Του Νίκου Κωτσικόπουλου
Σε μία άσκηση προσομοίωσης που δεν αποτελεί πλήρες πανευρωπαϊκό τεστ, οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν ζητήσει από τις συστημικές τράπεζες της Ευρώπης και τις ελληνικές, να δημιουργήσουν μόνες τους σενάρια, να υποβάλουν τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις και να τις ποσοτικοποιήσουν, αν και πρόκειται για "άσκηση ποιοτικού χαρακτήρα", σύμφωνα με τα λόγια του επόπτη.
Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο αυτών των τεστ όπως θα αναφερθεί παρακάτω με λεπτομέρειες, είναι ότι η ποσοτικοποίηση, γίνεται βάσει ενός δείκτη γεωπολιτικών κινδύνων (GPR), που είναι ένας δείκτης δημοσιευμάτων με γεωπολιτικά νέα.
Δηλαδή, ενώ η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και ο επόπτης SSM ζητούν ποσοτικοποίηση των ευρημάτων που θα μπορούσαν να στοιχίσουν σε 300 μονάδες βάσης (3%) των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών, το τεστ χαρακτηρίζεται ως ποιοτικό. Σύμφωνα με το πλάνο δημιουργίας του, το τεστ/άσκηση προσομοίωσης, "στοχεύει στην αξιολόγηση των εσωτερικών ικανοτήτων των τραπεζών να ενσωματώνουν τους γεωπολιτικούς κινδύνους στα δικά τους πλαίσια διαχείρισης κινδύνων και stress testing, καθώς και στις διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης κεφαλαιακής επάρκειας (ICAAP).
Τα αποτελέσματα θα ενημερώσουν, ποιοτικά, τη Διαδικασία Εποπτικής Εξέτασης και Αξιολόγησης (SREP) και έχει αποφασιστεί ότι δεν θα επηρεάσουν τους δείκτες κεφαλαίων του δεύτερου πυλώνα, που ανακοινώθηκαν πρόσφατα για το 2026, μετά τα πλήρη τεστ ακραίων καταστάσεων στα οποία υποβλήθηκαν οι ελληνικές τράπεζες το καλοκαίρι και τα οποία πέρασαν με ανεμίζουσες σημαίες.
Αλλά αυτό σύμφωνα με πληροφορίες, δεν παύει να ενοχλεί όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες όπως έχει καταγράψει και παλαιότερα το Capital.gr, βλέπουν ένα δίχτυ υποχρεώσεων και εμποδίων να απλώνεται πάνω τους, την ώρα που απορρυθμίζεται ενδεχομένως και με αυξημένο ρίσκο, το πλαίσιο λειτουργίας των αμερικανικών τραπεζών.
Από την άλλη πλευρά, το τεστ έχει ουσία, υπό την έννοια ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος θα μπορούσε να είναι ο πλέον σοβαρός.
Ο επόπτης έχει περιγράψει τις διαφορές του πανευρωπαϊκού στρες τεστ στο οποίο υποβλήθηκαν οι τράπεζες το 2025 και το οποίο περιελάμβανε και άσκηση γεωπολιτικού ρίσκου με την άσκηση προσομοίωσης που θα γίνει τώρα.
Σ’ εκείνο το τεστ, με τα λόγια του επόπτη:
"Το δυσμενές σενάριο των πανευρωπαϊκών stress tests της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (EBA) για το 2025 προέβλεπε μια σοβαρή επιδείνωση του παγκόσμιου μακροοικονομικού περιβάλλοντος, που θα οδηγούσε σε παρατεταμένη ύφεση και απότομες πτώσεις στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, κατά τη διάρκεια ενός τριετούς ορίζοντα (2025-2027). Οι βασικές παραδοχές του δυσμενούς σεναρίου περιλάμβαναν:
- Γεωπολιτικές εντάσεις: Υποτίθεται επιδείνωση των γεωπολιτικών εντάσεων, με μεγάλους, αρνητικούς και επίμονους κλυδωνισμούς στο εμπόριο και την εμπιστοσύνη.
Περιελάμβαναν επίσης οικονομική ύφεση, πληθωριστικές πιέσεις, ανεργία, πτώση τιμών ενεργητικού, υψηλότερα επιτόκια κλπ. "Το σενάριο του 2025 ήταν πιο αυστηρό από προηγούμενες ασκήσεις, προσομοιώνοντας μια κατάσταση πιο σοβαρή και από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (GFC) του 2008. Παρά τη σφοδρότητα του σεναρίου, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα παρέμεινε ανθεκτικό, με τις τράπεζες να απορροφούν τις απώλειες κυρίως χάρη στην ισχυρή κερδοφορία τους".
Η κύρια διαφορά είναι ότι το τεστ του 2026 δεν είναι ένα πλήρες, πανευρωπαϊκό stress test, αλλά μια θεματική, αντίστροφη άσκηση προσομοίωσης με επίκεντρο τους γεωπολιτικούς κινδύνους, την οποία διενεργεί ο SSM στις τράπεζες σε αντίθεση με το πλήρες, διετές (EU-wide) τεστ του 2025 της EBA. Οι βασικές διαφορές:
- Τύπος: Ήταν ένα τυποποιημένο, πανευρωπαϊκό stress test.
- Σενάριο: Χρησιμοποιήθηκε ένα κοινό, κεντρικά καθορισμένο δυσμενές σενάριο για όλες τις τράπεζες, το οποίο προέβλεπε συγκεκριμένες μακροοικονομικές μεταβλητές (πτώση ΑΕΠ, πληθωρισμός, κ.λπ.) και ενσωμάτωνε -μεταξύ άλλων κινδύνων- και τις γεωπολιτικές εντάσεις.
- Στόχος: Η αξιολόγηση της ανθεκτικότητας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος απέναντι σε ένα σοβαρό, αλλά εύλογο, μακροοικονομικό σοκ, με ποσοτικά αποτελέσματα που επηρεάζουν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (Pillar 2 Guidance).
- Τύπος: Πρόκειται για μια αντίστροφη (reverse) και θεματική άσκηση προσομοίωσης, στην οποία συμμετέχουν περίπου 110 τράπεζες υπό την άμεση εποπτεία της ΕΚΤ.
- Σενάριο: Αντί να τους δοθεί ένα κοινό σενάριο, ζητείται από τις τράπεζες να προσδιορίσουν και να ποσοτικοποιήσουν μόνες τους τα συγκεκριμένα γεωπολιτικά γεγονότα (π.χ., διακοπές εφοδιαστικής αλυσίδας, κυρώσεις) που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια προκαθορισμένη, σημαντική μείωση (τουλάχιστον 300 μονάδες βάσης) των κεφαλαίων τους (CET1). Θα πρέπει να φτιάξουν δικά τους σενάρια.
- Στόχος: Η άσκηση είναι ποιοτικού χαρακτήρα και στοχεύει στην αξιολόγηση των εσωτερικών ικανοτήτων των τραπεζών να ενσωματώνουν τους γεωπολιτικούς κινδύνους στα δικά τους πλαίσια διαχείρισης κινδύνων, καθώς και στις διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης κεφαλαιακής επάρκειας (ICAAP). Τα αποτελέσματα θα ενημερώσουν, ποιοτικά, τη Διαδικασία Εποπτικής Εξέτασης και Αξιολόγησης (SREP).
Ο γεωπολιτικός κίνδυνος σύμφωνα με την ΕΚΤ αναφέρεται "στην απειλή, την πραγματοποίηση και την κλιμάκωση δυσμενών γεγονότων που σχετίζονται με πολέμους, τρομοκρατία και τυχόν εντάσεις μεταξύ κρατών και πολιτικών φορέων που επηρεάζουν την ειρηνική πορεία των διεθνών σχέσεων".
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι μπορούν να υλοποιηθούν ως πιστωτικοί, αγοραίοι, λειτουργικοί και χρηματοδοτικοί κίνδυνοι. Οι γεωπολιτικοί κραδασμοί μπορούν να μεταδοθούν στις τράπεζες και στο λειτουργικό τους περιβάλλον μέσω διαφορετικών καναλιών.
Ένα γεωπολιτικό σοκ μπορεί να επηρεάσει τις τράπεζες μέσα από το κανάλι, χρηματοπιστωτικής αγοράς, το κανάλι της πραγματικής οικονομίας και το κανάλι ασφάλειας και προστασίας. Αλλά επ΄αυτών των θεμάτων κρίθηκαν ήδη οι τράπεζες, με το γενικό τεστ. Η ποσοτική μέτρηση του ρίσκου έγινε μέσω ειδικού δείκτη.
"Ο δείκτης βασίζεται σε ειδήσεις και καταγράφει την αβεβαιότητα οικονομικής πολιτικής μετρώντας τον αριθμό των άρθρων εφημερίδων που περιέχουν τους όρους "αβέβαιο" ή "αβεβαιότητα", "οικονομικό" ή "οικονομία" και έναν ή περισσότερους όρους σχετικούς με την πολιτική.
Τα δεδομένα αφορούν την περίοδο από τον Ιανουάριο του 1997 έως τον Αύγουστο του 2025 για τον δείκτη αβεβαιότητας οικονομικής πολιτικής στην Ευρώπη και την περίοδο από τον Ιανουάριο του 1997 έως τον Ιούλιο του 2025 για τον δείκτη αβεβαιότητας παγκόσμιας οικονομικής πολιτικής.
Ο ευρωπαϊκός δείκτης βασίζεται σε εφημερίδες στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο παγκόσμιος δείκτης είναι ένας σταθμισμένος ως προς το ΑΕΠ (σε τρέχουσες τιμές) μέσος όρος των εθνικών δεικτών αβεβαιότητας οικονομικής πολιτικής για: Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδά, Χιλή, Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ινδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ρωσία, Νότια Κορέα, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Αθήνα κινείται ήδη σε εορταστικούς ρυθμούς και η τουριστική κίνηση στο κέντρο δείχνει ιδιαίτερα αυξημένη.
Αργά αλλά σταθερά συντελείται ένα νέο κύμα ανοδικής μεταβολής στις καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Σε 110 τράπεζες που τελούν υπό άμεση εποπτεία το 2026.
"Σήμερα η κατάσταση είναι εντυπωσιακά διαφορετική σε σχέση με πριν 10 χρόνια".
Εκτιμούν πως η ανάπτυξη στην Ελλάδα θα διαμορφωθεί στο 1,8% έναντι 1% στην Ευρωζώνης. Ποιο είναι οι τρεις βασικοί παράγοντες που θα στηρίξουν τη συνέχιση του ισχυρού story.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν καταγράψει τις καλύτερες επιδόσεις στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής (CEEMEA), αλλά οι αποτιμήσεις παραμένουν σε discount, ενώ η...
Αν και παρατηρείται μεγαλύτερος αριθμός εξαγορών, καμία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως "μεγάλη" ή καθοριστική για την αγορά.
Το νέο story του επόμενου έτους και το ισχυρό re-rating.
Η Έρευνα Επενδύσεων δείχνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις παραμένουν ανθεκτικές, παρά τις γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις.
Bullish για τις μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών το 2026 δηλώνει η UBS τοποθετώντας την Τράπεζα Πειραιώς στα επτά πανευρωπαϊκά top picks της για το επόμενο έτος.
H αξιοποίηση του πλεονάζοντος κεφαλαίου και τα υψηλότερα ROTE θα μπορούσαν να ξεκλειδώσουν υψηλότερες αποτιμήσεις, εκτιμά η UBS. Οι τιμές - στόχοι και το top pick.
