Γράμμα από την Μπούντεσβερ

Παρά τις ελλείψεις της Μπούντεσβερ σε ανθρώπινο δυναμικό, δεν προβλέπεται – για την ώρα τουλάχιστον – επιστροφή στην υποχρεωτική στράτευση. Πρόκειται για μία απόφαση που πέρασε από πολλά κύματα, καθώς η συμφωνία της γερμανικής κυβέρνησης ήρθε μετά από μήνες διαπραγματεύσεων και ανήμερα της επετείου ίδρυσης της Μπούντεσβερ, του στρατού της (τότε) Δυτικής Γερμανίας, στις 12 Νοεμβρίου 1956.

Εθελοντική θητεία (αρχικά) – υποχρεωτική εξέταση

"Η νέα στρατιωτική θητεία βασίζεται αρχικά στην εθελοντικότητα" – αυτή είναι η κεντρική φράση στο νομοσχέδιο που αναμένεται να εγκριθεί στη γερμανική βουλή τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, αυτό που καθίσταται υποχρεωτικό είναι η στρατολογική εξέταση για όλους τους νεαρούς ενήλικες άνδρες.

Ήδη από τον Ιανουάριο του επόμενου έτους ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους (SPD) θέλει να ξεκινήσει τη νέα εθελοντική στρατιωτική θητεία, η οποία θα είναι πιο ελκυστική και καλύτερα αμειβόμενη. "Άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ιδίως στον Βορρά, δείχνουν ότι η αρχή της εθελοντικότητας, όταν συνοδεύεται από επαρκή ελκυστικότητα, λειτουργεί. Αυτό ακριβώς περιμένω να συμβεί κι εδώ", δήλωσε ο Σοσιαλδημοκράτης πολιτικός, μετά τη συμφωνία Χριστιανικής Ένωσης και SPD. "Ο αριθμός υποψηφίων αυξάνεται, το ίδιο και των προσλήψεων", τόνισε επίσης ο Πιστόριους. Ήδη το 2026 θα πρέπει να βρεθούν 20.000 νέοι εθελοντές στρατιώτες, οι οποίοι θα μπορούν να υπολογίζουν σε μεικτό μισθό 2.600 ευρώ μηνιαίως.

Η στρατιωτική θητεία μπορεί να παραμένει εθελοντική στη Γερμανία, ωστόσο για τους νεαρούς άνδρες προκύπτουν δύο υποχρεώσεις: από το 2026 θα πρέπει να συμπληρώνουν ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο η Μπούντεσβερ αποκαλεί "δήλωση ετοιμότητας". Οι ερωτήσεις αφορούν τη φυσική κατάσταση και την προθυμία τους να υπηρετήσουν στις ένοπλες δυνάμεις. Το ερωτηματολόγιο μπορούν να απαντήσουν και οι γυναίκες, δηλώνοντας και την προθυμία τους να υπηρετήσουν στο στρατό. Αυτό όμως δεν καθίσταται υποχρεωτικό για εκείνες, καθώς σύμφωνα με το Σύνταγμα μόνο οι άνδρες μπορούν να υποχρεωθούν σε στρατιωτική θητεία.

Αντιδράσεις και… συμβουλές για απαλλαγή

Ανά τακτά χρονικά διαστήματα ερευνητικά κέντρα – όπως το κοινωφελές Κέντρο Παρακολούθησης, Ανάλυσης και Στρατηγικής (Cemas) και το Κέντρο Στρατιωτικής Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών της Μπούντεσβερ (ZMSBw) – πραγματοποιούν σφυγμομετρήσεις για το κατά πόσο οι Γερμανοί συμφωνούν με την επαναφορά της στρατιωτικής θητείας ή θα ήταν έτοιμοι να πολεμήσουν για τη Γερμανία. Ωστόσο, τα αποτελέσματά τους παρουσιάζουν συχνά σημαντικές διαφορές, καθώς κάθε έρευνα χρησιμοποιεί διαφορετικές διατυπώσεις και επιλογές απάντησης. Επιπλέον, κάτι που αποτυπώνεται επίσης στα αποτελέσματα τέτοιων βαρομέτρων είναι ότι οι ερωτηθέντες προέρχονται από διάφορες ηλικιακές ομάδες – και συχνά όχι από εκείνες που αφορά άμεσα το νομοσχέδιο.

Και είναι ιδίως οι άμεσα ενδιαφερόμενοι εκείνοι που ασκούν έντονη κριτική στον συμβιβασμό που επετεύχθη τελικά από την κυβέρνηση συνασπισμού: Ο γενικός γραμματέας της Μαθητικής Συνδιάσκεψης, Κβέντιν Γκέρτνερ, δήλωσε στο RND ότι ο νόμος για τη στρατιωτική θητεία πρέπει να συνοδευτεί από "μια μεγάλη πρωτοβουλία που θα αφορά την εκπαίδευση και την ψυχική υγεία των νέων. (…) Δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι το κράτος είναι διατεθειμένο να αναλάβει κάποια ευθύνη για μας".

Κριτική άσκησε και ο Ζέρεν Πέλμαν, επικεφαλής της Κ.Ο. του κόμματος Η Αριστερά, ο οποίος μάλιστα τόνισε πως "δεν χρειάζεται να είναι κανείς προφήτης για να καταλάβει ότι θα επανέλθει η υποχρεωτική στράτευση". Η Αριστερά θέλει μάλιστα να προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες στους νέους, για παράδειγμα όταν θέλουν να αρνηθούν να υπηρετήσουν.

Στη Γερμανία άλλωστε, ανεξάρτητα από το αν η στρατιωτική υπηρεσία παραμείνει εθελοντική ή γίνει ξανά υποχρεωτική στο μέλλον, το Σύνταγμα εγγυάται σε κάθε πολίτη το δικαίωμα άρνησης της στρατιωτικής υπηρεσίας με όπλο για λόγους συνείδησης. Και σίγουρα, το νέο νομοσχέδιο θα είναι μία μεγάλη δοκιμασία – όχι μόνο για την εκπλήρωση των στόχων και την αμυντική ικανότητα της Γερμανίας, αλλά και για την εμπιστοσύνη των νέων απέναντι στο κράτος.

Πηγές: DW, Cemas, ZMSBw, RND

Πηγή: Deutsche Welle