Καλημέρα μετα-μεταπολίτευσης

Του Ανδρέα Μήλιου

Τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογών, του Μαΐου και του Ιουνίου, προδιαγράφουν το άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου  στη σύγχρονη ιστορία της χώρας και σηματοδοτούν μια νέα ενδιαφέρουσα πορεία. Οι διπλές εκλογές φαίνεται να έκλεισαν με ηχηρό τρόπο τον τραυματικό κύκλο των αγανακτισμένων διαμαρτυριών και της εμφυλιακής τοξικότητας των τελευταίων δεκαπέντε χρόνων και φαίνεται να δίνουν άπλετο χώρο σε μια πολιτική συμπεριφορά που, ήπια και δημιουργική, αγκαλιάζει όλο το λογικά σκεπτόμενο και δημιουργικό ιστό της ελληνικής κοινωνίας. Η ευθύνη να πορευθεί η χώρα πολιτικά και οικονομικά προς το σημείο συνάντησης του δυτικοευρωπαϊκού μέσου όρου, και γιατί όχι να μην το ξεπεράσει, είναι βαριά και βρίσκεται τώρα εξ ολοκλήρου στους ώμους της Νέας Δημοκρατίας και του Κυρ. Μητσοτάκη. Όπως στην αποκατάσταση και σταθεροποίηση της δημοκρατίας το 1974 έτσι και τώρα η Κεντροδεξιά καλείται να οδηγήσει και πάλι τη χώρα προς την ευρωπαϊκή σύγκλιση. Αν η ΝΔ δεν κατορθώσει, στην τετραετία που ακολουθεί, να αξιοποιήσει την πρόσφατη γενναιόδωρη εντολή του λαού, η χώρα θα έχει χάσει μια ακόμα μεγάλη ευκαιρία για να εκσυγχρονισθεί. 

Το νέο πολιτικό κεφάλαιο της μετα-μεταπολίτευσης που μόλις άνοιξε θα περιλαμβάνει, όπως φαίνεται, πολλά θετικά και αρνητικά στοιχεία:

Στα βασικότερα θετικά ανήκουν η δυνατότητα σταθερής διακυβέρνησης με προοπτική τετραετίας, η αποκτηθείσα εμπειρογνωμοσύνη των στελεχών της Διοίκησης στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και η συνέχιση ενίσχυσης του γεωπολιτικού ρόλου της χώρας στη ΝΑ Ευρώπη. Ο συνδυασμός των παραπάνω θα δώσει σημαντική ώθηση στην ανάπτυξη των τομέων της οικονομίας, στους οποίους η χώρα έχει πολύ μεγάλες δυνατότητες να πρωταγωνιστήσει, όπως στο διαμετακομιστικό εμπόριο, στην παραγωγή πράσινης ενέργειας και στη συλλογή και διακίνηση ψηφιακών δεδομένων. Στα θετικά θα ανήκουν επίσης ο εξοστρακισμός του τοξικού πολιτικού λόγου της ψευδοπροοδευτικής και ετεροχρονισμένης αριστεράς  από την πολιτική σκηνή και η περαιτέρω συρρίκνωση του εκλογικού της ποσοστού, το οποίο, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια,  ήταν στην Ελλάδα δυσανάλογα υψηλό σε σχέση  με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.  

Στα αρνητικά στοιχεία του νέου κεφαλαίου θα καταγραφούν η επιβίωση ενός σημαντικού εκλογικού ποσοστού που θα συγκροτείται από κομματικούς σχηματισμούς της αντισυστημικής αριστεράς και ακροδεξιάς. Είναι πολύ πιθανό, αυτά τα κόμματα να κατέχουν μελλοντικά το 20% του εκλογικού σώματος. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που εντοπίζεται ήδη εδώ και χρόνια στις αναπτυγμένες δημοκρατίες της Β. Ευρώπης και των σκανδιναβικών χωρών, σε κάποιες μάλιστα από τις οποίες αυτοί οι σχηματισμοί συμμετέχουν στις κυβερνήσεις. Η συρρίκνωση του ποσοστού αυτού αποτελεί τη βασικότερη πρόκληση της νέας διακυβέρνησης από τη ΝΔ. Η συρρίκνωση αυτή δεν μπορεί να επιτευχθεί, όπως αποδείχθηκε, με νομικά εργαλεία και απαγορεύσεις, αλλά με την εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών και τη λήψη μέτρων που θεραπεύουν τις κοινωνικές ανισότητες και προάγουν με ουσιαστικό τρόπο την κοινωνική συνοχή. Χωρίς την εμπέδωση της κοινωνικής συνοχής, οι αξίες και οι αρχές της δημοκρατίας είναι κενό γράμμα.

Στα αρνητικά στοιχεία θα ανήκει, τέλος, και η αδυναμία ανασύνταξης της κεντροαριστεράς, του χώρου δηλαδή που καταλάμβανε το ΠΑΣΟΚ στη μεταπολίτευση,  εφόσον αυτή συνεχισθεί. Οι λανθασμένες επιλογές ηγεσιών τα τελευταία χρόνια και η διείσδυση της ΝΔ στον χώρο καθιστά την ανασύνταξη του χώρου αυτού ιδιαίτερα δύσκολη άσκηση. Είναι, ωστόσο, χρήσιμο για την καλύτερη λειτουργία της δημοκρατίας, ο συγκεκριμένος χώρος να καταγράψει στο άμεσο μέλλον υψηλότερα εκλογικά ποσοστά και να αποτελέσει είτε το αντίπαλο δέος της κεντροδεξιάς, είτε να συγκυβερνήσει μαζί της, αν  υπάρξει μεγαλύτερη μετακίνηση του πολιτικού σκηνικού προς την άκρα αριστερά ή την άκρα δεξιά.

*Ο Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτορας πολιτειολογίας του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, οικονομολόγος και συγγραφέας.