Ας θυμηθούμε ξανά τη Μαρία Ρεζάν

Του Λέανδρου Ρακιντζή

Σε προηγούμενο άρθρο μου (Capital 28-7-23) μιμούμενος τη Μαρία Ρεζάν προσπάθησα να σχολιάσω την επικαιρότητα. Έκτοτε συνέβησαν τόσα πολλά καινούργια  γεγονότα, που νομίζω, ότι πρέπει να τα σχολιάσομε και αυτά.

Η δολοφονία του Αντώνη, του επιβάτη που στον λιμένα του Πειραιά το πλήρωμα του πλοίου Blue Horizon τον έσπρωξε από τον καταπέλτη στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να επέλθει ο θάνατος του από πνιγμό, έχει προκαλέσει στην κοινή γνώμη αποτροπιασμό, φρίκη και προπαντός οργή. Κι όχι μόνο από τον τρόπο, που τελέστηκε δημόσια και με σκληρότητα, που δεν ταιριάζει στις παραδόσεις και τα πιστεύω της ναυτοσύνης, αλλά κυρίως γιατί δεν λειτουργούν οι δημόσιοι θεσμοί, που θεσπίστηκαν για να μας προστατεύουν.

Κατά του υπάρχου (κοινώς δεύτερου καπετάνιου) του πλοίου, που  όπως φαίνεται από τις βιντεοσκοπήσεις έσπρωξε τον Αντώνη στη θάλασσα ασκήθηκε από τον Εισαγγελέα Πειραιά ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο και σε δύο μέλη του πληρώματος για συνέργεια σε ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο.

Κατά του πλοιάρχου του πλοίου ασκήθηκε ποινική δίωξη για επικίνδυνες παρεμβάσεις στις θαλάσσιες συγκοινωνίες και ότι το πλοίο απέπλευσε, ενώ έπρεπε να επιστρέψει για τη διάσωση. Σύμφωνα με την ποινική δίωξη τα παραπάνω αδικήματα έχουν τον χαρακτήρα κακουργήματος, που επιτρέπει την προσωρινή κράτηση των υπαιτίων και μπορεί να επισύρουν ποινές μέχρις της ισόβιας κάθειρξης. Ενδεχομένως όμως κατά την ανάκριση να προκύψουν και άλλα αδικήματα ή και άλλοι υπαίτιοι οπότε θα διαταχθεί συμπληρωματική ανάκριση.

Για λόγους αρχής, εφόσον η υπόθεση εκκρεμεί στη δικαιοσύνη, δεν θα τη σχολιάσω περαιτέρω, διευκρινίζω όμως την έννοια του ενδεχόμενου δόλου, που καταγιγνώσκεται, όταν ο δράστης γνωρίζει ότι θα επέλθει το γεγονός και το αποδέχεται, αλλά δεν το επιδιώκει, όπως στον ευθύ δόλο ή πρόθεση, αλλά το αδίκημα τιμωρείται το ίδιο είτε με ενδεχόμενο δόλο είτε με δόλο. Ο ενδεχόμενος όμως δόλος διαφέρει  από τη βαριά ή εγκληματική αμέλεια, που συμβαίνει όταν ο δράστης δεν πρόβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα είτε το πρόβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως ότι δεν θα επέρχονταν. Τα όρια μεταξύ των δύο μορφών υπαιτιότητας είναι πολύ δυσδιάκριτα, γιατί αφορούν την ενδιάθετη κατάσταση του δράστη, που  αποδεικνύεται μόνο έμμεσα.  Επίσης,  διατάχθηκε προκαταρκτική εξέταση κατά του Λιμενικού Σώματος, προκειμένου να διαπιστωθεί αν εκπρόσωπός του ήταν στο σημείο, ως όφειλε, για να αποτρέψει την τραγωδία. Σαφώς οι διατάξεις που ρυθμίζουν τη ναυσιπλοΐα πρέπει να τηρούνται αυστηρά προς αποφυγή ατυχημάτων και αυτό αποτελεί ευθύνη της Πολιτείας με τον έλεγχο και τιμωρία όχι μόνο των οργάνων της, αλλά και των επιχειρηματιών που δεν εφαρμόζουν το νόμο, ενώ έχουν υπερβολικά αυξήσει τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων.

Η καταιγίδα Daniel που πλήττει με κατακλυσμιαίες νεροποντές τη χώρα μας και έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στο Πήλιο, τη Θεσσαλία και αλλού είναι μια φυσική καταστροφή διεθνών διαστάσεων, που δεν μπορεί εξ ολοκλήρου να αποτραπεί, αλλά θα μπορούσαν να περιοριστούν οι ζημιές που προκάλεσε αν είχαν ληφθεί έγκαιρα μέτρα, όπως καθάρισμα και μη κατάληψη των όχθων των ρεμάτων, μικρά αντιπλημμυρικά έργα στις δασικές περιοχές που κάηκαν και γενικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Το πάθημα από τις πλημμύρες στη Μάντρα δεν μας έγινε μάθημα και επαναλαμβάνομε τα ίδια λάθη!

Συνεχίζοντας το γαϊτανάκι των καλοκαιρινών πυρκαγιών για πολλές μέρες καιγόταν το μοναδικής βιοποικιλότητας  δάσος της Δαδιάς στον Έβρο χωρίς η πυροσβεστική υπηρεσία -παρά τις ηρωικές της προσπάθειες- να μπορέσει να την κατασβήσει, με αποτέλεσμα  την καταστροφή τεραστίων δασικών εκτάσεων, που συνέβαλαν στην εθνική μας άμυνα, τον κίνδυνο να καούν χωριά, το θάνατο χιλιάδων ζώων και 18 λαθρομεταναστών, που απανθρακώθηκαν, γεγονός εξαιρετικά λυπηρό. Αμέσως κυκλοφόρησαν οι συνηθισμένες φήμες για εμπρηστές,  ξένο δάκτυλο, εμπρησμό για εγκατάσταση ανεμογεννητριών  κλπ, ενώ φαίνεται ότι το κράτος δεν λειτούργησε επαρκώς ούτε προληπτικά ούτε κατασταλτικά. Φυσικά, εξαγγέλθηκαν αμέσως μέτρα αποκατάστασης των καταστροφών κατά το πρότυπο της Β. Εύβοιας, αλλά καλύτερα θα ήταν η Πολιτεία να λαμβάνει μέτρα πρόληψης παρά εκ των υστέρων αποκατάστασης.

Με αφορμή της  σύλληψης από πολίτες λαθρομεταναστών στον Έβρο ήλθε στο προσκήνιο το θέμα, αν οι πολίτες έχουν δικαίωμα να συλλαμβάνουν πολίτες κατά τη διάρκεια  αδικήματος  και αν η πρακτική αυτή επιτρέπεται από το δίκαιο  μας ή συνιστά αυτοδικία. Το άρθρο 275 ΚΠοινΔ  δίνει θετική απάντηση με τον περιορισμό του άρθρου 279 ιδίου Κώδικα δηλαδή ο συλλαμβανόμενος επ’ αυτοφώρω πρέπει να οδηγείται χωρίς αναβολή στον Εισαγγελέα. Φυσικά,  ο πολίτης ασκεί δικαίωμα που του παρέχει ευθέως ο νόμος ακόμα και όταν συλλαμβάνει λαθρομετανάστες δεν διαπράττει αδίκημα κατά τους ισχυρισμούς κάποιων, αλλά όταν τον παρακρατήσει πέραν του αναγκαίου χρόνου για την προσαγωγή στον Εισαγγελέα, διαπράττει το αδίκημα της παράνομης παρακράτησης, που κρίνεται κατά περίπτωση.

* Ο ΛέανδροςΤ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.