Μια αλλαγή που προσπαθεί να συμβεί

Του Γιώργου Κουμπαράκη 

Ο Ρόμπερτ Φρόστ είναι ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς ποιητές του 20ου αιώνα. Σε ένα από τα πιο γνωστά του ποιήματα "Ο δρόμος που δεν πήρα", σημειώνει "σ' ένα δάσος ήταν ένα σταυροδρόμι, κι εγώ, πήρα το λιγότερο ταξιδεμένο και αυτό έκανε όλη τη διαφορά". Βρισκόμαστε διαρκώς μπροστά από κρίσιμα σταυροδρόμια ή σταυροδρόμια κρίσεων θα έλεγε κανείς. Μάλλον καλύτερα, ζούμε στην εποχή των κρίσεων. 

Κρίσεις πολλών διαφορετικών μορφών, οι οποίες μοιάζουν να διακατέχονται από μια τάση αέναης διαδοχής. Την οικονομική κρίση του 2009 διαδέχτηκε η υγειονομική κρίση του COVID 19 και την υγειονομική διαδέχτηκε η ενεργειακή κρίση.

Στην κούρσα αυτή της διαδοχής υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής, όλοι εμείς. Θεατές ή ρυθμιστές, πρωτοπόροι ή ουραγοί;

Ως είναι γνωστό, οι κρίσεις γεννούν ευκαιρίες. Ευκαιρίες αντιμετώπισης των προκλήσεων ή ακόμη και ευκαιρίες αντιμετώπισης των κρίσεων.

Η τεχνολογία συνέβαλλε και συμβάλλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση των κρίσεων διαχρονικά και μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός για τη μετατροπή μιας δυστοπίας σε ευτοπία.

Τι γίνεται όμως όταν η Τεχνολογία συναντά τους Θεσμούς; Στο σημείο αυτό προκαλείται μια ταραχή, θα παρατηρούσε εύστοχα κάποιος. Μια αμφίδρομη ταραχή, καθώς οι θεσμοί δεν διακατέχονται απλά από μια τάση ρύθμισης της τεχνολογίας αλλά διαπερνώνται και από μια είδους ταραχή, ως προς τον τρόπο που λειτουργεί η τεχνολογία. Αντίστοιχα η τεχνολογία ταράσσεται όταν έρχεται αντιμέτωπη με τον κρατικό παρεμβατισμό. 

Το ζητούμενο είναι θεσμοί και τεχνολογία να συνυπάρξουν σε ένα σημείο υγιούς ισορροπίας, χωρίς η μια πλευρά να υπονομεύει την άλλη.

Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει σε ζητήματα ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους, εκεί όπου οι θεσμοί συναντιόνται με την τεχνολογία, να ορίσουμε με κατάλληλο τις αποφάσεις που πρόκειται να παίρνουν οι μηχανές. 

Πώς θα γίνει αυτό; Μα φυσικά μέσω του σωστού μείγματος πολιτικής δράσης και νομοθετικού έργου προκειμένου να λάβουμε ως πολίτες και ως πολιτεία το σύνολο των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει να δώσει η τελευταία  χωρίς να κάμψει τη δυναμική των πρώτων.

Οι έξυπνες μηχανές προεξοφλούν έξυπνους θεσμούς ή μήπως τους προϋποθέτουν;

Παίρνοντας ως παράδειγμα το ότι ο νόμος για τις αναδυόμενες τεχνολογίες ψηφίστηκε με ευρεία συναίνεση, πρόκειται άραγε να υπάρξει συναίνεση του πολιτικού φάσματος επί τη βάσει δημιουργίας ενός κοινού πλαισίου αξιών  γύρω από τους θεσμούς και την τεχνολογία αλλά και για άλλα ζητήματα αιχμής, μέσω του οποίου θα πορευθούμε στο αύριο; 

Κάτι σημαντικό που ανέδειξαν οι κρίσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η έλλειψη, αλλά και η ανάγκη για τη δημιουργία κοινού πλαισίου αξιών για την αντιμετώπιση των απειλών του σήμερα, αλλά και των προκλήσεων του αύριο.

Είμαστε πλέον αρκετά ώριμοι για να κάνουμε τα κατάλληλα βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, προκειμένου να μην απωλέσουμε ό,τι έχουμε κατακτήσει σε επίπεδο θεσμών, αξιοποιώντας ταυτόχρονα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των νέων τεχνολογιών; 

Είμαστε πλέον έτοιμοι απέναντι σε κρίσιμα σταυροδρόμια να διαλέξουμε το κατάλληλο μονοπάτι ή για να το πούμε αλλά Φροστ, "τον δρόμο, τον λιγότερο ταξιδεμένο;"

Και λίγο πριν κλείσω σκέφτομαι άλλο ένα είδος κρίσης που βιώνουμε και είναι άμεσα συνυφασμένη με τα παραπάνω, την κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους θεσμούς. Η συνύπαρξη μεταξύ θεσμών και τεχνολογίας με τρόπο αρμονικό, όπως έχει αποδείξει και η σημερινή κυβέρνηση στην πράξη, μπορεί να λειτουργήσει, ως μια ευκαιρία ανάκτησης της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους θεσμούς και ως μια ευκαιρία αντιμετώπισης της κρίσης. 

Κλείνοντας λοιπόν και μιας και μιλάμε περί κρίσεων και ευκαιριών, θυμάμαι τον συγγραφέα να λέει πως, "Κρίση είναι μια αλλαγή που προσπαθεί να συμβεί".

* Ο Γιώργος Κουμπαράκης είναι Τομεάρχης Ανάπτυξης και Επενδύσεων ΝΔ