Η δεύτερη άνθηση του ελληνικού γιαουρτιού

της Ξανθής Γούναρη

Νέο κύμα ανάπτυξης καταγράφουν οι εξαγωγές του ελληνικού στραγγιστού γιαουρτιού, με τους μεγάλους παίκτες της εγχώριας γαλακτοβιομηχανίας, όπως ΦΑΓΕ, Κρι Κρι, ΔΕΛΤΑ, Δωδώνη, Όλυμπος, ΜΕΒΓΑΛ και Φάρμα Κουκάκη, να συνεχίζουν τις επενδύσεις για να καλύψουν τη διεθνή ζήτηση, που κινείται πάνω από κάθε προσδοκία.

Είναι ενδεικτικό ότι, μετά τα ρεκόρ του 2024, οι εξαγωγές ελληνικού γιαουρτιού κινούνται εφέτος με ακόμα υψηλότερες "ταχύτητες". Συγκεκριμένα, το πρώτο δίμηνο του 2025 οι εξαγωγές ελληνικού γιαουρτιού σημείωσαν άνοδο της τάξης του 37%, στα 74 εκατ. ευρώ, από 54 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024, ενώ σε όγκο η αύξηση ήταν 39%, στους 32.000 τόνους, από 23.000 τόνους έναν χρόνο πριν.

Υπενθυμίζεται ότι οι εξαγωγικές πωλήσεις σε αξία έκλεισαν πέρσι στα 392 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας άνοδο 21% συγκριτικά με το 2023 ή +50,19% σε σχέση με το 2022. Σε όγκο οι εξαγωγές ελληνικού γιαουρτιού ήταν αυξημένες πέρσι κατά 33,07%, στους 169.000 τόνους, από 127.000 τόνους το 2023, ενώ σε σχέση με το 2022 η άνοδος ήταν 48,25%.

Οι χρυσές δουλειές των ξένων και το ισχνό μερίδιο των Ελλήνων

Βέβαια, όσο κι αν είναι εντυπωσιακή η άνθηση των εξαγωγών, δεν λείπουν και τα... αγκάθια, αφού στη γιγαντιαία αγορά του Greek yogurt, που σύμφωνα με έρευνα της IMARC Group το 2024 αποτιμήθηκε στα 9,62 δισεκατομμύρια δολάρια και αναμένεται να φθάσει στα 17,15 δισεκατομμύρια δολάρια το 2033, το πραγματικό ελληνικό γιαούρτι έχει μερίδιο μόλις 4%!

Κι αυτό γιατί την επιτυχία του ελληνικού στραγγιστού γιαουρτιού έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τεράστιοι όμιλοι τροφίμων, όπως η Danone, η General Mills και η Lactalis, αλλά και αμερικανικές βιομηχανίες (Stonyfield), καθώς και λιανεμπορικές αλυσίδες (Walmart), λανσάροντας  γιαούρτι "ελληνικού τύπου" και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Ενώ το μεγαλύτερο όφελος αποκόμισε –και συνεχίζει να λαμβάνει– ο Τούρκος Χαμντί Ουλουκάγια, που με το εμπορικό σήμα Chobani από το μηδέν έχει φτάσει να κατέχει σήμερα περισσότερο από το ένα πέμπτο της αγοράς γιαουρτιού στις ΗΠΑ, δηλαδή της μεγαλύτερης αγοράς Greek yogurt στον κόσμο.

Οι προσπάθειες για την προστασία της ονομασίας

Οι ισορροπίες θα μπορούσαν να αλλάξουν υπέρ των ελληνικών γαλακτοβιομηχανιών "εάν μπορέσουμε να πείσουμε τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση πως όποιο προϊόν ονομάζεται "ελληνικό γιαούρτι” αναφέρεται στην προέλευση και όχι στη συνταγή", λέει στο "Κ" ο Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ). Όπως εξηγεί, με αυτόν τον τρόπο δεν θα μπορεί κάποιος να παράξει,  φέρ’ ειπείν, στη Γερμανία ένα γιαούρτι και να πει ότι είναι ελληνικού τύπου, όπως στην Ελλάδα δεν μπορούμε να παράξουμε ένα κρασί και να το ονομάσουμε "κρασί γαλλικού τύπου", ούτε ένα τυρί και να το πούμε "τυρί ιταλικού τύπου".

Παρόλο που η λογική πίσω από αυτή την επιχειρηματολογία είναι πασιφανής και απολύτως ξεκάθαρη, η διαδικασία της διεκδίκησης και εντέλει η κατοχύρωση δεν θα είναι εύκολη, γιατί τα συμφέροντα είναι πολλά και τεράστια, παραδέχεται ο κ. Αποστολόπουλος.

Πάντως η Ελλάδα έχει καταφέρει να επιτύχει και σημαντικές νίκες στον τομέα της νομικής προστασίας, ιδίως εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πιο πρόσφατη επιτυχία αφορά την Τσεχία, όπου η Κομισιόν επέβαλε το 2023 αλλαγή νομοθεσίας για να απαγορευθεί η παραγωγή "ελληνικού γιαουρτιού" από τοπικές εταιρείες. Νωρίτερα, το 2014, βρετανικό δικαστήριο είχε απαγορεύσει στην τουρκική Chobani να χρησιμοποιεί τον όρο "Greek yogurt" στα προϊόντα της, δικαιώνοντας τη ΦΑΓΕ.

Σε διεθνές επίπεδο, σημαντική νίκη αποτέλεσε η ακύρωση του εμπορικού σήματος "The Greek Yogurt" της ιαπωνικής Meiji Co. από το Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας της Ιαπωνίας.

Υπενθυμίζεται ότι το 2018 από την ελληνική πρεσβεία στο Τόκιο εκχωρήθηκε στην ιαπωνική πολυεθνική εταιρεία γάλακτος πιστοποιητικό αυθεντικότητας του ελληνικού γιαουρτιού. Ωστόσο η ελληνική πλευρά αποφάσισε να κινηθεί για να προστατέψει τα συμφέροντα του ελληνικού γιαουρτιού και, μέσω του αρμόδιου γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) στο Τόκιο, κατέθεσε αίτηση ακύρωσης της κατοχύρωσης του εμπορικού σήματος "The Greek Yogurt" στον αρμόδιο ιαπωνικό οργανισμό (Japan Patent Office), ο οποίος εντέλει δικαίωσε τη χώρα μας.

Ωστόσο οι προκλήσεις παραμένουν τεράστιες, παρότι σε όλες σχεδόν τις χώρες υπάρχει νομοθεσία που προστατεύει τους καταναλωτές από παραπλανητική πληροφόρηση. Μάλιστα, βάσει της εν λόγω νομοθεσίας θα επιχειρήσει ο ΣΕΒΓΑΠ, σε συνεργασία με το υπουργείο Εξωτερικών, μέσω νομικών προσβολών, να προστατευτεί το ελληνικό γιαούρτι.

Βέβαια, αυτό πολύ δύσκολα θα γίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου δεν υπάρχει καμία προστασία, καθώς το "Greek yogurt" έχει υιοθετηθεί ως κοινή ονομασία, όπως, π.χ., american burger ή λαχανάκια Βρυξελλών.

Γιατί αυξάνεται η κατανάλωση ελληνικού γιαουρτιού

Η εκρηκτική ανάπτυξη που παρουσιάζει το ελληνικό γιαούρτι συνδέεται άμεσα με τις αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες παγκοσμίως. Η στροφή προς την υγιεινή διατροφή και τα προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (high-protein) αποτελεί τον βασικό κορμό αυτών των αλλαγών. Καθώς, λοιπόν, το ελληνικό γιαούρτι προσφέρει 15-20 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά μερίδα, προβιοτικά οφέλη για την ενίσχυση της στομαχικής υγείας και χαμηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, γίνεται ένα προϊόν επιλογής ιδανικό και για τη διαχείριση βάρους.

Επιπλέον, η αυξημένη ζήτηση για προϊόντα καθαρής ετικέτας (clean-label) με φυσικά συστατικά, η άνοδος της on-the-go κατανάλωσης και η ευελιξία του Greek yogurt ως σνακ, πρωινό ή συστατικό μαγειρικής συμβάλλουν στην περαιτέρω επέκτασή του.

Το μοτίβο ανάπτυξης ολοκληρώνεται από δημογραφικούς παράγοντες, όπως η αστικοποίηση –ιδίως στην Ασία– και η γήρανση του πληθυσμού, η οποία ενισχύει τη ζήτηση για λειτουργικά τρόφιμα, καθώς και η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, που οδηγεί σε προτίμηση premium προϊόντων.