ΕΛΠΕ: Από το Δημόσιο στον όμιλο Λάτση

Η αλλαγή κορυφής στη διοίκηση των Ελληνικών Πετρελαίων, έρχεται ως επιστέγασμα της συμφωνίας του 2003, που έφερε τον όμιλο Λάτση στη μετοχική σύνθεση της μέχρι τότε κρατικής εταιρείας. Ωστόσο, η πρώτη προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της δημόσιας εταιρείας πετρελαίων επιχειρήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 από την τότε κυβέρνηση της Ν.Δ. Τα σχέδια συνεργασίας της τότε ΕΛΔΑ με Σαουδαραβική εταιρεία, αποτελείωσαν οι έντονες αντιδράσεις των εργαζομένων στην εταιρεία και της αντιπολίτευσης.

Περίπου μετά από δέκα χρόνια ωστόσο τα δεδομένα άλλαξαν. Το 2003 από την κυβέρνηση Σημίτη και τους τότε υπουργούς Οικονομίας Νίκο Χριστοδουλάκη και  Ανάπτυξης Άκη Τσοχατζόπουλο υπεγράφη η συμφωνία-μαμούθ που οδήγησε τον όμιλο Λάτση στα Ελληνικά Πετρέλαια και ουσιαστικά είχε προκαθορίσει τις προχθεσινές διοικητικές εξελίξεις.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στις διαπραγματεύσεις με το Ελληνικό Δημόσιο, χειριστής της συμφωνίας project manager ήταν από πλευράς ομίλου Λάτση ο τότε διευθύνων σύμβουλος της Πετρόλα I. Κωστόπουλος, ο οποίος σήμερα αναλαμβάνει διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ.

Η συμφωνία του 2003 δεν ήταν και η μοναδική προσπάθεια αποκρατικοποίησης των ΕΛΠΕ. Το 2000, η τότε διοίκηση υπό τον Λευτέρη Τζέλλα ξεκίνησε μια προσπάθεια στενής συνεργασίας με την αυστριακή OMV, με απώτερο στόχο την ανταλλαγή μετοχών και την ανάπτυξη συνεργειών. Ωστόσο, η συγκεκριμένη προοπτική προσέκρουσε στην άρνηση της πολιτικής ηγεσίας, καθώς δεν προέβλεπε την καταβολή μετρητών εκ μέρους των Αυστριακών, προϋπόθεση απαραίτητη για το υπουργείο οικονομίας.

Έτσι, την ίδια χρονιά προκηρύχθηκε ο διεθνής διαγωνισμός στον οποίο προσήλθαν μόνο τρεις υποψήφιοι: η ρωσική Yukos, που απεσύρθη σχετικά γρήγορα, η αυστριακή OMV, η οποία ζητούσε το πλήρες μάνατζμεντ της επιχείρησης και τελικώς δεν υπέβαλε οικονομική προσφορά, και η κοινοπραξία Lukoil - ομίλου Λάτση. Τελικώς προκρίθηκε η προσφορά της κοινοπραξίας Λάτση με τη ρωσική Λουκόιλ και ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν πάνω από 18 μήνες χωρίς κατάληξη.

Ωστόσο η συγκεκριμένη διαπραγμάτευση αποτέλεσε στη συνέχεια τη βάση για τις συζητήσεις που ξεκίνησαν αργότερα μεταξύ της κυβέρνησης και του ομίλου Λάτση, για τη δημιουργία ενός ενιαίου κοινού σχήματος. Έτσι στις 30 Μαίου του 2003 οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία.

Το σχέδιο της συγχώνευσης προέβλεπε την άμεση εξαγορά του 16,6% των ΕΛ.ΠΕ. από τον όμιλο Λάτση έναντι 326 εκατομμυρίων ευρώ. Στη συνέχεια και μέσα σε διάστημα μιας διετίας, δινόταν η δυνατότητα στον όμιλο Λάτση να φτάσει σε μετοχικό ποσοστό που φτάνει στο 35% (9% με την ολοκλήρωση της συγχώνευσης συν option 9,6% μετοχών των ΕΛΠΕ από την Hellenic Finance).

Η πλέον σημαντική πτυχή της συμφωνίας αφορούσε το μάνατζμεντ. Βάσει της συμφωνίας η διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ. θα οριζόταν από το ελληνικό Δημόσιο για μία πενταετία, μέχρι το 2008.

Μετά την πάροδο της πενταετίας η συμφωνία προέβλεπε την κατάργηση της δέσμευσης, υπό τον όρο ότι υπάρχει έγκριση από το 50% συν μία μετοχή του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου.

Έτσι, προκειμένου να ελέγξει τη διοίκηση των ΕΛΠΕ, ο όμιλος Λάτση θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συναίνεση του 15% των μετοχών, αν και πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη το ποσοστό που σήμερα ελέγχεται ξεπερνά το 38%.

Αξίζει να αναφερθεί τέλος ότι ένας από τους λόγους για την επίτευξη της αρχικής συμφωνίας, δηλαδή η ανάγκη εκσυγχρονισμού του διυλιστηρίου της Ελευσίνας, ήταν πιθανότατα και η βασική αιτία για την παραίτηση του μέχρι προχθές διευθύνοντος συμβούλου των ΕΛΠΕ, Π. Καβουλάκου. Και αυτό διότι το project φαίνεται να παρουσιάζει δεύτερη καθυστέρηση, μετά την πρώτη απόπειρα εκσυγχρονισμού του διυλιστηρίου από την ίδια την Πετρόλα στις αρχές του 2000. Τόσο η πρώτη όσο και η τωρινή απόπειρα αντιμετώπισαν την έντονη τοπική αντίδραση της κοινωνίας του Θριασίου.