Ανοίγουν βηματισμό εκτός συνόρων οι τράπεζες

του Νίκου Κωτσικόπουλου

Τα 55 δισ. ευρώ προσεγγίζει πλέον το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό, το οποίο πέρυσι και στη συνέχεια φέτος κατά τους πρώτους μήνες του έτους διογκώθηκε και συνεχίζει να αυξάνεται. Η Eurobank έκανε squeeze out για ένα ποσοστό περίπου 2% μετοχών της Ελληνικής Τράπεζας στην Κύπρο, η Alpha Bank θα ολοκληρώσει την εξαγορά της AstroBank επίσης στην Κύπρο το δεύτερο εξάμηνο φέτος, ενώ θα μετέχει με 9,9% στην UniCredit Romania και αναμένονται κινήσεις πέραν των άλλων με δημιουργία γραφείων στη Μέση Ανατολή και στην Ινδία, από τις Eurobank και Εθνική Τράπεζα.

Φέτος λίγο πριν το squeeze της Eurobank για τις εναπομείνασες μετοχές της Ελληνικής Τράπεζας, η Alpha Bank ανακοίνωσε από τον Φεβρουάριο του 2025 την εξαγορά της AstroBank μέσω της θυγατρικής της, Alpha Bank Κύπρου.

Ήδη από το Νοέμβριο του 2024 η Alpha Bank ολοκλήρωσε την πώληση του 90,1% της θυγατρικής της στη Ρουμανία στην ιταλική UniCredit στο πλαίσιο της στρατηγικής τους συνεργασίας. Το ενεργητικό των τραπεζών μειώθηκε μερικώς σε εκείνη τη χρονική φάση, αλλά η μείωση στη συνέχεια υπερκαλύφθηκε, καθώς η μεν Alpha Bank προχώρησε σε εξαγορές, ενώ διατηρεί συμμετοχή στη UniCredit Romania. Επίσης γιατί η Eurobank συνέχισε να αυξάνει τη θέση της στην Ελληνική Τράπεζα, μέχρι το 100% της μετοχής.

Το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό ανήλθε το Δεκέμβριο του 2024 σε 54,8 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 57,1% από τον Δεκέμβριο του 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ. Το μερίδιο των διεθνών δραστηριοτήτων στο συνολικό ενεργητικό αυξήθηκε στο 15,9% στο τέλος του 2024, από 11% τον Δεκέμβριο του 2023. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην ενσωμάτωση των μεγεθών της Ελληνικής Τράπεζας το 2024, η οποία αντιστάθμισε με το παραπάνω την πώληση των δραστηριοτήτων της Alpha Bank Romania.

Πού εξαπλώνονται οι ελληνικές τράπεζες

Γεωγραφικά, οι ελληνικές τράπεζες επιστρέφουν στον ευρύτερο χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αλλά η προηγούμενη ισχυρή παρουσία στη Ρουμανία έχει μειωθεί σημαντικά. Η Κύπρος όμως ως τμήμα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει τώρα τα πρωτεία.

Η Νοτιοανατολική Ευρώπη αντιπροσωπεύει το 85% του συνολικού ενεργητικού των διεθνών δραστηριοτήτων των ελληνικών τραπεζικών ομίλων, λέει η Τράπεζα της Ελλάδος, "με κυριότερη παρουσία στην Κύπρο και τη Βουλγαρία". Έπεται το Ηνωμένο Βασίλειο. Πάντως παραμένει ικανοποιητική η παρουσία σε χρηματοοικονομικά κέντρα, με ποσοστό που προσέγγιζε το 15% πέρυσι, αλλά ήδη μειώνεται από φέτος ως ποσοστό, γιατί αυξάνεται πολύ η παρουσία σε άλλα σημεία. "Τα χρηματοοικονομικά κέντρα, δηλαδή το Λουξεμβούργο, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αντιπροσωπεύουν ποσοστό 14,9%, με τη μεγαλύτερη παρουσία να εμφανίζεται στο Λουξεμβούργο". Πράγματι το ενεργητικό που αντιστοιχεί στο Λουξεμβούργο τείνει στα 6 δισ. ευρώ. 

Στις καταθέσεις στο εξωτερικό, το μερίδιο της ΝΑ. Ευρώπης είναι ακόμη μεγαλύτερο και φθάνει το 91,5%, καθώς στην περιοχή αυτή συγκεντρώνεται και ο μεγαλύτερος αριθμός υπηρεσιακών μονάδων και προσωπικού, με πρώτη την Κύπρο, μετά τη Βουλγαρία και μικρό μερίδιο με παρουσία της Εθνικής Τράπεζας στα Σκόπια. 

Ειδικότερα οι καταθέσεις σε ελληνικές τράπεζες στο εξωτερικό έφθασαν πέρυσι τα 41,46 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 37,94 δισ. ευρώ ήταν καταθέσεις τραπεζών στη ΝΑ. Ευρώπη, ενώ ειδικότερα στην Κύπρο έφθασαν τα 27,36 δισ. ευρώ. 

Καταγράφηκε, λέει η ΤτΕ, σημαντική αύξηση 57,4% στις καταθέσεις, κυρίως λόγω της συνεισφοράς 15,7 δισ. ευρώ καταθέσεων από την Ελληνική Τράπεζα. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις βελτιώθηκε στο 58,6% τον Δεκέμβριο του 2024 από 70,3% τον Δεκέμβριο του 2023.

Αυξάνεται και η κερδοφορία

Η κερδοφορία από τις τραπεζικές θυγατρικές και τα υποκαταστήματα στο εξωτερικό αυξήθηκε σημαντικά πέρυσι κατά 49,2%, κυρίως λόγω της συνεισφοράς της Ελληνικής Τράπεζας. Συγκεκριμένα έφθασε στα 987 εκατ. ευρώ το 2024 από 661 εκατ. ευρώ το 2023, αντιπροσωπεύοντας το 18,1% των κερδών προ φόρων των τραπεζικών ομίλων σε ενοποιημένη βάση. 

Τη μεγαλύτερη συμβολή "είχαν οι θυγατρικές στην Κύπρο και τη Βουλγαρία, τα κέρδη των οποίων αντιπροσωπεύουν περίπου το 60% και 25% αντίστοιχα των συνολικών κερδών προ φόρων των τραπεζικών θυγατρικών και υποκαταστημάτων στο εξωτερικό. Το υπόλοιπο των δανείων (πριν από προβλέψεις) ανήλθε σε 24,3 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2024 σημειώνοντας σημαντική αύξηση 31,3% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2023, λόγω της ενσωμάτωσης δανείων 5,8 δισ. ευρώ της Ελληνικής Τράπεζας". 

Αντίστοιχα, τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών, παρουσίασαν αύξηση 22,3% και ανήλθαν σε 538 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2024, λαμβάνοντας υπόψη και τα δάνεια σε καθυστέρηση της Ελληνικής Τράπεζας, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 2,2% του δανειακού της χαρτοφυλακίου. 

Δάνεια σε καθυστέρηση στο εξωτερικό

Το ποσοστό δανείων σε καθυστέρηση στο σύνολο των χαρτοφυλακίων δανείων στο εξωτερικό ανέρχεται σε 1,5% για τα επιχειρηματικά δάνεια, σε 2,8% για τα στεγαστικά δάνεια και σε 3,7% για τα καταναλωτικά. Το ποσοστό κάλυψης των δανείων σε καθυστέρηση από συσσωρευμένες προβλέψεις μειώθηκε σε 71,6% από 98% το 2023. 

Σύμφωνα με την ΤτΕ, οι διεθνείς δραστηριότητες των ελληνικών τραπεζικών ομίλων συμβάλλουν τόσο στη διαφοροποίηση των πηγών εσόδων τους όσο και στη μείωση του κινδύνου συγκέντρωσης, παράγοντες που ενισχύουν μεσοπρόθεσμα τη βιωσιμότητα των επιχειρηματικών σχεδίων τους. Ωστόσο, στην παρούσα συγκυρία, επηρεάζονται από την αυξημένη αβεβαιότητα διεθνώς εξαιτίας των εντεινόμενων εμπορικών εντάσεων και των γεωπολιτικών κινδύνων.