Νέα κτίρια γραφείων 350.000 τ.μ. θα παραδοθούν προς χρήση μέχρι το 2030

Του Νίκου Ρουσάνογλου

Το "χαμένο έδαφος" της περιόδου της οικονομικής κρίσης, όταν δεν κατασκευάστηκε σχεδόν κανένα νέο κτίριο γραφείων, επιχειρείται να καλυφθεί κατά την τρέχουσα δεκαετία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας Proprius, αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ευρύ επενδυτικό πρόγραμμα για την κατασκευή 350.000 τ.μ. νέων κτιρίων γραφείων στην Αττική. Εξ αυτών, 241.558 τ.μ. βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή και μάλιστα για το 51% των επιφανειών ήδη υφίστανται συμφωνίες μίσθωσης, δείγμα της ζήτησης που υπάρχει στην αγορά για σύγχρονους χώρους υψηλής ενεργειακής απόδοσης. Τα υπόλοιπα 108.050 τ.μ. βρίσκονται στο στάδιο της πολεοδομικής και αδειοδοτικής ωρίμανσης.

Μεταξύ των σημαντικότερων έργων που αναπτύσσονται σήμερα, είναι η ανάπλαση της πρώην Αθηναϊκής Χαρτοποιίας από την Dimand Real Estate. Πρόκειται για μια επένδυση άνω των 150 εκατ. ευρώ, που θα μεταμορφώσει τις παλιές εγκαταστάσεις παραγωγής στον Βοτανικό, σε ένα επιχειρηματικό πάρκο, συνολικής δομήσιμης επιφάνειας 50.000 τ.μ. Αντίστοιχα, 50.000 τ.μ. γραφείων προβλέπεται να αναπτυχθούν και στο Ελληνικό, στο πλαίσιο της πρόσφατης συμφωνίας ανάμεσα στον ιταλικό τεχνολογικό όμιλο ION και την Lamda Development. Η οριστικοποίησή της έχει δρομολογηθεί για το πρώτο τρίμηνο του 2026. Οι χώροι αυτοί θα φιλοξενήσουν τους εργαζομένους του ομίλου, που πρόκειται να εγκατασταθούν στην Ελλάδα και το Ελληνικό, σε μία από τις πρώτες συμφωνίες μετεγκατάστασης ενός πολυεθνικού ομίλου στην ελληνική αγορά. Μέχρι σήμερα, η χώρα μας δεν είχε κατορθώσει να προσελκύσει μεγάλους ομίλους, ώστε να μεταφέρουν εδώ την έδρα τους, με αποτέλεσμα η ζήτηση στην αγορά γραφείων να τροφοδοτείται είτε από εταιρείες που επιθυμούν νέους χώρους, είτε από την ίδρυση υποκαταστημάτων στην Ελλάδα από ξένους ομίλους. Στον αντίποδα, σε χώρες, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Πολωνία, δόθηκαν κίνητρα και εγκαταστάθηκαν δεκάδες ξένοι πολυεθνικοί όμιλοι τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εξέλιξη που εκτός από το προφανές όφελος στην οικονομία και την απασχόληση, είχε και άμεσο αντίκτυπο στην τοπική αγορά γραφείων, μέσω της ανάπτυξης εκατοντάδων χιλιάδων τ.μ. νέων κτιρίων.

Όπως αναφέρει η Proprius, η οποία εκπροσωπεί στην ελληνική αγορά τον διεθνή όμιλο Cushman & Wakefield, κατά το φετινό τρίμηνο πραγματοποιήθηκαν μισθώσεις 50.000 τ.μ., μέγεθος που αντανακλά την υγιή ζήτηση στην αγορά, παρότι ήταν 16,8% χαμηλότερο από το αντίστοιχο περσινό διάστημα (κυρίως επειδή κατά το περσινό τρίμηνο είχε παρατηρηθεί σημαντική δραστηριότητα).

Το μεγαλύτερο μισθωτικό ενδιαφέρον παρατηρήθηκε στα βόρεια προάστια, καθώς το 50% ή 25.000 τ.μ. αφορούσαν κτίρια κατά μήκος του άξονα της Λ. Κηφισίας και της Εθνικής Οδού, ή και άλλων σημείων. Αντίστοιχα, στο κέντρο της Αθήνας καταγράφηκε το 35% των μισθώσεων. Από πλευράς ζήτησης, το δημόσιο και οι τραπεζικοί φορείς συνεισέφεραν το 29% της ζήτησης, ενώ ακολούθησαν οι τομείς της τεχνολογίας και της ενέργειας, που αποτέλεσαν το υπόλοιπο 23%.

Η μέση τιμή μίσθωσης για ένα "πράσινο" κτίριο γραφείων σύγχρονων προδιαγραφών σε σημείο υψηλής προβολής, όπως η Λ. Κηφισίας, διαμορφώνεται πλέον σε 30 ευρώ/τ.μ. σε μηνιαία βάση. Σύμφωνα με την ανάλυση της Proprius, τα ενοίκια έχουν παραμείνει σχετικά σταθερά την τελευταία τριετία και παραμένουν χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Άλλη μια τάση που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι η μείωση του κτιριακού αποθέματος γραφείων, κυρίως στο κέντρο της Αθήνας, καθώς πολλά παλιά ακίνητα αλλάζουν χρήση και μετατρέπονται είτε σε κατοικίες, είτε σε ξενοδοχεία, με αποτέλεσμα και ο δείκτης διαθεσιμότητας κενών γραφείων συνολικά στην Αττική, να έχει πλέον υποχωρήσει σε 9,86%, επί του συνολικού αποθέματος των περίπου 5 εκατ. τ.μ.