Του Γιώργου Σκορδίλη
Τα mega-yachts και τα πολυτελή σκάφη αναψυχής υπήρξαν για χρόνια σύμβολα χλιδής, γεμάτα τεχνολογία, εξειδικευμένα υλικά και επιδείξεις ισχύος. Όμως, πίσω από τη λάμψη, ο παγκόσμιος κλάδος κατασκευής τους διανύει τώρα περίοδο κρίσης. Αβεβαιότητα, χρηματοδοτικά κενά και λειτουργικά προβλήματα χαρακτηρίζουν την τελευταία διετία, με αρκετές εταιρείες είτε να έχουν ήδη καταρρεύσει είτε να προσπαθούν απεγνωσμένα να αναδιαρθρωθούν.
Η βρετανική Fairline Yachts αποτελεί το πιο ηχηρό παράδειγμα. Παρά τη φήμη που έχτισε με τις σειρές "Targa" και "Squadron", βρέθηκε σε καθεστώς πτώχευσης (administration) τον Ιανουάριο του 2025, λίγες μόνο εβδομάδες μετά την εξαγορά της από την επενδυτική εταιρεία RiverRock. Οι προμηθευτές παρέμειναν απλήρωτοι, οι παραγγελίες πάγωσαν και οι εργαζόμενοι βρέθηκαν σε κενό αέρος. Η κατάρρευση ήρθε ξαφνικά, αποκαλύπτοντας τη ρευστότητα του επιχειρηματικού της μοντέλου.
Άλλες δύο βρετανικές εταιρείες του κλάδου, η Princess Yachts και η Sunseeker, αντιμετωπίζουν διαφορετικής φύσεως προβλήματα. Η Princess κατέγραψε ζημίες ύψους 69 εκατ. λιρών για το 2022 και προχώρησε σε απολύσεις στα τέλη του 2024, λόγω μείωσης παραγωγής και καθυστερήσεων πληρωμών από διεθνείς πελάτες.
Η Sunseeker πλήρωσε πρόστιμο 358.000 λιρών για παράνομη εισαγωγή τροπικής ξυλείας teak από τη Μιανμάρ, εν μέσω αυξανόμενων πιέσεων για βιώσιμη ανάπτυξη. Παρότι διατηρεί την παρουσία της στην αγορά, η φήμη της έχει τρωθεί και η εμπιστοσύνη των επενδυτών μειώνεται.
Στη Γερμανία, η Nobiskrug, γνωστή για τη ναυπήγηση γιγαντιαίων σκαφών όπως το "Sailing Yacht A", υπέστη δύο διαδοχικές χρεοκοπίες, το 2021 και το 2024. Παρότι καταβάλλονται προσπάθειες για εξαγορά ή διάσωση, η κατάσταση παραμένει ρευστή, με τα εργατικά κόστη και τις τεχνικές καθυστερήσεις να επιβαρύνουν περαιτέρω τη βιωσιμότητα της εταιρείας. Η πτώση της Nobiskrug στέλνει σαφές μήνυμα: ακόμα και μεγάλα ναυπηγεία δεν είναι άτρωτα όταν η παγκόσμια ζήτηση μειώνεται και τα συμβόλαια καθυστερούν.
Στην Αυστραλία, η Pacific Motor Yachts κατέρρευσε το 2024 με χρέη άνω των 35 εκατ. αυστραλιανών δολαρίων. Δεκάδες πελάτες έχασαν προκαταβολές, ενώ πολλά σκάφη παρέμειναν ημιτελή. Η εταιρεία λειτουργούσε με υψηλό δανεισμό και χωρίς επαρκή εγγύηση για τους πελάτες της, δημιουργώντας ένα ντόμινο κακής φήμης για ολόκληρη την περιοχή. Η υπόθεση θεωρείται υπόδειγμα προς αποφυγή και αναμένεται να επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας των συμβολαίων πώλησης σκαφών διεθνώς.
Δεν λείπουν και τα θετικά παραδείγματα. Η Silent Yachts, με έδρα την Αυστρία και παρουσία στην Ιταλία, κινδύνεψε με πτώχευση το 2023, αλλά τελικά εξαγοράστηκε από τον επενδυτή Michael Said. Έπειτα από γενναία αναδιάρθρωση, επανήλθε σε παραγωγή. Το παράδειγμα αυτό αποδεικνύει πως η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να σώσει επιχειρήσεις με καλό προϊόν αλλά κακή διαχείριση.
Ο κλάδος των πολυτελών σκαφών γνώρισε άνθηση μετά την πανδημία, όταν πολλοί εύποροι καταναλωτές αναζήτησαν ιδιωτικότητα ή απομόνωση. Όμως αυτή η άνοδος δεν κράτησε. Η αύξηση των επιτοκίων, η ενεργειακή κρίση, οι ασταθείς εφοδιαστικές αλυσίδες και οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις δυσκολεύουν την καθημερινή λειτουργία των ναυπηγείων.
Η αγορά μεταχειρισμένων mega-yachts γνωρίζει άνθηση, αφαιρώντας παραγγελίες από νέα builds. Η νέα γενιά πελατών ενδιαφέρεται λιγότερο για πλήρη προσαρμογή και περισσότερο για ευελιξία ή second-hand επιλογές. Οι επενδυτές και οι χρηματοδότες είναι πλέον πιο επιφυλακτικοί. Οι τράπεζες ζητούν περισσότερα εχέγγυα και μακρύτερους ορίζοντες αποπληρωμής. Αντίθετα, εταιρείες με χαμηλό λειτουργικό κόστος και τεχνολογική ευελιξία, όπως η Baltic Yachts ή η Ocean Alexander, δείχνουν να αποκτούν προβάδισμα. Ορισμένοι βλέπουν ευκαιρίες. Distressed funds και ιδιώτες επενδυτές εξετάζουν εξαγορές ημιτελών έργων ή υποδομών με σημαντική έκπτωση. Η λογική είναι πως η ζήτηση δεν εξαφανίστηκε – απλώς έγινε πιο προσεκτική, πιο οικολογική και πιο value-for-money.
Ο κλάδος των πολυτελών και mega-yachts δεν έχει τελειώσει, αλλά έχει αλλάξει. Η εποχή της ανεξέλεγκτης παραγγελίας και του εύκολου χρήματος δείχνει να ανήκει στο παρελθόν. Όσοι επιβιώσουν θα είναι εκείνοι που επενδύουν σε τεχνογνωσία, πράσινη τεχνολογία και διαφάνεια. Η μετάβαση αυτή φέρνει και θεσμικές επιπτώσεις. Σε πολλές χώρες, αναμένεται αυστηροποίηση των κανονισμών που διέπουν τη χρηματοδότηση, την προστασία καταναλωτών και την περιβαλλοντική συμμόρφωση στα ναυπηγεία.
Παράλληλα, εμφανίζονται νέες μορφές εταιρικών συνεργασιών, με ναυπηγεία να ενώνονται ή να συνεργάζονται με τεχνολογικές startups, ειδικά στον τομέα της ηλεκτροκίνησης και των συστημάτων μηδενικών ρύπων. Το μέλλον του κλάδου δεν θα είναι τόσο "χρυσό", αλλά μπορεί να είναι βιώσιμο και πιο ανθεκτικό, αρκεί να υπάρξει πραγματική προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Οι εποχές αλλάζουν – και μαζί τους αλλάζει και η έννοια της πολυτέλειας στη θάλασσα.
Η Google επέκρινε την απόφαση της ΕΕ και δήλωσε ότι θα την προσβάλει δικαστικά.
Η BBVA προσφέρει μία νέα κοινή μετοχή και 0,70 ευρώ σε μετρητά για κάθε 5,5483 κοινές μετοχές της Sabadell.
Στόχος να παρακινηθεί ο μεγιστάνας να ηγηθεί της Tesla για τα επόμενα 10 χρόνια.
Θα χρησιμοποιεί το AI για να βοηθά στη σύνδεση εταιρειών με υποψήφιους εργαζόμενους.
Τα 3.200 μέλη της Ένωσης Μηχανικών και Εργατών Αεροδιαστημικής ξεκίνησαν απεργία στις 4 Αυγούστου.
Ο τίτλος της εταιρείας κέρδισε 4% στο κλείσιμο της Πέμπτης.
Οι δύο εταιρείες θα συνεργαστούν σε μια σειρά επενδύσεων.
Το σύστημα θα ενσωματωθεί στην Siri. Κλιμακώνει τον ανταγωνισμό με OpenAI και Perplexity.
Σε εργοστάσιο στην Τσεχία.
Οι κατασκευαστές στην Κίνα αναζητούν εναλλακτικές αγορές για τα προϊόντα τους.
Η ουκρανική εταιρεία είναι η Fire Point, κατασκευαστής των πυραύλων Flamingo, τους οποίους ο Ζελένσκι χαρακτήρισε ως το πιο επιτυχημένο όπλο της χώρας του.
