Συνεχης ενημερωση
Η σύγχρονη δημοκρατία είναι μια αναστοχαστική μορφή κοινωνικής συνεργασίας, ένα αξιακό σύστημα που συντίθεται από υψηλής ηθικής αξίες και κανόνες πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς. Μια από αυτές τις αξίες, καταλυτική για την ποιοτική λειτουργία της, είναι και η πολιτική ευθύνη. Η απουσία πολιτικής ευθύνης σε μια δημοκρατία, σε αλληλεπίδραση με τις βασικές διαχρονικές παθογένειές της, όπως η στυγνή πελατειακή ιδιοποίηση του κράτους, η προσοδοθηρική νοοτροπία των κομμάτων και ο ψυχρός επαγγελματικός βουλευτισμός, μπορεί να εξελιχθεί σε θρυαλλίδα υποβάθμισης της ποιότητας του δημοκρατικού πολιτεύματος και να το απονευρώσει ολοκληρωτικά1.
Αφορμή του άρθρου υπήρξαν δύο έρευνες για τη δημοφιλία των υποψηφίων ευρωβουλευτών των κομμάτων, οι οποίες δημοσιεύθηκαν, τις προηγούμενες ημέρες, και έδειξαν ότι στις πρώτες εκλόγιμες θέσεις βρίσκονται ανένσημοι επαγγελματίες βουλευτές και ευρωβουλευτές, καλλίπυγες μηδίσασες αποστάτριες, ανυπόληπτοι κομματικοί γυρολόγοι, ηθοποιοί εραστές δυτικών προαστίων, τραγουδιστές και ποδοσφαιριστές. Για μια ακόμα φορά εθελοτυφλούμε σε καίριο ζήτημα και ετοιμαζόμαστε να παραδοθούμε άνευ όρων στο φαίνεσθαι και να πριμοδοτήσουμε την αναξιοκρατία και τον κενό περιεχομένου λούστρο. Φυσικά μετά τις εκλογές, εμείς οι ίδιοι θα επικρίνουμε με σφοδρότητα την ποιότητα των επιλογών μας.
Δεν γνωρίζω εάν η συμπεριφορά μας αυτή οφείλεται στην ιδιοσυγκρασία μας, που θέλει να κάνουμε τις πολιτικές επιλογές μας με το θυμικό αντί με τη λογική και με ρηχή επιπολαιότητα. Είμαστε υπερβολικά συντηρητικοί στις επιλογές μας ή φοβικοί στο να αναθέσουμε ρόλο σε νέα πρόσωπα; Μήπως ενεργούμε επιπόλαια επειδή αναζητούμε έντονες συναισθηματικές δονήσεις; Είμαστε ευθυνόφοβοι ή δεν δίνουμε στα πράγματα την αξία που τους αρμόζει; Ή μήπως το κάνουμε για να έχουμε υλικό κριτικής εκ των υστέρων και να μπορούμε να εμφανιζόμαστε ως προφήτες κατόπιν εορτής; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα είναι, προφανώς, αντικείμενο ψυχαναλυτικής μελέτης και εμένα, ως πολιτειολόγος/οικονομολόγος, δε μου πέφτει λόγος. Ως διαπίστωση μπορώ μόνο να πω ότι με τη συμπεριφορά μας αυτή οδηγούμε το ατομικό και συλλογικό μας αίσθημα στη γκιλοτίνα και την ποιότητα της, ούτως ή άλλως, προβληματικής δημοκρατίας μας στην ανυποληψία και στην ευτέλεια.
Στις δημοκρατίες δυτικού τύπου η έννοια της πολιτικής ευθύνης αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες, στους οποίους στηρίζεται το δημοκρατικό οικοδόμημα και τη φέρουν όλοι: κυβερνώντες και κυβερνώμενοι, κυβερνώσα εξουσία, αντιπολίτευση και πολιτικά κόμματα, δικαστική εξουσία και πνευματική πρωτοπορία, συνδικαλιστικές οργανώσεις και φορείς της κοινωνίας των πολιτών και, τέλος, συμμετέχοντες και μη συμμετέχοντες στα πολιτικά δρώμενα πολίτες. Τους τελευταίους, που απέχουν από τα δρώμενα επικαλούμενοι μια ελιτίστικη εκδοχή της πολιτικής, ο Θουκυδίδης τους είχε χαρακτηρίσει άχρηστους για την αθηναϊκή δημοκρατία, για να τον επιβεβαιώσει ο σύγχρονος Γερμανός φιλόσοφος J. Habermas, που εξετάζει την ενεργητική συμμετοχή στα κοινά ως "τη βασικότερη λειτουργία στη διαδικασία της απελευθέρωσης της ανθρωπότητας."
Η πολιτική ευθύνη προσδίδει ηθικό φορτίο στο ρόλο του καθενός και, δυστυχώς, στη μεταπολιτευτική δημοκρατία μας, οι επιδόσεις των πολιτών και της κοινωνίας στην ανάληψη αυτού του σισύφειου φορτίου είναι γλίσχρες. Η απουσία της πολιτικής ευθύνης και υπευθυνότητας από τον κοινωνικοπολιτικό μας βίο συνδέεται με μια σειρά λόγους, κυριότεροι από τους οποίους θεωρώ ότι είναι: η ελλειμματική πολιτική μας παιδεία, η στρεβλή αντίληψη και κατανόηση των παγκοσμίως κυρίαρχων πολιτικών ιδεολογιών, η δυσκολία αντικειμενικοποίησή της, και το γεγονός ότι δεν επιβάλλεται και δεν επισύρει άμεσες και ορατές συνέπειες, όπως η ποινική, η αστική και η πειθαρχική ευθύνη.
Εν κατακλείδι, στις δημοκρατίες, στις οποίες η πολιτική ευθύνη κατανοείται ως μια καλλωπιστική και κενού περιεχομένου επινόηση του πολιτικού συστήματος, που στοχεύει στην εξαπάτηση, την αυτοεξαπάτηση και την εκτόνωση της συναισθηματικής έντασης, δεν δρα συγκολητικά στην πολιτική και κοινωνική συνοχή, διότι εκτρέφει εγωισμούς, αρρωστημένο ιδιωτικισμό, παραλυτικό ωχαδερφισμό και παραβατικές κοινωνικές συμπεριφορές που δεν υπηρετούν το συλλογικό και εθνικό καλό.
1 Από το τελευταίο βιβλίο μου "Αρχαία και σύγχρονη δημοκρατία-Διδάγματα από την αρχαία", Εκδόσεις Σαμούλης.
* Ο κ. Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτορας του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, οικονομολόγος.
-
14/12 Γαλλία: 10η ημέρα απεργίας κατά της μεταρρύθμισης των συντάξεων
-
14/12 Τουρκικά πλοία "κυνήγησαν" ισραηλινό ωκεανογραφικό στην ΑΟΖ της Κύπρου
-
14/12 Σταϊκούρας: Θα διεκδικήσουμε με ασφάλεια χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα
-
14/12 Σκυλακάκης: Μεγαλύτερη από κάθε άλλη χρονιά η συμμετοχή στο πρόγραμμα για το επίδομα θέρμανσης
-
14/12 Αρμένιος Πατριάρχης σε γραμμή Ερντογάν: Η γενοκτονία είναι ένα "τραύμα" που "έχουμε πια ξεχάσει"
-
14/12 Παυλόπουλος: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος μας άφησε ένα κορυφαίο πρότυπο ηγέτη
-
14/12 Δεκαεξάχρονος έπεσε από γέφυρα της Αττικής Οδού στο Μαρούσι
-
14/12 COP25: Προσπάθειες της τελευταίας στιγμής για να αποφευχθεί μία οδυνηρή αποτυχία
-
14/12 Για... "3+1" χρόνια υπέγραψαν το μνημόνιο Ερντογάν και αλ-Σαράτζ
-
14/12 Φραγκογιάννης: Η Ελλάδα γίνεται επενδυτικός προορισμός
-
"Πλημμύρισε" η αγορά με τιμολόγια έως 500 ευρώ
-
Κ. Σημίτης: Ο Καραμανλής φταίει για τα ελληνοτουρκικά
-
Όταν ο Αλέξης Τσίπρας μπέρδεψε το brain drain με τον ΟΑΕΔ
-
Αντίστροφη μέτρηση για την επέκταση του "Ελ. Βενιζέλος"
-
Praxia Bank: Δραματική συρρίκνωση για να βρει αγοραστή
-
Ακίνητα: Ποιοι επενδύουν νέα κεφάλαια άνω των 250 εκατ. ευρώ
-
Μάλλον κάποιοι μας κάνουν πλάκα
-
Αρμένιος Πατριάρχης σε γραμμή Ερντογάν: Η γενοκτονία είναι ένα "τραύμα" που "έχουμε πια ξεχάσει"
-
Η ΔΕΗ "βλέπει" κέρδη EBITDA 1 δισ. ευρώ το 2024
-
Τουρκικά πλοία "κυνήγησαν" ισραηλινό ωκεανογραφικό στην ΑΟΖ της Κύπρου
-
Κ. Σημίτης: Ο Καραμανλής φταίει για τα ελληνοτουρκικά (58)
-
Η ΔΕΗ "βλέπει" κέρδη EBITDA 1 δισ. ευρώ το 2024 (31)
-
"Πλημμύρισε" η αγορά με τιμολόγια έως 500 ευρώ (22)
-
Μάλλον κάποιοι μας κάνουν πλάκα (18)
-
Όταν ο Αλέξης Τσίπρας μπέρδεψε το brain drain με τον ΟΑΕΔ (16)
-
Praxia Bank: Δραματική συρρίκνωση για να βρει αγοραστή (10)
-
Στα χέρια των αρχών οι δράστες της δολοφονίας της 73χρονης στους Αγίους Θεοδώρους (9)
-
Τουρκικά πλοία "κυνήγησαν" ισραηλινό ωκεανογραφικό στην ΑΟΖ της Κύπρου (7)
-
Κ. Μπακογιάννης: Χρώμα σε όλη την Αθήνα με όμορφα λουλούδια και περιποιημένο πράσινο (7)
-
Ανακαλείται η ΚΥΑ για την ενίσχυση των πανελλήνιας κυκλοφορίας εφημερίδων (6)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
