Παρασκευή, 17-Οκτ-2025 15:00
Η προειδοποίηση Ντάιμον για "κατσαρίδες" στην αμερικανική οικονομία και η χρεοκοπία τύπου Lehman Brothers

Στο επίκεντρο της προσοχής έχουν βρεθεί τα σχόλια που έκανε πρόσφατα ο CEO της JPMorgan Chase Τζέιμι Ντάιμον για "κατσαρίδες" στην αμερικανική οικονομία, όπως υποδηλώνουν τουλάχιστον οι έντονοι τριγμοί σήμερα στις αγορές παγκοσμίως, αφότου δύο περιφερειακές τράπεζες των ΗΠΑ ανέφεραν ότι έπεσαν θύματα απάτης σε δάνεια που συνδέονταν με προβληματικά funds ακινήτων.
Μιλώντας την Τρίτη στους αναλυτές κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων τρίτου τριμήνου της JPM, ο ισχυρός άνδρας της αμερικανικής τράπεζας είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "οι κεραίες μου είναι τεντωμένες όταν συμβαίνουν τέτοια πράγματα. Μάλλον δεν θα έπρεπε να το πω αυτό, αλλά όταν βλέπεις μία κατσαρίδα, τότε κατά πάσα πιθανότητα υπάρχουν και άλλες. Πρέπει να είναι όλοι ενήμεροι επ' αυτού".
Η πρώτη ένδειξη που θορύβησε τους επενδυτές ήταν η κατάρρευση το περασμένο μήνα δύο επιχειρήσεων στον κλάδο των οχημάτων, του ενοικιαστή αυτοκινήτων Tricolor Holdings και του προμηθευτή ανταλλακτικών αυτοκινήτων First Brands Group.
Οι δύο χρεοκοπίες "ταρακούνησαν" τις αγορές, σε μία περίοδο κατά την οποία οι επιχειρήσεις δανείζονται με ρυθμούς ρεκόρ, ενώ καταβάλλουν παράλληλα εξαιρετικά αυξημένες πληρωμές στους μετόχους τους. Σε αυτό το κλίμα άλλωστε, παρά τα μεγέθη που έδειξαν ότι η JPMporgan βρίσκεται σε τροχιά για ακόμα μία χρονιά - ρεκόρ, ο Τζέιμι Ντάιμον δήλωσε ότι μπορούσε να προκύψει περισσότερο του συνηθισμένου "πόνος" όταν η οικονομία πάρει μία αρνητική στροφή.
"Υποψιάζομαι πως όταν υπάρξει μία επιδείνωση θα δείτε υψηλότερες του κανονικού πιστωτικές ζημίες, τύπου ύφεσης σε ορισμένες κατηγορίες", είχε πει. "Κοιτάξτε την τιμή των BDC (σ.σ. επενδυτικά οχήματα που παρέχουν χρηματοδότηση σε μικρομεσαίες και οικονομικά προβληματικές επιχειρήσεις) και των εισηγμένων τους εταιρειών ιδιωτικών πιστωτικών διευκολύνσεων και βγάλτε τα συμπεράσματά σας".
Σημειώνεται ότι ο Ντάιμον ήταν στους τραπεζίτες που συμμετείχαν στη διάσωση της Bear Stearn ότι βρέθηκε στα πρόθυρα κατάρρευσης το 2008.
Κοινό χαρακτηριστικό των δύο εταιρειών που κατέρρευσαν τον περασμένο μήνα (Tricolor Holdings και First Brands Group) ήταν ότι αμφότερες ειδικεύονταν σε δάνεια χαμηλών εξασφαλίσεων, τα λεγόμενα subprimes που είχαν αποτελέσει τη βάση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης πριν από περίπου 17 χρόνια.
Ακολούθως, μόλις χτες, οι μετοχές δύο περιφερειακών αμερικανικών τραπεζών βρέθηκαν να πραγματοποιούν ισχυρές βουτιές αφότου ανακοίνωσαν ότι θα καταγράψουν σημαντικές πιστωτικές ζημίες.
Η Zions Bancorp βυθίστηκε κατά 13%, αφότου ενημέρωσε ότι αντιμετωπίζει έκτακτη χρέωση λόγω δανείων που κοκκίνισαν σε δύο δανειολήπτες της και η Western Alliance Bancorp υποχώρησε κατά περισσότερο του 10% αφότου ισχυρίστηκε ότι ένας δανειολήπτης της διέπραξε απάτη.
Και στις δύο περιπτώσεις, υπεύθυνοι των ζημιών που υπέστησαν οι δύο τράπεζες φέρεται να είναι ίδιοι, επενδυτικά funds συνδεδεμένα με τους Andrew Stupin και Gerald Marcil, που δανείστηκαν τα κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν την αγορά προβληματικών εμπορικών ενυπόθηκων δανείων.
Παρότι οι ζημίες που ανέφεραν οι Zions και Western Alliance ήταν σχετικά μικρές, η αντίδραση των επενδυτών φαίνεται να αρκετά έντονη. Στη χτεσινή συνεδρίαση της Wall Street 74 από τις μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες έχασαν κεφαλαιοποίηση άνω των 100 δισ. δολαρίων.
Είναι εξαιρετικά πιθανό οι υποθέσεις να μην σχετίζονται και οι πρόσφατες χρεοκοπίες να μην συνιστούν οποιασδήποτε μορφής συστημικό κίνδυνο, ωστόσο η χρονική εγγύτητα των περιστατικών φέρνει μνήμες... 2008, όπως αποτυπώνεται σήμερα και στα χρηματιστηριακά ταμπλό ολόκληρου του πλανήτη, με τον τραπεζικό κλάδο στην Ευρώπη να πραγματοποιεί βουτιά περί του 3% και τα futures των ΗΠΑ να σημειώνουν απώλειες που ξεπερνούν το 1%.
Σχετικά με την Tricolor, τον ενοικιαστή αυτοκινήτων που ειδικευόταν σε δανειολήπτες με αδύναμο πιστωτικό προφίλ, η πτώχευσή της τον Σεπτέμβριο υποδηλώνει παράλληλα τις διευρυμένες δυσκολίες που φαίνεται να αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί με φόντο το αυξημένο κόστος ζωής και τη σφιχτή αγορά εργασίας.
Για την First Brands, η οποία είχε έκθεση της τάξεως των 10 δισ. δολαρίων σε μεγάλες τράπεζες, τα πράγματα φαίνονται πιο ανησυχητικά, καθώς στον πυρήνα της κατάρρευσής να είναι ένα αδιαφανές σχέδιο δανεισμού, για το οποίο φέρεται να έχει ξεκινήσει ποινική έρευνα το υπ. Δικαιοσύνης των ΗΠΑ.
Η First Brands στράφηκε στην αγορά ιδιωτικών πιστώσεων προκειμένου να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την εξαγορά ανταγωνιστών της. Σε πρόσφατη δικαστική τους κατάθεση, οι νεοδιορισθέντες διευθυντές της First Brands αποκάλυψαν ότι η εταιρεία είχε ανεξόφλητα δάνεια ύψους έως και 2,3 δολαρίων. Ανέφεραν μάλιστα τα δάνεια αυτά ως "χρηματοδότηση εκτός ισολογισμού" επειδή η εταιρεία δεν δημοσιοποίησε τα ποσά που έλαβε επίσημα στα βιβλία της.
Οι πιστωτές της First Brands υποστηρίζουν ότι απέκτησε πρόσβαση στα κεφάλαια αυτά όταν ένας από τους πελάτες της πλήρωσε το ανεξόφλητο υπόλοιπό του, μία αρκετά διαδεδομένη μέθοδο δανεισμού με μεσολάβηση τρίτων (factoring). Ωστόσο, οι πιστωτές ισχυρίζονται ότι η First Brands ουσιαστικά χρησιμοποίησε το ίδιο τιμολόγιο επανειλημμένα για να αποκτήσει πρόσβαση σε κεφάλαια από ιδιώτες δανειστές, οι οποίοι δεν έλαβαν σχετική γνώση.
Πρόκειται για μία συνθήκη που, κατ' αναλογία, δείχνει να έχει ομοιότητες με τις πρακτικές της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers, η οποία χρεοκόπησε ενώ είχε αποκρύψει το μέγεθος των χρεών της μέσω λογιστικών σχημάτων.