισμα της Δημοκρατίας, ως τέτοιο γίνεται σεβαστό. Και εφόσον αποδειχθεί πως οδηγεί σε κακά αποτελέσματα ή ακόμα και αδιέξοδα, τότε πρέπει να δούμε γιατί το "ιδανικότερο πολίτευμα" αφέθηκε να δίνει τέτοιες λύσεις. Προεξοφλούμε φυσικά, δίχως να έχουμε δει τον "ξενοδόχο". Κοντός ψαλμός αλληλούια. 

Ας δούμε και δύο ισχυρισμούς που προβάλλονται από όψιμους υποστηρικτές του, ως δήθεν "τα πάντα εξηγούντες". Τους λένε μάλιστα με ένα κρυφό χαμογελάκι, ως αποκαλύπτοντες τα μυστήρια των εσώτερων της πολιτικής και μη δεχόμενοι κανέναν αντίλογο. Είναι λέει εκπρόσωπος της μεταπολιτικής και ήρθε να σαρώσει την παραδοσιακή προσέγγιση, μιλώντας με όρους επικοινωνίας. Πέρα από την έως και υποτιμητική αντιμετώπιση της πολιτικής διαδικασίας, όπως έχει καθιερωθεί (που για κάποιο λόγο έχει διαμορφωθεί έτσι, ανά τους αιώνες, όχι τυχαία, ως μια άσκηση κοινωνικής ισορροπίας και έκφρασης αιτημάτων και τελικά αποτελεσματικής διακυβέρνησης), ακόμα και της κοινοβουλευτικής ("δεν θα μας ενοχλήσει η απουσία από τις συζητήσεις στη Βουλή, το αναπληρώνουμε αλλού"), να πούμε εδώ, πως καθόλου νέο δεν είναι αυτό το φαινόμενο. 

Το είδαμε, ως καταλυτικό, ήδη από την εποχή που ο Κένεντι, τη δεκαετία του μακρινού ΄60, εμφανίστηκε στην κάμερα και με τη σαγηνευτική του εικόνα, την άνεση και το στιλ κατατρόπωσε, δίχως ακόμα να ανοίξει το στόμα του, τον αντίπαλό του Ρίτσαρντ Νίξον. Τουλάχιστον εκείνος είχε (εμβληματικές) πολιτικές να επιδείξει στη συνέχεια. Από τότε μιλάμε για αυτά και πλήθος τα παραδείγματα έκτοτε. Άρα, ας μην ανακαλύπτουν, έμπλεοι ενθουσιασμού μπροστά στο δήθεν καινούριο, την Αμερική, έστω και μέσω ενός γνησίου (θετού) τέκνου της. 

Έπειτα, λένε, η επιλογή έγινε έτσι, ώστε να βρεθεί εκείνος που θα "νικούσε το Μητσοτάκη". Αλλά αυτό δεν ήταν ούτως ή άλλως βασικό κριτήριο εξαρχής; Ποιον άλλο στόχο έχει ο αρχηγός της αντιπολίτευσης; Και με ποιο κριτήριο οδηγούμαστε στο συμπέρασμα, πως αυτός υπερτερεί σε αυτό το προσόν; Απλώς, επειδή το είπε; Με το μάτι, τον είδαμε και τον "κόψαμε" ως "πρωθυπουργίσιμο"; Μα, η δουλειά αυτή, όπως η πραγματικότητα αποδεικνύει, είναι απείρως πιο σύνθετη και απαιτητική. Ένα μίνιμουμ εμπειρίας, τεχνογνωσίας, επάρκειας, θα έπρεπε να είναι ελάχιστο προαπαιτούμενο και να μην ισχύει απλώς η διαχρονική απόφανση για την Ελλάδα "ό,τι δηλώσεις είσαι". 

Δεν θα αναλυθούν εδώ "συνωμοσιολογικές" προσεγγίσεις, για το ποιος είναι πίσω του, τι ισχυρές στηρίξεις πιθανώς έλαβε, ώστε να εξαπολύσει το ονομαζόμενο και επικοινωνιακό blitzkrieg που είδαμε. Μπορούμε όμως να σχολιάσουμε αυτούς που στριμώχνονται δίπλα του για ένα πλάνο στο φακό. Γνωστοί και μη εξαιρετέοι, από τον κ. Πολάκη και την κα Τζάκρη, πλέον την κα Ακρίτα και τον κ. Παππά κ.α. Με αυτούς στην πρωτοκαθεδρία (καινούριους ίσως δούμε αργότερα), το νέο θα έρθει (;) υπό χρωματισμένη κηδεμονία. 

Για όλα αυτά βέβαια, δεν είναι άμοιρη ευθυνών, αν δεν έχει και αμεσότερη εμπλοκή και η προηγούμενη ηγεσία του χώρου, που έθισε (στα όρια του μιθριδατισμού) τα στελέχη και τους οπαδούς σε μια συγκεκριμένη άποψη περί πολιτικής, βασισμένη στο σύνθημα, στην εύκολη κατηγορία και στις απλοϊκές λύσεις. Γενικά, στον εύκολο, ατεκμηρίωτο λόγο, που στοχεύει στο συναίσθημα, την οργή για πτυχές της πραγματικότητας και την ελπίδα, που "πουλούσε" με το κιλό και με το αζημίωτο, ως αντίδοτο στην πρώτη, μόνο και μόνο για να την πουλήσει ξανά αργότερα, με νέο αμπαλάζ, όταν η προηγούμενη αποδεικνύονταν φρούδα. Δεν λέμε αναγκαστικά πως αυτά θα επαναληφθούν. Ο κόσμος, όσο και αν επαναλαμβάνει συμπεριφορές, έχει πάντως μάθει και δεν προτιμά μαθητευόμενους μάγους. Σίγουρα πάντως ένα ενδιαφέρον πείραμα βρίσκεται ενώπιόν μας και αξίζει την παρατήρησή μας. 

* Νίκος Κασκαβέλης (ΜΔΕ, ΜSc), Δικηγόρος