Απέναντι στην Κίνα, ο Τραμπ προωθεί την "Ειρήνη της Σιλικόνης"

Του Κώστα Ράπτη

Η Pax Sinica, ήτοι η "κινεζική ειρήνη”, θεωρείται από πολλούς ότι αποτελεί το μέλλον αν όχι της υφηλίου, τουλάχιστον της Ασίας. Απέναντι σε αυτήν, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ οραματίζεται μια Pax Silica, ήτοι την "ειρήνη της σιλικόνης”.

Πρόκειται για την οικοδόμηση μιας ασφαλούς και βασισμένης στην καινοτομία αλυσίδας εφοδιασμού που θα καλύπτει κρίσιμα ορυκτά, ενέργεια, προηγμένη κατασκευή, ημιαγωγούς, υποδομές τεχνητής νοημοσύνης και logistics σε συνεργασία με βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ. Στόχος, η απελευθέρωση από "καταναγκατικές εξαρτήσεις”, βλ. τον έλεγχο της Κίνας στην επεξεργασία σπανίων γαιών.

Η σχετική πρωτοβουλία εκκίνησε επισήμως με την υπογραφή της Διακήρυξης Pax Silica την Παρασκευή, από τον Αμερικανό υφυπουργό Οικονομικών Τζέικομπ Χέλμπεργκ και εκπροσώπους από την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, τη Σιγκαπούρη, την Ολλανδία, το Ισραήλ, την Αυστραλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τον Καναδά και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κατά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η διακήρυξη προωθεί την έκκληση του προέδρου Τραμπ για μια "νέα εποχή οικονομικής πολιτικής που θα παράγει ειρήνη και ασφάλεια για την Αμερική και τους συμμάχους της μέσω της δύναμης των ιδιωτικών επενδύσεων, της ελεύθερης επιχειρηματικότητας και της οικονομίας”.

"Στόχος μας δεν είναι να απομονωθούμε από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά να δημιουργήσουμε και να αναπτύξουμε αλυσίδες εφοδιασμού και δίκτυα πληροφοριών απαλλαγμένα από αδικαιολόγητη επιρροή ή έλεγχο από χώρες ή οντότητες που προκαλούν ανησυχία”, δήλωσε ο υφυπουργός Εξωτερικών Κρίστοφερ Λαντάου κατά τη διάρκεια δεξίωσης την παραμονή της συνόδου κορυφής.

Η κίνηση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έρχεται μετά από ανακοίνωση της Ομάδας των Επτά (G7), η οποία την 1η Νοεμβρίου αποκάλυψε συνολικά 26 νέες επενδύσεις και συνεργασίες στο πλαίσιο της λεγόμενης Συμμαχίας Παραγωγής Κρίσιμων Ορυκτών με εννέα συμμαχικές χώρες για την εξασφάλιση αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών.

Ήδη ο Χέλμπεργκ έχει κατευθύνει τις αμερικανικές αποστολές παγκοσμίως να εντοπίσουν έργα υποδομών και να ξεκινήσουν την επιχειρησιακή εφαρμογή των δεσμεύσεων της συνόδου κορυφής, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ στοχεύει να ενισχύσει τον ρόλο των ΗΠΑ στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, να ενισχύσει τη σταθερότητα της αλυσίδας εφοδιασμού για κρίσιμα ορυκτά και να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας εν μέσω αυξημένου στρατηγικού ανταγωνισμού μεταξύ των δύο δυνάμεων.

Εξ ού και οι Global Times, που αποτυπώνουν στην αγγλική γλώσσα τις θέσεις του Πεκίνου, αντέδρασαν στην Pax Silica αρνητικά.

Κινέζοι αναλυτές σημείωσαν ότι η πρωτοβουλία, για την οποία δεν είναι γνωστές πολλές λεπτομέρειες, είναι απίθανο να επιτύχει τον δηλωμένο στόχο της, καθώς μια τέτοια πρακτική ουσιαστικά διαστρεβλώνει τον διεθνή καταμερισμό εργασίας.

"Όλα τα μέρη θα πρέπει να τηρούν τις αρχές της οικονομίας της αγοράς και του δίκαιου ανταγωνισμού και να συνεργαστούν για να διατηρήσουν τη σταθερότητα της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού”, δήλωσε ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Guo Jiakun .

Παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς, η κίνηση ουσιαστικά στοχεύει στην αποσύνδεση από την Κίνα στην αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών, μέσω μιας αντιπαραθετικής προσέγγισης, που αναμένεται να αυξήσει το κόστος για τα τσιπ και άλλα υλικά, υποστηρίζουν οι Κινέζοι ειδικοί.

Οι ίδιοι επιμένουν ότι το αμερικανικό σχέδιο ενδέχεται να μην εξελιχθεί όπως έχει προγραμματιστεί, λόγω συγκρούσεων συμφερόντων μεταξύ των μελών της συγκεκριμένης συμμαχίας.

Ο Zhou Mi, ανώτερος ερευνητής στην Κινεζική Ακαδημία Διεθνούς Εμπορίου και Οικονομικής Συνεργασίας, δήλωσε στους Global Times ότι η λεγόμενη συμμαχία αντανακλά την επιθυμία των ΗΠΑ να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα των χωρών "συμμάχων και εταίρων” τους για να ενισχύσουν τη δική τους ανάπτυξη, καθοδηγώντας αυτά τα έθνη να ευθυγραμμιστούν με τα αμερικανικά συμφέροντα στο εμπόριο, τις επενδύσεις και τη βιομηχανική ανάπτυξη, διαφυλάσσοντας έτσι την ικανότητα της Αμερικής για καινοτομία.

Ωστόσο, ενώ τέτοιες προσπάθειες μπορεί να δημιουργήσουν κάποιες ευκαιρίες για τα συμμετέχοντα μέρη (και μπορεί ακόμη και να περιλαμβάνουν την χαλάρωση των αμοιβαίων δασμών ως διαπραγματευτικά χαρτιά) αυτά τα μέτρα μπορεί να μην μεταφραστούν απαραίτητα σε απτή εταιρική δράση, δήλωσε ο Zhou.

Τα υπάρχοντα σχετικά επενδυτικά έργα στις ΗΠΑ δεν έχουν προχωρήσει ομαλά και οι εταιρείες πρέπει να σταθμίσουν τα κέρδη έναντι των κινδύνων. Χωρίς ένα σταθερό περιβάλλον, οι επιχειρήσεις είναι απρόθυμες να συμμετάσχουν εάν αυτό θέτει σε κίνδυνο τα κέρδη τους ή περιορίζει την ανάπτυξή τους. Οι εταιρείες είναι επίσης φυσικά απρόθυμες να μοιραστούν ελεύθερα τις βασικές τεχνολογίες και τους πόρους τους με άλλες αμερικανικές εταιρείες, πρόσθεσε ο Zhou.

Κατά τον ίδιο, "η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός, επεξεργαστής και εξαγωγέας ορισμένων ορυκτών πόρων, καθώς και μια σημαντική καταναλωτική αγορά. Ο αποκλεισμός της Κίνας ουσιαστικά αφαιρεί ένα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας αγοράς. Ακόμα κι αν τα μέρη είναι πρόθυμα να συνεργαστούν στο υπόλοιπο τμήμα της αγοράς, η κερδοφορία είναι δύσκολο να διασφαλιστεί και η έλλειψη οικονομιών κλίμακας υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα. Για να διατηρηθεί η ανάπτυξη υπό τέτοιες συνθήκες, τα εμπόδια κατά της κινεζικής αγοράς θα πρέπει να ενισχυθούν - μια προσέγγιση που μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές άλλων μελών της συμμαχίας. Ο διττός ρόλος της Κίνας ως προμηθευτή και καταναλωτικής αγοράς δεν μπορεί να παραβλεφθεί”.