TÜV NORD Ελλάδας: Κυβερνοασφάλεια στην πράξη

Η κυβερνοασφάλεια δεν είναι πια μόνο τεχνολογικό ζήτημα. Σύμφωνα με τη Βασιλική Καζάζη, Διευθύνουσα Σύμβουλο της TÜV NORD Ελλάδας, η πραγματική προστασία των επιχειρήσεων περνά μέσα από συστηματικές διαδικασίες, ανεξάρτητη επαλήθευση και πιστοποιήσεις όπως τα ISO 27001 και 27701, που μετατρέπουν την πρόληψη σε επιχειρησιακή ανθεκτικότητα.

Συνέντευξη στον Στάθη Βασιλόπουλο

- Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται εκρηκτική αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων και παράλληλα ραγδαία άνοδος των επενδύσεων στην κυβερνοασφάλεια. Ποιος είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι διεθνείς πιστοποιήσεις, όπως το ISO 27001 ή το ISO 27701, στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της ανθεκτικότητας των επιχειρήσεων;

Σύμφωνα με το Microsoft Digital Defense Report 2024, παγκοσμίως καταγράφονται περίπου 600 εκατομμύρια απόπειρες κυβερνοεπιθέσεων ημερησίως. Ο αριθμός αυτός αποτυπώνει τη ραγδαία αύξηση της απειλής και επιβεβαιώνει ότι η κυβερνοασφάλεια δεν είναι πλέον μόνο τεχνολογικό ζήτημα, είναι ζήτημα οργάνωσης, πειθαρχίας και ελέγχου διαδικασιών.

Τα διεθνή πρότυπα, όπως το ISO 27001 και το ISO 27701, καθορίζουν με σαφήνεια πώς πρέπει να οργανώνονται και να ελέγχονται οι διαδικασίες που αφορούν την ασφάλεια πληροφοριών και την προστασία προσωπικών δεδομένων. Η ουσία όμως δεν βρίσκεται στην ύπαρξη του πιστοποιητικού, αλλά στη συστηματική εφαρμογή όσων προβλέπει: αξιολόγηση κινδύνων, σαφείς ρόλοι, τεκμηρίωση ενεργειών και έγκαιρη απόκριση σε περιστατικά.

Η πιστοποίηση λειτουργεί στην πράξη ως ένας ανεξάρτητος μηχανισμός επαλήθευσης, ότι οι μηχανισμοί λειτουργούν και παράγουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Δεν δημιουργεί η ίδια την ασφάλεια, αλλά επιβεβαιώνει ότι η ασφάλεια είναι ενσωματωμένη στη λειτουργία του οργανισμού.

Σε αυτό το σημείο, ο ρόλος οργανισμών όπως η TÜV NORD Ελλάδας είναι καθοριστικός. Μέσα από ανεξάρτητες επιθεωρήσεις, διασφαλίζεται ότι τα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας πληροφοριών εφαρμόζονται στην πράξη και ότι τα τεκμήρια συμμόρφωσης είναι ουσιαστικά και όχι τυπικά. Οι επιθεωρητές της TÜV NORD Ελλάδας αξιολογούν την πραγματική λειτουργικότητα των μηχανισμών προστασίας, την επάρκεια των εσωτερικών ελέγχων και την ωριμότητα της διαχείρισης κινδύνων.

Επομένως, οι πιστοποιήσεις όπως το ISO 27001 και το ISO 27701 δεν αποτελούν εργαλείο προβολής, αλλά μηχανισμό αξιοπιστίας. Αποδεικνύουν ότι ο οργανισμός έχει επενδύσει σε λειτουργική πειθαρχία, έχει ενσωματώσει τη διαχείριση ασφάλειας στην καθημερινότητά του και είναι πραγματικά ανθεκτικός απέναντι στις σύγχρονες ψηφιακές απειλές.

- Η κυβερνοασφάλεια δεν αφορά μόνο την αποτροπή επιθέσεων, αλλά και τη διαχείριση κρίσεων και την επιχειρησιακή συνέχεια. Πώς βοηθά η TÜV NORD τις ελληνικές επιχειρήσεις να περάσουν από την απλή "πρόληψη" στην ουσιαστική "ανθεκτικότητα" μέσω της πιστοποίησης και της αξιολόγησης κινδύνων;

Σήμερα η έννοια της κυβερνοασφάλειας πρέπει πλέον να αντιμετωπίζεται ως μηχανισμός επιχειρησιακής ανθεκτικότητας. Η ασφάλεια πληροφοριών οφείλει να αποτελεί καθημερινό εργαλείο διαχείρισης και λήψης αποφάσεων, που εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα και τη συνεχή λειτουργία ενός οργανισμού ακόμα και υπό συνθήκες πίεσης ή κρίσης. Το κρίσιμο ζητούμενο δεν είναι μόνο η αποτροπή μιας επίθεσης, αλλά η ορθή, άμεση και τεκμηριωμένη διαχείριση κάθε περιστατικού που μπορεί να διαταράξει την επιχειρησιακή συνέχεια.

Η TÜV NORD Ελλάδας επενδύει σε αυτήν ακριβώς τη λογική, στηρίζοντας τις ελληνικές επιχειρήσεις όχι απλώς στο να "θωρακίσουν" τα δεδομένα τους, αλλά στο να λειτουργούν με διαδικασίες που αποδεικνύονται αποτελεσματικές στην πράξη. Η μετάβαση από την πρόληψη στην ανθεκτικότητα επιτυγχάνεται μέσα από συστηματική αξιολόγηση κινδύνων, τεκμηριωμένα σχέδια απόκρισης και μηχανισμούς επιβεβαίωσης της λειτουργικότητάς τους.

Ενδεικτικά, οι υπηρεσίες που προσφέρουμε περιλαμβάνουν:

- Αξιολόγηση κινδύνων και ευπαθειών (Risk & Vulnerability Assessments) – τεχνική αποτύπωση των πραγματικών αδυναμιών ενός οργανισμού.

- Σχεδιασμό πλάνων αντιμετώπισης περιστατικών (Incident Response Plans) – με σαφείς ρόλους, χρονοδιαγράμματα και διαδικασίες ενεργοποίησης.

- Πιστοποίηση κατά ISO 22301 (Business Continuity Management) – ως ανεξάρτητη επιβεβαίωση ότι οι παραπάνω μηχανισμοί εφαρμόζονται και είναι λειτουργικοί.

- Προσομοιώσεις επιθέσεων (penetration tests/red teaming) – για τη δοκιμή στην πράξη της ετοιμότητας και των διαδικασιών αποκατάστασης.

Ο στόχος δεν είναι απλώς "να μη συμβεί το κακό", αλλά να υπάρχει σαφές σχέδιο, γρήγορη αντίδραση και ελεγχόμενη αποκατάσταση όταν αυτό συμβεί. Η ανθεκτικότητα δεν είναι θεωρητική έννοια, αλλά αποτέλεσμα πειθαρχημένων διαδικασιών, τεχνικής τεκμηρίωσης και επαληθεύσιμων μηχανισμών.

Σε ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται διαρκώς, αυτή η ικανότητα να συνεχίζεις να λειτουργείς με συνέπεια και ασφάλεια είναι ο νέος, ρεαλιστικός ορισμός της κυβερνοασφάλειας.

- Η ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, του cloud και των αυτόνομων συστημάτων δημιουργεί νέα, πολυεπίπεδα ρίσκα. Πώς προσαρμόζεται η TÜV NORD Ελλάδας σε αυτό το περιβάλλον; Υπάρχουν νέες πιστοποιήσεις ή μεθοδολογίες που ανταποκρίνονται σε αυτές τις προκλήσεις;

Η Τεχνητή Νοημοσύνη, το cloud και τα αυτόνομα συστήματα δημιουργούν νέα επίπεδα πολυπλοκότητας και κινδύνου, τα οποία απαιτούν πειθαρχημένες, τεκμηριωμένες διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης. Η TÜV NORD Ελλάδας υποστηρίζει τις επιχειρήσεις ώστε να διαχειρίζονται αποτελεσματικά αυτούς τους κινδύνους, μέσα από τεχνική αξιολόγηση και ανεξάρτητη επαλήθευση της ορθής λειτουργίας των συστημάτων τους.

Στην Τεχνητή Νοημοσύνη, αξιοποιούμε το νέο πρότυπο ISO/IEC 42001, που ορίζει απαιτήσεις για υπεύθυνη και ελεγχόμενη λειτουργία συστημάτων AI. Μέσα από την επιθεώρηση, διασφαλίζεται ότι οι μηχανισμοί λήψης αποφάσεων είναι επεξηγήσιμοι, ελέγξιμοι και απαλλαγμένοι από μεροληψία, οι διαδικασίες εκπαίδευσης, επικύρωσης και ενημέρωσης μοντέλων είναι πλήρως τεκμηριωμένες και υπάρχουν μηχανισμοί λογοδοσίας και διαχείρισης κινδύνων. 

Στο Cloud, συνδυάζουμε το ISO/IEC 27001 με το ISO/IEC 27017, διαμορφώνοντας ένα ολιστικό σύστημα διαχείρισης ασφάλειας πληροφοριών, που καλύπτει τόσο τις γενικές αρχές ενός ISMS όσο και τις ειδικές απαιτήσεις για περιβάλλοντα cloud.

Στα βιομηχανικά και αυτόνομα συστήματα, εφαρμόζουμε το IEC 62443, διασφαλίζοντας τη λειτουργική ασφάλεια κρίσιμων υποδομών. Οι αξιολογήσεις καλύπτουν τον έλεγχο πρόσβασης σε βιομηχανικά δίκτυα, την ακεραιότητα επικοινωνίας μεταξύ συστημάτων και τη διαχείριση ευπαθειών, επιβεβαιώνοντας ότι οι κρίσιμες διεργασίες μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν με ασφάλεια ακόμα και υπό επίθεση ή τεχνική αστοχία.

Σε όλα τα παραπάνω πεδία, η πιστοποίηση δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά είναι το μέσο αντικειμενικής επαλήθευσης ότι οι διαδικασίες ασφάλειας εφαρμόζονται, παρακολουθούνται και τεκμηριώνονται με συνέπεια. Ο ρόλος της TÜV NORD Ελλάδας είναι να επιβεβαιώνει μετρήσιμα πως οι τεχνολογικές και οργανωτικές άμυνες των οργανισμών λειτουργούν όπως έχουν σχεδιαστεί στην πράξη και όχι στα χαρτιά.

Σε ένα περιβάλλον όπου η τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτερα από τη ρυθμιστική συμμόρφωση, η πραγματική ανθεκτικότητα δεν προκύπτει από την πρόληψη, αλλά από τη συστηματική τήρηση διαδικασιών και την τεκμηριωμένη επαλήθευση της ορθής λειτουργίας τους.

- Πώς αξιολογείτε το επίπεδο κυβερνοασφάλειας των ελληνικών επιχειρήσεων; Υπάρχουν διαφορές στην ωριμότητα ή στην προσέγγιση μεταξύ μεγάλων οργανισμών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων;

Στο πεδίο της κυβερνοασφάλειας, το ελληνικό επιχειρηματικό τοπίο παρουσιάζει διαφορετικά επίπεδα ωριμότητας. Από τη μία πλευρά, οι μεγάλες επιχειρήσεις –ιδίως στους τομείς ενέργειας, τραπεζών και υποδομών– έχουν επενδύσει σε συστήματα διαχείρισης ασφάλειας πληροφοριών, εφαρμόζουν πιστοποιημένα πρότυπα και διαθέτουν εσωτερικούς μηχανισμούς ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων.

Από την άλλη, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, αντιμετωπίζουν συχνά την κυβερνοασφάλεια με περιορισμένους πόρους ή χωρίς επαρκή ενημέρωση. Αυτό δεν σημαίνει αδυναμία, αλλά ανάγκη για πιο στοχευμένες και προσαρμοσμένες λύσεις.

Η TÜV NORD Ελλάδας βρίσκεται κοντά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρέχοντας εξατομικευμένες και προσιτές υπηρεσίες αξιολόγησης, εκπαίδευσης και πιστοποίησης, σχεδιασμένες για το μέγεθος και τη λειτουργική τους πραγματικότητα. Για εμάς, η κυβερνοασφάλεια είναι βασική προϋπόθεση αξιοπιστίας και βιωσιμότητας για κάθε επιχείρηση, ανεξαρτήτως κλίμακας.

- Σε ποιους τομείς της οικονομίας, όπως η ενέργεια, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες ή η βιομηχανία, εντοπίζετε τη μεγαλύτερη κινητικότητα σε θέματα πιστοποίησης και κυβερνοασφάλειας; Υπάρχουν τομείς που παραμένουν πιο εκτεθειμένοι;

Η μεγαλύτερη κινητικότητα καταγράφεται στους τομείς ενέργειας, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (τράπεζες, επενδυτικοί μηχανισμοί, Χρηματιστήριο) και βιομηχανίας, όπου η ύπαρξη αυστηρών κανονιστικών πλαισίων –NIS2, PSD2, GDPR– επιβάλλει στις επιχειρήσεις να επενδύσουν στρατηγικά στην κυβερνοασφάλεια. Ιδιαίτερα στον κλάδο της ενέργειας, αλλά και στις τηλεπικοινωνίες, η προστασία των κρίσιμων υποδομών είναι ζωτικής σημασίας, με αποτέλεσμα να ζητούνται όχι μόνο οι βασικές πιστοποιήσεις, αλλά και εξειδικευμένοι έλεγχοι.

Κλάδοι όπως ο τουρισμός, οι μεταφορές και το λιανικό εμπόριο έχουν κάνει σημαντικά βήματα, ειδικά μέσα από τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, ωστόσο παραμένουν περιθώρια ενίσχυσης σε επίπεδο οργανωμένων διαδικασιών και μηχανισμών ελέγχου της ασφάλειας.

Η TÜV NORD Hellas στηρίζει ενεργά αυτούς τους τομείς μέσα από εκπαίδευση, τεχνική καθοδήγηση και προσαρμοσμένες υπηρεσίες πιστοποίησης, με στόχο όλες οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους ή κλάδου, να έχουν πρόσβαση σε πρακτικά εφαρμόσιμες λύσεις κυβερνοασφάλειας.

- Η Ευρωπαϊκή Οδηγία NIS2 και το νέο κανονιστικό πλαίσιο αλλάζουν το τοπίο της κυβερνοασφάλειας. Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που φέρνει η συμμόρφωση με τη NIS2 και πώς βοηθά η TÜV NORD Ελλάδας τις επιχειρήσεις να ανταποκριθούν;

Η Οδηγία NIS2 αναβαθμίζει ριζικά το πλαίσιο κυβερνοασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής σε περισσότερους κλάδους και εισάγοντας αυστηρότερες υποχρεώσεις λογοδοσίας και διακυβέρνησης. Οι επιχειρήσεις πλέον καλούνται να διαθέτουν τεκμηριωμένες διαδικασίες διαχείρισης κινδύνων, μηχανισμούς επιχειρησιακής συνέχειας και ικανότητα αναφοράς περιστατικών εντός 24 ωρών, με σαφή τεχνική τεκμηρίωση.

Οι βασικές προκλήσεις για τη συμμόρφωση εντοπίζονται:

- στη χαρτογράφηση και ποσοτικοποίηση των ψηφιακών κινδύνων,

- στην αξιολόγηση και ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας,

- στην ενσωμάτωση διαδικασιών εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης προσωπικού και

- στην τεχνική τεκμηρίωση της συμμόρφωσης μέσα από ελέγχους και καταγραφές. 

Η TÜV NORD Ελλάδας υποστηρίζει τις επιχειρήσεις μέσα από ελέγχους συμμόρφωσης και στοχευμένα προγράμματα εκπαίδευσης, βοηθώντας τους οργανισμούς να περάσουν από την τυπική συμμόρφωση σε επαληθεύσιμη κυβερνοανθεκτικότητα.