Οι πυρηνικοί πύραυλοι της Ρωσίας: ένα ζήτημα ελέγχου της κλιμάκωσης

Του William Alberque

Δύο χρόνια από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, ο ρωσικός στρατός έχει υποστεί τεράστιες απώλειες τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε υλικοτεχνικό υλικό, χωρίς όμως να υπάρχουν ενδείξεις ότι θα υποχωρήσει.  Την ίδια ώρα η Ρωσία πλήττει σκόπιμα μη στρατιωτικές ουκρανικές υποδομές σε μεγάλης κλίμακας επιθέσεις με πυραύλους και drones, καταστρέφοντας στόχους που δεν έχουν άμεση στρατιωτική αξία. 

Ωστόσο το οπλοστάσιο της Ρωσίας με συμβατικά οπλισμένους πυραύλους χερσαίας επίθεσης έχει αποδειχθεί λιγότερο αποτελεσματικό από ό,τι ήλπιζε Μόσχα. 

Η εξέταση αυτών των τριών τομέων, η ικανότητα της Ρωσίας να απορροφά στρατιωτικές απώλειες, η σκόπιμη στόχευση σε μη στρατιωτικές υποδομές και οι περιορισμοί του συμβατικά οπλισμένου πυραυλικού οπλοστασίου της - παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας. Επιπλέον, εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα της Μόσχας να ελέγχει την κλιμάκωση του πολέμου.

Υψηλή ανοχή στις απώλειες

Η ικανότητα της Ρωσίας να αντέχει στρατιωτικές απώλειες είναι σημαντική και ξεπερνά αυτή των ΗΠΑ και των δυτικών συμμάχων. Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ εκτιμούν ότι, τα δύο πρώτα χρόνια του πολέμου στην Ουκρανία, οι ρωσικές απώλειες ξεπέρασαν τους 315.000 νεκρούς ή τραυματίες, με περισσότερα από 1.800 άρματα μάχης, 90 αεροσκάφη και 15 πλοία του πολεμικού ναυτικού που καταστράφηκαν - συμπεριλαμβανομένης της ναυαρχίδας της στη Μαύρη Θάλασσα, το Moskva. Συγκριτικά, συνολικά σχεδόν 212.000 αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν σε εννέα χρόνια πολεμικών επιχειρήσεων στο Βιετνάμ.

Αυτό έχει βασικές επιπτώσεις για την αμερικανική και τη ρωσική στρατιωτική στρατηγική, καθώς οι δύο χώρες προσπαθούν να υπολογίσουν η μία το όριο των "μη αποδεκτών" απωλειών για να αναγκάσουν την άλλη πλευρά να υποχωρήσει. Εάν η ανοχή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους για απώλειες μεταξύ του προσωπικού και του πολεμικού τους υλικού είναι μια τάξη μεγέθους χαμηλότερη από αυτή της Ρωσίας, τότε, σε περίπτωση άμεσης σύγκρουσης, η Ρωσία θα μπορούσε να παρακινηθεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να προκαλέσει τέτοιο αριθμό απωλειών στις ένοπλες δυνάμεις του ΝΑΤΟ που θα το αναγκάσουν σε συνθηκολόγηση.

Καταστροφή αστικών υποδομών

Καθώς η Ρωσία καταστρέφει μη στρατιωτικές υποδομές στην Ουκρανία, φαίνεται ότι η Μόσχα ακολουθεί μια στρατηγική στην οποία οι απώλειες αμάχων αποτελούν χαρακτηριστικό και όχι συνέπεια της εκστρατείας της. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους των ΗΠΑ, οι οποίες επιδιώκουν να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες αμάχων σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης όπλων ακριβείας και βελτιωμένων διαδικασιών στόχευσης.

Η Ρωσία φαίνεται επίσης να έχει υψηλότερη ανοχή για απώλειες στον άμαχο πληθυσμό της από τις ΗΠΑ. Έχει πραγματοποιήσει περιορισμένες εκκενώσεις αμάχων κοντά στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας και δεν έχει επιδιώξει να παράσχει αξιόπιστη άμυνα για τα κέντρα πληθυσμού στις παραμεθόριες περιοχές. Αντίθετα, έχει δώσει προτεραιότητα στην υπεράσπιση της ανώτερης ηγεσίας της και στην διοίκηση πυρηνικών όπλων στη Μόσχα και σε άλλες τοποθεσίες μακριά από την πρώτη γραμμή.

Αυτό δείχνει ότι, σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου, υπάρχει πιθανότητα η Ρωσία να στοχεύσει πολίτες του ΝΑΤΟ, ενδεχομένως κατευθύνοντας πυρηνικά όπλα σε πόλεις για να σπάσει γρήγορα τη δυτική βούληση χωρίς να κλιμακωθεί σε γενικό πυρηνικό πόλεμο με τις ΗΠΑ.

Ένα ατελές μη στρατηγικό πυρηνικό οπλοστάσιο

Η επιτυχία της Ουκρανίας στην αναχαίτιση των πυραύλων κρουζ της Ρωσίας έχει αναμφισβήτητα αποδείξει αδυναμία σε περίπτωση  πυρηνικού πολέμου για τη Ρωσία. 

Σχεδόν όλα τα συμβατικά συστήματα χερσαίας επίθεσης στη ρωσική απογραφή μπορούν να μετατραπούν σε πυρηνικά. Το υψηλό ποσοστό των ουκρανικών αναχαιτίσεων αυτών των πυραύλων υποδηλώνει ότι η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να δυσκολευτεί να πετύχει πυρηνικά χτυπήματα χρησιμοποιώντας τις παραλλαγές τους με πυρηνικά όπλα.

Η Ρωσία έχει κάνει εκτεταμένη χρήση του συμβατικά οπλισμένου πυραύλου εναέριας επίθεσης Kh-101 (RS-AS-23A Kodiak), ο οποίος χρησιμοποιεί το ίδιο πλαίσιο αεροσκάφους με τον πυρηνικό οπλισμένο Kh-102 (RS-AS-23B Kodiak). Η υψηλή πιθανότητα να καταρριφθεί από την πυραυλική άμυνα της Ουκρανίας σημαίνει ότι η Ρωσία μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσει πολλούς πυραύλους για να αυξήσει την πιθανότητα ενός επιτυχημένου χτυπήματος.

Η Ουκρανία έχει επίσης καταρρίψει τον ρωσικό βαλλιστικό πύραυλο μικρού βεληνεκούς εδάφους 9M723 Iskander (RS-SS-26 Stone), τον αεροπορικό βαλλιστικό πύραυλο Kinzhal (RS-AS-24Killjoy) και τον 9M728 (RS-SSC-7). Ρωσικές πηγές ισχυρίστηκαν προηγουμένως ότι αυτά τα συστήματα ήταν άτρωτα στην αεράμυνα.

Αυτό έχει πιθανές επιπτώσεις σε πτυχές της πυρηνικής στρατηγικής της Ρωσίας, καθώς η Μόσχα μπορεί να θεωρεί ότι η εκτόξευση πυρηνικών επιδρομών χρησιμοποιώντας μικρό αριθμό μη στρατηγικών πυρηνικών όπλων (NSNW) θα της επέτρεπε να προσπαθήσει να ελέγξει μια σύγκρουση. Για παράδειγμα, περιορισμένα πυρηνικά χτυπήματα στο πεδίο με χρήση NSNW θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αποτραπεί η κλιμάκωση των ΗΠΑ σε μια γενική πυρηνική σύγκρουση και να τερματιστεί με τους  ρωσικούς όρους.

Αλλά εάν τα NSNW της Ρωσίας αντιμετωπίσουν τα ίδια ζητήματα επιβίωσης με τα συμβατικά αντίστοιχά της, η Μόσχα θα χρειαστεί να εκτοξεύσει μεγαλύτερο αριθμό πυραύλων με πυρηνικά όπλα για να παραβιάσει την άμυνα του ΝΑΤΟ και να χτυπήσει τον στόχο της. Μια τέτοια επίθεση κινδυνεύει να ερμηνευτεί από τις ΗΠΑ ως πολύ μεγαλύτερη πυρηνική επίθεση παρά τις πιο περιορισμένες προθέσεις της Ρωσίας. Αυτό θα μπορούσε να υπονομεύσει κάθε ρωσικό στόχο να περιορίσει την κλιμάκωση και να προκαλέσει αντίποινα κατά του ρωσικού εδάφους ως αποτέλεσμα.

*Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου