"Φρένο" στην εξαγωγή ρευστότητας στα Βαλκάνια βάζουν οι τράπεζες

Της Νένας Μαλλιάρα

Ενίσχυση των τοπικών καταθέσεων στις χώρες των Βαλκανίων προκειμένου να χρηματοδοτούν πλέον σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τις χορηγήσεις στις αγορές αυτές, θα επιδιώξουν οι ελληνικές τράπεζες.

Καθώς οι αγορές των Βαλκανίων εισήγαγαν τη διεθνή κρίση σε μία περίοδο υπερθέρμανσης των δικών τους Οικονομιών, οι ελληνικές τράπεζες που είχαν ακολουθήσει «επιθετική» πιστωτική επέκταση στις αγορές αυτές βρέθηκαν μπροστά σε αυξημένα προβλήματα ρευστότητας. 

Ετσι, μετά από μια χρονιά έντονης δοκιμασίας για τις αγορές των Βαλκανίων και με την εκτίμηση ότι η περιοχή θα ακολουθήσει με καθυστέρηση την πορεία εξόδου από την ύφεση, οι ελληνικές τράπεζες αναπροσαρμόζουν τη στρατηγική τους από το 2010, στον άξονα της χορήγησης λιγότερων δανείων και συλλογής πολύ περισσότερων καταθέσεων προκειμένου η πιστωτική επέκταση στις Οικονομίες αυτές να καλύπτεται έως και εξ ολοκλήρου από ντόπια χρηματοδότηση. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Ιούνιο του 2007 μέχρι τον Ιούλιο του 2009, την περίοδο δηλαδή λίγο πριν από τα πρώτα σημάδια της διεθνούς κρίσης και μέχρι τα πρώτα μηνύματα εξόδου από την ύφεση για την Οικονομία των ΗΠΑ απ’ όπου ξεκίνησε η «καταιγίδα», οι δείκτες δανείων προς καταθέσεις στις αγορές των Βαλκανίων κινούνταν συνεχώς ανοδικά. 

Σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης της Eurobank, η Σερβία ήταν η αγορά με τη μεγαλύτερη άνοδο του δείκτη δανείων προς καταθέσεις, ο οποίος προσέγγισε σχεδόν το 130% τον Ιούλιο του 2009 από σχεδόν 118% τον Ιούνιο του 2007. 

Η Ρουμανία ακολούθησε σε αύξηση, με τον δείκτη δανείων προς καταθέσεις να προσεγγίζει το 125% τον Ιούλιο του 2009 από 115% τον Ιούνιο του 2007, ενώ στη Βουλγαρία ο δείκτης εκτοξεύτηκε το 2009 στο 120% από 90% το 2007. 

Στη FYROM ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις βρισκόταν τον Ιούνιο του 2007 στο 90% και ξεπέρασε το 100% τον Ιούλιο του 2009, ενώ στην Αλβανία από περίπου 45% το 2007 ανέβηκε στο 70% το 2009. 

Μόνο στην αγορά της Τουρκίας τα δάνεια μπορούν να χρηματοδοτούνται από τις εγχώριες καταθέσεις, καθώς ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις κινείται κάτω του 80%, σχεδόν στο 78%, παρουσιάζοντας μάλιστα οριακή άνοδο την επίμαχη περίοδο Ιουνίου 2007 – Ιουλίου 2009. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurobank, κατά τη «χρυσή» τριετία 2005 – 2007 όσον αφορά την πιστωτική επέκταση στις χώρες των Βαλκανίων, ο μέσος ρυθμός αύξησης των χορηγήσεων «έτρεξε» με 60,5% στην Αλβανία, 41% στη Βουλγαρία, 35,9% στη FYROM, 49,3% στη Ρουμανία, 36% στη Σερβία, ενώ μέσο ρυθμό πιστωτικής επέκτασης 42,5% παρουσίασε η Τουρκία. 

Οι ρυθμοί αυτοί υποχώρησαν αισθητά λόγω της διεθνούς κρίσης το 2008 και το 2009, παρά τις πρωτοβουλίες που πήραν οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες των χωρών αυτών για την τόνωση του δανεισμού (χαλάρωση νομισματικής πολιτικής, φορολογικές και άλλες ρυθμίσεις, ειδικά μέτρα υποστήριξης του δανεισμού, εγγύηση καταθέσεων, στήριξη από ΔΝΤ κ.λπ.). 

Ως αποτέλεσμα, στα τέλη του 2008 ο δανεισμός νοικοκυριών και επιχειρήσεων στις αγορές των Βαλκανίων ως προς το ποσοστό του ΑΕΠ της κάθε χώρας διαμορφώθηκε σε περίπου 65% στη Βουλγαρία, κοντά στο 45% για τη FYROM, 39% στη Ρουμανία, 37% στην Αλβανία, 30% στη Σερβία, ενώ στην Τουρκία το ποσοστό αυτό προσέγγισε το 50%.