Creta Farm: Από την Κρήτη στο "αμερικανικό όνειρο"

Του Θανάση Παπαδή

Η Κρήτη αποδείχθηκε πολύ μικρή για στεγάσει τα όνειρα και τις φιλοδοξίες, των αδερφών Δομαζάκη, οι οποίοι ξεκινώντας από το Ρέθυμνο φιλοδοξούν πλέον να «κατακτήσουν» τον κόσμο, κάνοντας γνωστή παντού την ελληνική διατροφή που έχει ως βάση της το ελαιόλαδο. Τα προϊόντα άλλωστε της Creta Farm είναι τα μοναδικά αλλαντικά που έχουν πιστοποίηση από American Heart Association και την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρία.

Τα προβλήματα που συνάντησαν τα δύο αδέρφια στην ζωή τους δεν ήταν και λίγα, αφού έφτασαν στο παρά πέντε της οικονομικής καταστροφής. Κατόρθωσαν  όμως να σταθούν όρθιοι και σήμερα έχουν περάσει τον Ατλαντικό και ζουν το δικό τους «American Dream». 

Τα σενάρια γύρω από την εταιρεία είναι  αρκετά. Καθημερινά βλέπουν το φως της δημοσιότητας διάφορα σενάρια που μιλούν για ενδεχόμενα deals με ελληνικά και ξένα funds. Την ίδια ώρα στα χρηματιστηριακά γραφεία, οι φήμες οργιάζουν για το «deal που είναι προ των πυλών». 

Τα αδέρφια Δομαζάκη όμως γυρνούν την πλάτη σε όλη αυτή την σεναριολογία, λέγοντας πως δεν έχουν σκοπό να πουλήσουν. Δεν διστάζουν όμως να πουν πως εν ευθέτω χρόνο θα κάνουν ένα ακόμη placement, θέλοντας να αυξήσουν την εμπορευσιμότητα της μετοχής τους. 

Η δραστηριότητα στις ΗΠΑ φαίνεται ότι ήταν μόνο η αρχή ενός ταξιδιού που ξεκίνησε η Creta Farm, το τέλος του οποίου δεν είναι προδιαγεγραμμένο, αφού καθημερινά προστίθενται νέοι προορισμοί. Όπως έχει πει στο παρελθόν ο κ. Τάκης Δομαζάκης, «είμαστε η μοναδική εταιρεία στις ΗΠΑ η οποία θα συνδυάζει το υγιεινό με το γευστικό». Τα οφέλη που θα προκύψουν από την κίνηση αυτή δεν είναι εύκολο να αποτιμηθούν αυτή την στιγμή, αφού πρόκειται για μία τεράστια αγορά 280 εκατ. ανθρώπων, στην οποία ο τζίρος των αλλαντικών ανέρχεται στο ποσό των 40 - 45 δισ. ευρώ. 

Για τους ανθρώπους της Creta Farm οι ΗΠΑ, αποτελούν τον κορυφαίο σταθμό στην μέχρι τώρα πορεία της επιχείρησης. Η σκέψη για την επέκταση στις ΗΠΑ (αρχικά) ήταν πολύ απλή. Ο κόσμος σήμερα έχει στραφεί στην υγιεινή διατροφή, η οποία εκτός των άλλων είναι ιδιαίτερα... trendy. Το ελαιόλαδο έχει αναμφίβολα θαυματουργές ιδιότητες όχι μόνο στην ανθρώπινη υγεία, αλλά και την... επιχειρηματική, αν κρίνει κανείς από την κρητική αλλαντοβιομηχανία Creta Farm, η οποία, σε διάστημα λίγων μόνο χρόνων και στο πλαίσιο μιας ευνοϊκής γι΄ αυτήν συγκυρία στην ελληνική αγορά, κατόρθωσε να πλασαριστεί στις πρώτες θέσεις του κλάδου, αφού αντικατέστησε στην παραγωγή αλλαντικών το ζωικό λίπος με φυτικό. 

Η επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας ξεκινάει από το Ρέθυμνο της Κρήτης. Η οικογένεια Δομαζάκη, πριν ασχοληθεί με την αλλαντοποιία, ήταν γνωστή στο Ρέθυμνο, από τις αρχές της δεκαετίας του ΄60, όταν, μεταξύ άλλων, συσκεύαζε σε κονσέρβες σαλιγκάρια (χοχλιούς, όπως τους λένε στην Κρήτη) και τα εξήγαγε στη Γαλλία, καθότι οι Γάλλοι φημίζονται για την προτίμησή τους στα σαλιγκάρια. 

Η κονσερβοποιία, όμως, Μίνως του Στέλιου Δομαζάκη, η οποία βρισκόταν στο κέντρο της πόλης του Ρεθύμνου, κοντά στην παραλία, τυποποιούσε ακόμη αμπελόφυλλα, μπάμιες και έτοιμα φαγητά, και μάλιστα πήγαινε καλά για τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Τότε, αξιοποιώντας την επιτυχία του κονσερβοποιείου, η οικογένεια αποφασίζει να διευρύνει τις δραστηριότητές της. 

Επωφελούμενη από τα κίνητρα τα οποία υπήρχαν την εποχή εκείνη για την ανάπτυξη της εγχώριας χοιροτροφίας, αποφασίζει να δημιουργήσει χοιροτροφείο, εργοστάσιο ζωοτροφών, ένα μικρό αλλαντοποιείο και εργοστάσιο τυποποίησης μανιταριών. Ήταν η χρυσή εποχή του εμπορίου των ζωοτροφών, σε σημείο, μάλιστα, που ο Στέλιος Δομαζάκης, αν και αγόρασε τον μηχανολογικό εξοπλισμό του αλλαντοποιείου, ουδέποτε το έστησε. Τοποθέτησε τα μηχανήματα σε μία αποθήκη και σχεδόν τα ξέχασε. Η νέα εταιρεία ονομάζεται Ζωή Εμμ. Δομαζάκης ΑΒΕΕ.

Η δεκαετία του ΄70 ήταν μία πολύ καλή περίοδος, όχι μόνο για την εν λόγω εταιρία, αλλά και για το σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου στην Ελλάδα. Δεν άργησαν, όμως, να έρθουν τα προβλήματα, αφού τα πάντα άλλαξαν μετά από την ένταξη της Ελλάδος στην ΕΟΚ. Όλοι οι χοιροτρόφοι της χώρας έχουν ιδιαίτερα άσχημες αναμνήσεις από την περίοδο εκείνη. Η εφαρμογή των περίφημων ΝΕΠ, των Νομισματικών Εξισωτικών Ποσών, δηλαδή η χρηματοδότηση ουσιαστικά των εισαγωγών κρέατος από τις χώρες της ΕΟΚ, εξόντωσε τη χοιροτροφία, αλλά και γενικότερα την εγχώρια παραγωγή βοείου και χοιρινού κρέατος. Η οικογένεια Δομαζάκη ακολούθησε, λοιπόν, τη... μοίρα και των υπόλοιπων χοιροτρόφων και, ουσιαστικά, βρέθηκε αντιμέτωπη με σημαντικές οικονομικές πιέσεις. Εκεί, λοιπόν, αρχίζουν τα προβλήματα.

Το 1988 βρίσκει την εταιρεία με υποθηκευμένη όλη της την περιουσία και με κάθε ημέρα έξω από την πόρτα της τον δικαστικό επιμελητή. Η σχεδόν καθημερινή προσπάθεια ήταν να αποτρέψει τον πλειστηριασμό της περιουσίας της. Οι πωλήσεις της εταιρείας ήταν 150 εκατ. δραχμές και τα χρέη της στην Αγροτική Τράπεζα 500 εκατ. δρχ. 

Εκείνη τη χρονιά, η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στη ρύθμιση των χρεών των χοιροτροφικών μονάδων. Αυτό σήμαινε ότι δεν θα παρακαλούσαν πλέον τον δικαστικό επιμελητή να τους δώσει λίγες ημέρες παράτασης του πλειστηριασμού. Το υποκατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας στο Ρέθυμνο αρνείται να εντάξει την οικογενειακή επιχείρηση στη ρύθμιση των χρεών. Τότε, ο Στέλιος Δομαζάκης στέλνει στην Αθήνα τον μικρό του γιο, τον Κώστα, ο οποίος επί μία εβδομάδα ήταν εγκατεστημένος έξω από το γραφείο του τότε αρμόδιου υποδιοικητή της ΑΤΕ, ζητώντας να τον δει, από το πρωί ως το βράδυ. Τελικώς, τα κατάφερε. Τον είδε, του μίλησε και τον έπεισε. Έτσι, έγινε η ρύθμιση των χρεών. Και η εταιρεία πήρε ανάσα. 

Ο Στέλιος Δομαζάκης και τα δύο του παιδιά, ο Μάνος και ο Κώστας, αποφασίζουν να στραφούν στην αλλαντοποιία και χρησιμοποιούν τον ξεχασμένο μηχανολογικό εξοπλισμό, ενώ, παράλληλα, στήνουν μονάδα με 1.800 χοιρομητέρες. Το 1992 πεθαίνει ο πατέρας και αναλαμβάνουν την επιχείρηση ο Μάνος και ο Κώστας. Η εταιρεία πηγαίνει καλά και το 1995 εμφανίζονται στην αγορά της Αθήνας, δημιουργώντας ένα μικρό υποκατάστημα. 

Τα επόμενα δύο με τρία χρόνια είναι τα πλέον αποφασιστικά. Στο διάστημα 1997-1998 δίνεται έμφαση στην παραγωγική βελτίωση της επιχείρησης. Στην εκτροφή των χοιρινών δεν χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά και τα δύο αδέλφια προσπαθούν να δημιουργήσουν μία νέα σειρά αλλαντικών χωρίς ζωικό λίπος. Είχε ανατείλει η εποχή της υγιεινής διατροφής και σκέφτηκαν ότι αν ήθελαν να κερδίσουν έπρεπε να ακολουθήσουν τις νέες τάσεις. 

Πράγματι, το 1998 δημιουργείται η σειρά αλλαντικών 0,3% λιπαρά και το 2000 κατορθώνουν να δημιουργήσουν τη σειρά εν Ελλάδι. Την ίδια χρονιά, λίγο πριν από την... κατάρρευση του Χρηματιστηρίου, κατορθώνουν να μπει η μετοχή τους στο ταμπλό της Σοφοκλέους. 

Τα προϊόντα της εταιρείας αρχίζουν και τοποθετούνται σιγά - σιγά στα ράφια των σούπερ μάρκετ και οι καταναλωτές αρχίζουν και τα γνωρίζουν. Στο ίδιο διάστημα, ο leader της αγοράς, η Νίκας ΑΕΒΕ, αλλάζει χέρια. Ο ιδρυτής της κ. Π. Νίκας αποχωρεί, η Θράκη Α.Ε. κλυδωνίζεται, αλλά η Creta Farm κερδίζει έδαφος. 

Τα χρόνια που έρχονται δείχνουν ότι θα αλλάξουν το ρου της ιστορίας της επιχείρησης. Στο μεγάλο αυτό άνοιγμα που επιχειρεί, όλοι στην Creta γνωρίζουν πως δεν επιτρέπονται λάθη. Οι κινήσεις τους είναι μελετημένες και ιδιαίτερα προσεκτικές. Το αμέσως προσεχές διάστημα ετοιμάζουν άλλο ένα «χτύπημα». Τα αδέρφια Δομαζάκη πιστεύουν σε αυτό που κάνουν και πιστεύουν και στη διατροφή που έχει ως βάση το ελαιόλαδο και την πίστη τους αυτή την κάνουν επιχειρηματική δραστηριότητα.