Capa Epsilon OSP: Η πράσινη πλευρά του γαλάζιου - Ναυτιλία και Περιβάλλον

Η ναυτιλία ως παραγωγικός κλάδος είναι ταυτισµένη µε τον ίδιο τον πυρήνα του επιχειρείν, αφού από τη µια πλευρά κινητοποιεί πελώριες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου και, από την άλλη, έχει αποφασιστικό ρόλο στη λειτουργική ποιότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Αυτή ακριβώς η νευραλγική τοποθέτηση του ναυτιλιακού κλάδου στο επίκεντρο της οικονοµικής δραστηριότητας είχε ως συνέπεια την εναρµόνιση των εταιρειών αυτών µε ένα σύνολο κανόνων –µε κυρίως τεχνικά και κανονιστικά χαρακτηριστικά– αναφορικά µε τις επιπτώσεις, αλλά και τις επιδόσεις που σηµειώνονται ως προς τα κριτήρια βιωσιµότητας (ESG). 

Η διεθνής ναυτιλία ευθύνεται για περίπου το 3% των παγκόσµιων εκποµπών αερίων θερµοκηπίου (GHG), τάση η οποία είναι ανοδική. Ωστόσο η περιβαλλοντική επιβάρυνση δεν περιορίζεται µόνο στις ατµοσφαιρικές εκποµπές. Η ηχορύπανση, οι εκκενώσεις σκαφών και άλλοι παράγοντες µπορούν επίσης να βλάψουν τα οικοσυστήµατα. Ο ΙΜΟ έχει θέσει στρατηγικούς στόχους για τη µείωση της έντασης άνθρακα της διεθνούς ναυτιλίας κατά 50% έως το 2050 σε σύγκριση µε τα επίπεδα του 2008. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση συµπεριέλαβε από 1/1/2024 τη ναυτιλία στο Σύστηµα Εµπορίας Δικαιωµάτων Εκποµπών (ETS), κάτι που σηµαίνει ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες θα πρέπει να αγοράζουν δικαιώµατα εκποµπών, προσθέτοντας στο κόστος συµµόρφωσής τους. H κάθε πλοιοκτήτρια εταιρεία υποχρεούται πλέον να αγοράζει, για κάθε τόνο καυσίµου που καταναλώνει σε ένα πλοίο της, τρεις τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Το ETS προβλέπει σταδιακή ένταξη των εταιρικών στόλων, µε το 40% των εκποµπών τους από το 2024, µε 70% το 2026 και µε 100% από το 2027 και µετά.

Προσαρµοζόµενες µε το µεταβαλλόµενο ρυθµιστικό τοπίο, οι επιχειρήσεις πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τις διαγραφόµενες περιβαλλοντικές επιδόσεις τους. Οι πελάτες τους θα απαιτούν πλέον –για δικό τους όφελος προφανώς– µια αλυσίδα εφοδιασµού µηδενικού αποτυπώµατος, ενώ οι επενδυτές-χρηµατοδότες θα αξιολογούν τις εταιρείες µε βάση αυτές ακριβώς τις επιδόσεις. Οι Αρχές του Ποσειδώνα (the Poseidon Principles) αποτέλεσαν το πρώτο πλαίσιο προσέγγισης των νέων δεδοµένων, ως προς την αξιολόγηση και τις απαιτούµενες γνωστοποιήσεις, αναφορικά µε την κλιµατική εναρµόνιση των χαρτοφυλακίων χρηµατοδότησης του κλάδου. Οι 34 (έως τώρα) συµπράττοντες στην πρωτοβουλία αυτή αντιπροσωπεύουν επί του παρόντος περίπου 200 δισ. δολάρια σε χρηµατοδότηση ναυτιλιακών εταιρειών (περίπου το 50% των συνολικών κεφαλαίων). Παράλληλα, µε τις Poseidon Principles εκκίνησε η συγκρότηση ενός άλλου, ανεξάρτητου µηχανισµού τον Οκτώβριο του 2020. Με την ονοµασία Sea Cargo Charter, παρέχεται ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο ευθυγράµµισης των δραστηριοτήτων ναύλωσης µε υπεύθυνες περιβαλλοντικές συµπεριφορές, στοχεύοντας στο καθαρό ανθρακικό αποτύπωµα.

Τέλος, µια επιπλέον δράση, η Poseidon Principles for Marine Insurance, ξεκίνησε τον Δεκέµβριο του 2021, συγκεντρώνοντας µια οµάδα εταιρειών ναυτιλιακής ασφάλισης οι οποίες δεσµεύθηκαν πλήρως ώστε να επιτευχθεί πλήρης αντίστιξη µεταξύ των χαρτοφυλακίων τους, ώστε να επιτύχουν καθαρό περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Συµπληρωµατικά, δε, επέλεξαν να λάβουν µέτρα για την ευθυγράµµιση µε τη Συµφωνία του Παρισιού, σκοπεύοντας σε µείωση του CO2 κατά 100%.

Πέραν όλων των θεσµικών και κλαδικών παρεµβάσεων, όµως, "καύσιµο" στην υλοποίηση του όλου σχεδιασµού αποτελούν οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνητή νοηµοσύνη σε συνδυασµό µε ένα ακµάζον οικοσύστηµα εταιρειών τεχνολογίας, αλλά και σηµαντικών επενδύσεων σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας και υποδοµές.