ΟΛΠ: Επενδύσεις 500 εκατ. ευρώ

Ένα επενδυτικό σχέδιο στο ΣΕΜΠΟ ύψους περίπου €500 εκατ. που αφορά στην επέκταση και εξοπλισμό του Προβλήτα Ι που παραμένει υπό τη διαχείριση του ΟΛΠ και στην αναβάθμιση του Προβλήτα ΙΙ και την κατασκευή και εξοπλισμό του Προβλήτα ΙΙΙ μέσω της παραχώρησης σχεδίασε και ενέκρινε ο ΟΛΠ.

Όπως ανέφερε ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΛΠ Νίκος Αναστασόπουλος σε ομιλία του στη Ναυτιλιακή Λέσχη, η εταιρεία προχώρησε στην έγκριση του σχεδίου για την αύξηση της δυναμικότητας και τη βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών με απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικής θέσης του ΟΛΠ στα νέα δεδομένα.

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του κ.  Αναστασόπουλου.

“Κατ’ αρχήν θα ήθελα να ευχαριστήσω το Προεδρείο για την πρωτοβουλία του και τη σημερινή πρόσκληση. Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό ότι με αυτή την πρόσκληση – ίσως με καθυστέρηση θα έλεγα – εγκαινιάζεται μια επικοινωνία και αλληλοενημέρωση απολύτως αναγκαία για την καλύτερη λειτουργία της αλυσίδας των logistics – μεταφορών αγαθών που στην εποχή μας πλέον έχει σημαντικότατο ρόλο. 

Εμείς στο λιμάνι είμαστε παντρεμένοι με το πλοίο που μεταφέρει αγαθά και επιβάτες και πρέπει να μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τα προβλήματά του και το πλοίο που εσείς διαχειρίζεστε με απόλυτη επιτυχία σύμφωνα με τα στοιχεία της παγκόσμιας ναυτιλίας να γνωρίσετε τα προβλήματά μας από εμάς που είμαστε οι διαχειριστές των λιμανιών. 

Όπως είναι γνωστό στις 25 Νοεμβρίου 2008 μετά από 24 μήνες ιδιαίτερα δύσκολων διαδικασιών πραγματοποιήθηκε η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης των προβλητών ΙΙ & ΙΙΙ μεταξύ ΟΛΠ ΑΕ, Cosco Pacific Ltd και της Ανώνυμης Εταιρείας Αποκλειστικού Σκοπού (ΑΕΑΣ) με την επωνυμία Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά ΑΕ– ΣΕΠ. 

Η εν λόγω σύμβαση ήταν αποτέλεσμα διεθνούς δημόσιου ανοικτού πλειοδοτικού διαγωνισμού για τον οποίο η απόφαση της Διοίκησης του Οργανισμού πραγματοποιήθηκε με βάση τα εξής κυρίαρχα κριτήρια.

(α) Τον ανταγωνισμό
(β) Τις οικονομικές δυνατότητες του ΟΛΠ και την προβληματική του ταυτότητα ως ΔΕΚΟ
(γ) τις επιχειρηματικές δυνατότητες του ΟΛΠ
(δ) τις αναπτυξιακές δυνατότητες του λιμανιού και την εξαιρετική γεωγραφική του θέση
(ε) την καθυστέρηση ανάπτυξης του ΟΛΠ σε σχέση με τα άλλα λιμάνια.

Είναι αλήθεια ότι η παγκόσμια ναυτιλία εισέρχεται σε σημείο καμπής χωρίς επί του παρόντος να είναι ασφαλές να πραγματοποιηθούν προβλέψεις για το μέγεθος ή τη διάρκεια της συγκυρίας. Στην περίπτωση όμως το λιμενικών έργων το κριτήριο για την απόφαση είναι πολύ πιο μακροχρόνιο και ταυτόχρονα η επενδυτική πολιτική των γειτονικών – ανταγωνιστικών λιμανιών είναι καθοριστική. Επομένως, το χρονικό διάστημα για την πραγματοποίηση των επενδύσεων δεν επιλέγεται μόνο από τον ΟΛΠ αλλά από τον διαρκώς εντεινόμενο λιμενικό ανταγωνισμό στην περιοχή καθώς με δεδομένο τον τρόπο οργάνωσης των ναυτιλιακών δρομολογίων, όποιο λιμάνι πάρει την πρωτοκαθεδρία ως hub για τη Μ. Θάλασσα και την Αν. Μεσόγειο εν γένει θα κυριαρχήσει και τα υπόλοιπα λιμάνια απλά θα καταστούν ίσως δορυφόροι του.

Σε αυτό το πλαίσιο ανταγωνιστικά λιμάνια ήδη έχουν ξεκινήσει ή ολοκληρώσει επενδυτικά σχέδια.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

Port Said  αύξηση δυναμικότητας κατά   2,0 εκατ. TEU
Damietta  αύξηση δυναμικότητας κατά  2,8 εκατ. TEU
Marsaxlokk αύξηση δυναμικότητας κατά  1.0 εκατ. TEU
Haifa  αύξηση δυναμικότητας κατά  1.0 εκατ. TEU

Πρέπει δε να σημειωθεί ότι δε ότι στα επενδυτικά σχέδια των ανταγωνιστικών λιμανιών που έχει εξετάσει ο ΟΛΠ δεν περιλαμβάνονται τα λιμάνια της Σμύρνης και της Μερσίνας που πρόσφατα ανέλαβαν Παγκόσμιοι Διαχειριστές (Hutchison και PSA αντίστοιχα) και δεν έχουν ανακοινωθεί τα σχέδια επέκτασής τους αλλά οπωσδήποτε εποφθαλμιούν τη Μ. Θάλασσα δηλαδή μία αγορά που ο Πειραιάς θέλει οπωσδήποτε να κατακτήσει. 

Για την αύξηση της δυναμικότητας και τη βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών με απώτερο σκοπό την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικής του θέσης στα νέα δεδομένα ο ΟΛΠ σχεδίασε και ενέκρινε ένα γιγαντιαίο επενδυτικό σχέδιο στο ΣΕΜΠΟ ύψους περίπου €500 εκατ. που αφορά στην επέκταση και εξοπλισμό του Προβλήτα Ι που παραμένει υπό τη διαχείριση του ΟΛΠ και στην αναβάθμιση του Προβλήτα ΙΙ και την κατασκευή και εξοπλισμό του Προβλήτα ΙΙΙ μέσω της παραχώρησης. 

Ήδη σήμερα πραγματοποιείται επέκταση των υποδομών του στον Προβλήτα Ι ο οποίος θα παραμείνει υπό τη διαχείριση του ΟΛΠ και θα έχει δυναμικότητά περίπου 1,1 εκατ. TEU. H επένδυση που περιλαμβάνει την επέκταση του υφιστάμενου χώρου και την προμήθεια 7 ΓΓ φορτοεκφόρτωσης και 11 Γ/Γ στοιβασίας (4 Γ/Γ SPP, 3 Γ/Γ PP, 8 RMG και 3 RTG ανέρχεται σε περίπου €160 εκατ. 

Η αναβάθμιση του εξοπλισμού του Προβλήτα ΙΙ και η κατασκευή και εξοπλισμός του τρίτου προβλήτα είναι προϋπολογισμού περίπου €320 εκατ. και εκτός από το νέο προβλήτα περιλαμβάνει εξοπλισμό σε Γ/Γ φορτοεκφόρτωσης και Γ/Γ στοιβασίας. 

– Περισσότερα όμως για τα έργα αυτά καταλληλότερος να μας ενημερώσει είναι ο κ. Καρακώστας και για αυτό δεν θα επεκταθώ περαιτέρω - 

Η ολοκλήρωση αυτού του πρωτοφανούς για τα δεδομένα του Πειραιά επενδυτικού προγράμματος τριπλασιάζει τη δυναμικότητα του λιμανιού, φτάνοντας συνολικά τα 4,7 εκατ. TEU επιτρέπει στον Πειραιά να κεφαλαιοποιήσει την πλεονεκτική γεωγραφική του θέση στη κύρια διαδρομή Ευρώπης – Ασίας και να καταστεί η αδιαμφισβήτητη πύλη των ραγδαία αναπτυσσόμενων αγορών της Μ. Θάλασσας, των Βαλκανίων και της Αν. Μεσογείου. Η δε σύνδεση με το τραίνο θα ολοκληρώσει τα σχέδια ανάπτυξης του λιμένα και ολοκληρώνεται σύντομα. 

Για την επίτευξη όμως, του ανωτέρω στρατηγικού στόχου απαιτούνται πόροι που ξεπερνούν τις οικονομικές δυνατότητες του Οργανισμού καθώς η ΕΤΕπ ακόμη και με τους ευνοϊκούς όρους του Χρηματοδοτικού Πρωτοκόλλου, καλύπτει κατά μέγιστο το 50% της απαιτούμενης συνολικής επένδυσης, ενώ και η πιστοληπτική ικανότητα του ΟΛΠ εκτιμάται ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να φθάσει το ποσό των €275 εκατ., ως συμμετοχή κατά 50% των ιδίων κεφαλαίων. 

Παράλληλα η κερδοφορία του ΟΛΠ σε συνδυασμό με το ύψος των απαιτούμενων δανειακών κεφαλαίων, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα έτη όπου γίνεται η εκτέλεση των έργων, δεν πληροί  τους όρους χρηματοδότησης που θέτει η ΕΤΕπ όπως π.χ. κατ΄ ελάχιστο EBIDTA 3πλάσιο των τόκων δανείου και Συνολικό Χρέος κατά μέγιστο 4πλάσιο του EBIDTA.  (Εarning Before Interests Depriciation Taxes Ammortization)

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι λόγω θεσμικού καθεστώτος ο ΟΛΠ δεν είναι δυνατό να δανειοδοτηθεί με Κρατική Εγγύηση αλλά ούτε δύναται να χρησιμοποιήσει λοιπές εμπράγματες εγγυήσεις. Ακόμη όμως και αν υπήρχαν οι οικονομικές δυνατότητες, το εγχείρημα για τον ΟΛΠ είναι ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου. Μετά το πέρας των επενδύσεων ο ΟΛΠ θα διαθέτει δυναμικότητα κατ’ ελάχιστο  4,7 εκατ. TEU και αυξημένες επιχειρησιακές δυνατότητες. 

Θα ήταν όμως, σε θέση ο ΟΛΠ να προβεί στις απαιτούμενες εμπορικές συμφωνίες για την πλήρωση της δυναμικότητας αυτής όταν μάλιστα σε όλους τους κρίσιμους όρους εξυπηρέτησης (παραγωγικότητα, χρόνος εξυπηρέτησης, οργάνωση και marketing) ο ΟΛΠ υπολείπεται των ανταγωνιστών του; 

Και θα ήταν διατεθειμένος ο ΟΛΠ να αναλάβει τέτοιο ρίσκο επένδυσης της τάξης των 500εκ. χωρίς προηγούμενα να έχει εξασφαλίσει τη διακίνηση όταν μάλιστα ο λιμενικός ανταγωνισμός εντείνεται; 

Εκτίμηση της Διοίκησης είναι ότι βέλτιστη απάντηση στα δύο αυτά καίρια ερωτήματα ήταν η παραχώρηση που πραγματοποιήθηκε. 

Είναι φανερό συνεπώς, ότι η Διοίκηση του ΟΛΠ ανέλαβε την ευθύνη για μια κρίσιμη για το μέλλον του Οργανισμού απόφασης. Αποφάσισε ο Πειραιάς να παραμείνει κυρίαρχος παίκτης στο λιμενικό γίγνεσθαι αλλά χωρίς να υποθηκεύσει το μέλλον του ίδιου του Οργανισμού. Για το λόγο αυτό πραγματοποιήθηκε η παραχώρηση. Πραγματοποιήθηκε δε εντός δύο σημαντικών συνιστωσών. Τη δημιουργία υγιούς ενδολιμενικού ανταγωνισμού και την αποφυγή μονοπωλιακών καταστάσεων ακόμη και αν πρόκειται για κρατικά μονοπώλια και δεύτερον την διατήρηση των αρχών αναλογικότητας και της ίσης μεταχείρισης στην πρόσβαση των χρηστών. 

(Θυμίζω την Επιτροπή Ανταγωνισμού όπου ο ΟΛΠ πρώτη και μοναδική ΔΕΚΟ κατηγορείται για κατάχρηση Δεσπόζουσας Θέσης και μονοπωλιακή τακτική). 

Κατ’ αρχήν ο ενδολιμενικός ανταγωνισμός είναι δεδομένος αφού πλέον θα υπάρχουν δύο πάροχοι υπηρεσίων ο ΟΛΠ και η CPL. Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι ο υπό επέκταση προβλήτας Ι που παραμένει στον ΟΛΠ θα έχει τη δυνατότητα παράλληλης εξυπηρέτησης 2 πλοίων mother μήκους μέχρι 200μ ή ένα πλοίο mother μήκους 400μ και δύο πλοίων feeder μήκους μέχρι 130μ. καθώς και βυθίσματα μέχρι 18μ. επιτρέποντας έτσι, σε συνδυασμό με το νέο εξοπλισμό που έχει παραγγελθεί να λειτουργήσει ανταγωνιστικά με τον υπάρχον Προβλήτα ΙΙ.  

Σε ότι αφορά την ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση των χρηστών, προβλέφθηκε η υιοθέτηση των ίδιων αρχών που η Σύμβαση Παραχώρησης του Δημοσίου θέτει στον ΟΛΠ και ειδικότερα τη λειτουργία του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων ως υποδομής ελεύθερα προσβάσιμης (common user facility). 

Ειδικότερα, η Σύμβαση Παραχώρησης ΟΛΠ – Δημοσίου προβλέπει τα εξής Αρθ.9.6 «Η ΟΛΠ θα εξασφαλίζει την ίση πρόσβαση δίκαιη μεταχείριση των χρηστών και θα αποφεύγει κάθε δυσμενή ή ευνοϊκή διάκριση μεταξύ τους.» και Αρθ. 3.1.ι «Η έννοια της χρήσης περιλαμβάνει τη φυσική κατοχή και εξουσίαση των παραχωρούμενων και τον αποκλεισμό άλλων από τη χρήση αυτή, με την επιφύλαξη της υποχρέωσης εξασφάλισης πρόσβασης προς τους χρήστες και τα μέσα ναυσιπλοΐας …» 

Λαμβάνοντας συνεπώς, υπόψη τις δύο ανωτέρω συνιστώσες, η παραχώρηση που πραγματοποιήθηκε είναι προς όφελος των χρηστών και των πελατών αφού και η πρόσβαση και δίκαιη και ίση μεταχείριση εξασφαλίζεται και δημιουργείται ενδολιμενικός ανταγωνισμός με άμεσα και απτά οφέλη για τους χρήστες. 

Ποια είναι λοιπόν τα κυρίαρχα στοιχεία αυτής της παραχώρησης;

Η παραχώρηση αρχίζει από την ολοκλήρωση της παράδοσης του Ν. ΣΕΜΠΟ, ήτοι την 1/10/2009. 

Η διάρκεια της παραχώρησης είναι 30 έτη από την ανωτέρω ημερομηνία, προσαυξανόμενη κατά 5 έτη εφόσον ο Προβλήτας ΙΙΙ κατασκευαστεί εντός του χρονοδιαγράμματος. Προβλέπεται ισόχρονη παράταση εφόσον δημιουργηθούν γεγονότα ανωτέρας βίας ή/και ανυπαίτιες καθυστερήσεις και επιπλέον υπάρχει μονομερές δικαίωμα του ΟΛΠ για ενδεχόμενη περαιτέρω παράταση μέχρι 5 έτη. Ανεξαρτήτως αιτίας, η συνολική διάρκεια της παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβεί το χρονικό όριο σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην υφιστάμενη Σύμβαση Παραχώρησης ΟΛΠ-Δημοσίου.

Στη σύμβαση υιοθετήθηκε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κατασκευής των έργων των προβλητών με παράλληλη συμφωνία τμηματικών προθεσμιών που επιφέρουν την επιβολή ποινικών ρητρών για καθυστερήσεις στην υλοποίηση. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, το σύνολο των έργων αναβάθμισης, κατασκευής και επέκτασης της δυναμικότητας θα ολοκληρωθεί μέχρι την 31/10/2015. 

Τα εν λόγω έργα διάρκειας 6 ετών και εκτιμώμενης, σύμφωνα με την προσφορά του αναδόχου, δαπάνης €322 εκατ. ευρώ:

Υπερδιπλασιάζουν τη δυναμικότητα, (από 1,6 εκατ. TEU σε 3,71 εκατ. TEU),
Σχεδόν διπλασιάζουν τις μηχανολογικές υποδομές (από 12 Γ/Γ σε 21 Γ/Γ)
Δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας

Σημειώνεται ότι με το τέλος της  παραχώρησης,  ο παραχωρησιούχος  επιστρέφει το Ν. ΣΕΜΠΟ  σε πλήρη λειτουργική δυναμικότητα που θα πιστοποιηθεί από επιθεώρηση διεθνούς οίκου επιλογής ΟΛΠ 12 μήνες πριν. Με τον τρόπο αυτό όλη η υπεραξία του λιμανιού και οι επενδύσεις παραμένουν στο Κράτος. 

Ειδικά για τον Προβλήτα ΙΙΙ προβλέπεται ότι αν δεν κατασκευαστεί με υπαιτιότητα της ΑΕΑΣ ο ΟΛΠ έχει δικαίωμα καταγγελίας της Σύμβασης ή την απαίτηση αποζημίωσης ύψους €111,4 εκατ. που καλύπτει το κόστος κατασκευής του λιμενικού έργου, διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα κατασκευής και εκμετάλλευσης της Προβλήτας από τον ίδιο τον ΟΛΠ. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η Σύμβαση προβλέπει εγγυημένη δυναμικότητα για κάθε έτος παραχώρησης. Παράλληλα, η ΑΕΑΣ υποχρεούται να γεμίζει το 65% της εν λόγω δυναμικότητας, η οποία όπως ήδη σημειώθηκε είναι υπερδιπλάσια της σημερινής. Σε διαφορετική περίπτωση και εφόσον η διακίνηση είναι κάτω του 50% της εγγυημένης δυναμικότητας προβλέπονται ρήτρες. 

Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η ανάπτυξη του λιμανιού του Πειραιά, η περαιτέρω ανάπτυξη των παραναυτιλιακών δραστηριοτήτων στην περιοχή και φυσικά ενδυναμώνεται ο Πειραιάς ως ναυτιλιακό κέντρο. Ειδικότερα στην Παραναυτιλιακή Βιομηχανία εκτιμάται ότι θα διπλασιαστεί ο τζίρος από την αύξηση εργασιών καθώς σήμερα με τις διαθέσιμες υποδομές εξυπηρετούνται ετησίως 1.500 πλοία και πραγματοποιείται διακίνηση περίπου 1,5 εκατ. TEU. Μετά την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου, η δυναμικότητα του ΣΕΜΠΟ θα τριπλασιαστεί και η διακίνηση με συντηρητικούς υπολογισμούς θα διπλασιαστεί με ανάλογες θετικές συνέπειες στο τζίρο των εν λόγω εταιρειών. 

Θετικές επιπτώσεις αναμένονται και στο τομέα δημιουργίας θέσεων εργασίας. Σήμερα, ένα πλέγμα εταιρειών παροχής υπηρεσιών, τραπεζών, ναυπήγησης και ναυπηγοεπισκευής, δραστηριοποιούνται σε εργασίες που σχετίζονται με το λιμάνι. Μέσω της παραχώρησης οι εν λόγω θέσεις εργασίας εξασφαλίζονται ενώ δημιουργούνται και νέες λόγω αύξησης εργασιών. 

Ειδικότερα, μόνο από τις ανάγκες για προσωπικό της CPL στο ΝΣΕΜΠΟ θα δημιουργηθούν περίπου 800 με 1000 νέες θέσεις. Εκτιμάται δε ότι για κάθε μία θέση στο λιμάνι δημιουργούνται περίπου 3 ακόμη θέσεις στις λοιπές ναυτιλιακές δραστηριότητες και συνεπώς θα δημιουργηθούν περίπου 3000 νέες θέσεις εκτός του λιμανιού. Τέλος, τα οφέλη του Δημοσίου από την Παραχώρηση σε πρώτη εκτίμηση υπολογίζονται συνολικά σε €2.3 δισ. για την περίοδο των 35 ετών.

Αν σε όλα τα ανωτέρω, προστεθούν και τα άμεσα οικονομικά οφέλη για τον ΟΛΠ τα οποία είναι εγγυημένα και ανέρχονται σε €3,4 δισ. σε τρέχουσες τιμές για τα 35 έτη της παραχώρησης ή σε €664 εκατ. σε καθαρά παρούσα αξία με τα οποία ο ΟΛΠ θα είναι σε θέση να υλοποιήσει το πρόγραμμα επενδύσεών του στις λοιπές λιμενικές δραστηριότητες, χωρίς επιβάρυνση του ιδίου ή του Δημοσίου, τότε τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής επιλογής γίνονται ολοφάνερα.

Κυρίες και κύριοι, η υπογραφείσα Σύμβαση Παραχώρησης ΟΛΠ – CPL αποτελεί μία από τις κορωνίδες των μεταρρυθμίσεων της Κυβέρνησης. Είναι μια μεταρρύθμιση με άμεσες και έμμεσες θετικές συνέπειες όχι μόνο για τους χρήστες αλλά για όλη την τοπική και εθνική οικονομία. Εκτίμησή μας είναι ότι στο μέλλον, παρά το τραχύ δρόμο που μέχρι σήμερα διανύουμε, τα οφέλη θα γίνουν ορατά και απτά για κάθε εμπλεκόμενο, χρήστες, εργαζόμενους, τοπικούς φορείς και φυσικά τον ΟΛΠ, ο οποίος είναι πλέον σε θέση να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία στο λιμενικό γίγνεσθαι της Αν. Μεσογείου. 

Άλλωστε το γεγονός της υπογραφής της σύμβασης παρουσία του Κινέζου Προέδρου (Χου Ζιντάο), της μεγαλύτερης σε πληθυσμό χώρας και με ταχύτατη οικονομική ανάπτυξη υποδεικνύει τη σημασία της σύμβασης και τη γεωπολιτική της σημασία. Μια συμμαχία με ευρύτερες θετικές οικονομικές επιπτώσεις για τη χώρα μας."