Η Ουκρανία "θολώνει" την προοπτική ναυτικής κυριαρχίας της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα

Του Nick Childs

Οι επιθέσεις με πυραύλους κρουζ από πλευράς Ουκρανίας πριν από την αυγή στα μέσα Σεπτεμβρίου, στη Σεβαστούπολη,  προκάλεσαν κάτι παραπάνω από σοβαρή ζημιά σε ένα υποβρύχιο κλάσης Kilo του στόλου της Μαύρης Θάλασσας και ένα αμφίβιο αποβατικό πλοίο κατηγορίας Ropucha. Ενίσχυσαν την αίσθηση του αυξανόμενου ναυτικού διακυβεύματος στον πόλεμο στην Ουκρανία και υπονόμευσαν το αφήγημα ότι η Ρωσία εξακολουθεί να κατέχει στρατηγικό πλεονέκτημα σε αυτά τα ύδατα.

Το διακύβευμα στη θάλασσα

Οι θαλάσσιες πτυχές αυτής της σύγκρουσης έχουν υποτιμηθεί ευρέως εδώ και πολύ καιρό. Αλλά με την αβεβαιότητα σχετικά με τις άμεσες προοπτικές για την αντεπίθεση της Ουκρανίας στην ξηρά, η Μαύρη Θάλασσα και ο ευρύτερος θαλάσσιος τομέας γίνονται πιο κεντρικοί για τις εμπόλεμες πλευρές στη μάχη τους να υπονομεύσουν η μία τη δύναμη παραμονής της άλλης και να αποκτήσουν στρατηγικό πλεονέκτημα.

Η Ρωσία πυροδότησε μια νέα φάση στον πόλεμο στη θάλασσα με την απόσυρσή της στις 17 Ιουλίου 2023 από τη με διεθνή μεσολάβηση Πρωτοβουλία για τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτή η κίνηση συνοδεύτηκε από την απειλή της Μόσχας να επιτεθεί σε πλοία οποιασδήποτε εθνικότητας πλοία που συναλλάσσονται με την Ουκρανία, αναζωπυρώνοντας τις διεθνείς ανησυχίες για την ασφάλεια της ναυτιλίας στη Μαύρη Θάλασσα. Σαν να πραγματοποίησε την απειλή της, η Ρωσία εξαπέλυσε επίθεση με πυραύλους και drone στο ουκρανικό λιμάνι και υποδομές αποθήκευσης που σχετίζονται με τις εξαγωγές σιτηρών της γύρω από την Οδησσό και το Ιζμαήλ. Σαφώς, ένας βασικός στόχος της Ρωσίας ήταν να ενισχύσει την ασφυξία στην οικονομία της Ουκρανίας και ίσως να πιέσει τους δυτικούς υποστηρικτές του Κιέβου.

Παρά τον βομβαρδισμό της Μόσχας, η Ρωσία δεν κατάφερε να επιβάλει πλήρη αποκλεισμό στην Ουκρανία. Το Κίεβο έχει αναπτύξει εναλλακτικές διαδρομές εξαγωγής, χρησιμοποιώντας οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις και το σύμπλεγμα του ποταμού Δούναβη. Πρόσφατα, οι χειριστές πλοίων χρησιμοποιούν δοκιμαστικά στενούς θαλάσσιους διαδρόμους που αγκαλιάζουν τα χωρικά ύδατα της Ουκρανίας και των μελών του ΝΑΤΟ Ρουμανία και Βουλγαρία για τη μεταφορά σιτηρών. Αλλά αυτά υποκαθιστούν μόνο μερικώς.

Η Ουκρανία, από την πλευρά της, απάντησε με μια προειδοποίηση κατά της ναυτιλίας από και προς τα ρωσικά λιμάνια. Απέδειξε επίσης ότι δεν επρόκειτο για μια αδρανή απειλή, πραγματοποιώντας μια επιτυχημένη επίθεση μεγάλης εμβέλειας στις αρχές Αυγούστου, χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας (USVs) και σχεδόν βυθίζοντας ένα ρωσικό αποβατικό πλοίο από το λιμάνι του Νοβοροσίσκ. Η επίθεση μπορεί να είχε κάποιο αντίκτυπο στη Μόσχα, αποτρέποντάς την από το να συνεχίσει να απειλεί για επιθέσεις στη ναυτιλία. Αυτό και οι επακόλουθα χτυπήματα έδωσαν επίσης στο Κίεβο επιτυχίες να αναδειχθούν, εκτονώνοντας την κριτική για την έλλειψη ταχείας προόδου στη χερσαία επίθεση.

Διασταυρούμενα ρεύματα

Ο ρυθμός με τον οποίο η Ουκρανία έχει αναπτύξει την ικανότητά της να χρησιμοποιεί διάφορα μέσα για να φέρει σε δύσκολη θέση τη Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα ήταν εντυπωσιακός. Μόλις τον Σεπτέμβριο του 2022 ήρθε στο φως η ικανότητα USV της Ουκρανίας, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτή τη ναυτική εκστρατεία. Από τότε τα πλήγματα στοχεύουν την ικανότητα της Μόσχας να συντηρεί τις επιχειρήσεις και στοχεύουν επίσης στο να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη και το ηθικό του ρωσικού ναυτικού. Πρόσφατα περιλάμβαναν επιθέσεις σε ρωσικές θέσεις μέσα και γύρω από την Κριμαία, τη χρήση USV για να στοχεύσουν τη στρατηγική γέφυρα του Κερτς, επιδρομές σε υπεράκτιες πλατφόρμες πετρελαίου, τους λεγόμενους πύργους Μπόικο που είχαν καταληφθεί και χρησιμοποιούνταν από τη Ρωσία για επιτήρηση και τα πυραυλικά χτυπήματα στη Σεβαστούπολη.

Ο ανώτατος αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού, ο Πρώτος Λόρδος της Θάλασσας ναύαρχος Σερ Μπεν Κι, εξέφρασε κάπως μυστηριωδώς την άποψη ότι οι επιθέσεις στη Σεβαστούπολη θα "κάνουν τη διαφορά". Το υποβρύχιο που χτυπήθηκε, που πιστεύεται ότι ήταν το Rostov-on-Don, ήταν ικανό να χτυπήσει με πυραύλους κρουζ χερσαίας επίθεσης εναντίον ουκρανικών στόχων. Η υποβρύχια δύναμη του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας είναι επίσης ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπιστεί όταν βρίσκεται στη θάλασσα, επομένως η απενεργοποίηση μέρους της ενώ βρίσκεται υπό συντήρηση ήταν πραξικόπημα. Ομοίως, η αμφίβια ναυτιλία της Μόσχας ήταν σημαντική για την υποστήριξη των χερσαίων δυνάμεων της Ρωσίας. Το σκάφος που στοχεύθηκε στη Σεβαστούπολη, το Μινσκ, είναι τώρα το τρίτο της κατηγορίας του που χτυπήθηκε.

Οι επιθέσεις στη Σεβαστούπολη έχουν υπογραμμίσει το επισφαλές του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας με δυνητικά εκτεταμένες επιπτώσεις. Πέρα από το να έχει ίσως ανεπανόρθωτα ακρωτηριάσει δύο σημαντικά ναυτικά πλεονεκτήματα, το Κίεβο έδειξε την ευπάθεια μιας βάσης και δυνητικά έθεσε εκτός δράσης μια ζωτικής σημασίας εγκατάσταση συντήρησης. Αυτές οι απώλειες είναι διπλά οδυνηρές, δεδομένης της αυστηρής εφαρμογής από την Τουρκία των περιορισμών της Σύμβασης του Μοντρέ που διέπει την πρόσβαση των πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα, που σημαίνει ότι η Μόσχα δεν μπορεί να ενισχύσει τη ναυτική της παρουσία σε αυτά τα ύδατα.

Η σημασία της Μαύρης Θάλασσας

Η συζήτηση συνεχίζεται για τον βαθμό στον οποίο τα γεγονότα στη Μαύρη Θάλασσα αλλάζουν τον χαρακτήρα του ναυτικού πολέμου. Αναμφίβολα υπογραμμίζουν τόσο παλιά όσο και νέα τρωτά σημεία – από τη βασική ασφάλεια του λιμανιού μέχρι τον τρόπο αντιμετώπισης της απειλής USV – στα οποία πολλές ναυτικές εταιρείες εστιάζουν τώρα έντονα. Η πρόοδος από εδώ και πέρα ​​θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες. Εάν η έναρξη του χειμώνα επιβραδύνει περαιτέρω τη δυναμική των χερσαίων επιχειρήσεων, η Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο στρατηγικό σημείο και για τις δύο πλευρές για να διατηρήσουν τη δυναμική των εκστρατειών τους.

Η Μόσχα, από την πλευρά της, ίσως χρειαστεί να επανεκτιμήσει τους κινδύνους που είναι έτοιμη να αναλάβει με το ναυτικό της για να πιέσει την Ουκρανία. Ενώ η χρήση των ναυτικών της μέσων για να στοχεύσει πλοία στη θάλασσα ή λιμάνια της Ουκρανίας, τη γεωργία ή άλλες εγκαταστάσεις υποδομής στην ξηρά μπορεί να είναι ελκυστικές για τη Ρωσία, το σημείο μπορεί να έρθει όταν αυτός ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός.

Σε όλα αυτά κρύβεται το ότι βασικός μοχλός της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν ναυτικός, μια ιστορική επιθυμία να διεκδικήσει κυρίαρχο ρόλο στη Μαύρη Θάλασσα και έτσι να μπορέσει να αναπτυχθεί ευκολότερα στους ωκεανούς του κόσμου για να ενισχύσει την αυτοαντίληψη της ως μεγάλη δύναμη. Αυτό παραμένει ένα σημαντικό ζήτημα όσον αφορά το τι διακυβεύεται στη θάλασσα για τη Μόσχα.

Δείτε τη δημοσίευση του πρωτότυπου άρθρου εδώ