Πέμπτη, 03-Ιουλ-2025 07:30
Ελληνική αμυντική βιομηχανία: Τι ζητά για να μη μείνει πίσω στην κούρσα των εξοπλισμών

Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Στην πρότασή του για τη σύσταση μόνιμης και διακριτής Κυβερνητικής Δομής, με αποκλειστική ευθύνη τον στρατηγικό σχεδιασμό, τον συντονισμό και την υποστήριξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, επανέρχεται ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ).
Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr, η πρόταση έχει ήδη κοινοποιηθεί μέσω σχετικού εγγράφου προς την Πολιτική Ηγεσία και θεσμικούς φορείς, επιδιώκοντας να καλύψει ένα θεσμικό κενό που, κατά τον Σύνδεσμο, αποδυναμώνει σήμερα τον ρόλο της εγχώριας βιομηχανίας στα εξοπλιστικά προγράμματα. Η ίδρυση μιας τέτοιας δομής κρίνεται ως στρατηγική προτεραιότητα, ιδίως υπό το φως των αυξανόμενων προκλήσεων ασφάλειας και της διαρκούς τουρκικής απειλής.
Το σχετικό έγγραφο υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα οφείλει να διατηρεί ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, σε υψηλή επιχειρησιακή ετοιμότητα, εξοπλισμένες με σύγχρονα και αξιόπιστα οπλικά συστήματα. Αυτό απαιτεί όχι μόνο σημαντικούς πόρους, αλλά και μια ισχυρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία, ικανή να παρέχει υποστήριξη, συντήρηση και επιχειρησιακή αυτονομία των εξοπλισμών, ιδιαίτερα σε κρίσιμες στιγμές.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ΣΕΚΠΥ, οι ελληνικές εταιρείες – πάνω από 260 επιχειρήσεις με περισσότερους από 15.000 εργαζόμενους και κύκλο εργασιών άνω του 1,3 δισ. ευρώ – εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, όπως η περιορισμένη συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας (ΕΑΒΙ) στις προμήθειες των Ενόπλων Δυνάμεων, οι νομικοί περιορισμοί σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και οι δυσκολίες βιωσιμότητας του κλάδου. Όπως υπογραμμίζει ο Σύνδεσμος, η απουσία ενός σταθερού θεσμικού μηχανισμού αποδυναμώνει τον στρατηγικό σχεδιασμό και τη συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας στα εξοπλιστικά προγράμματα.
Στο περιθώριο της φετινής έκθεσης DEFEA, ο πρόεδρος του ΣΕΚΠΥ, Τάσος Ροζολής, τόνισε προς τους δημοσιογράφους τον κίνδυνο να χαθεί η σημαντική ευκαιρία που προσφέρουν για την ελληνική αμυντική βιομηχανία το ReArm Europe και το εθνικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, το οποίο προβλέπει αμυντικές δαπάνες άνω των 25 δισ. ευρώ για τα επόμενα χρόνια. Την ίδια στιγμή, παρά τις πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες για συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας σε ποσοστό 25% στα εξοπλιστικά προγράμματα, εξακολουθούν να υφίστανται αβεβαιότητες σχετικά με το κατά πόσο και πώς μπορεί να υλοποιηθεί αυτή η δέσμευση.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΣΕΚΠΥ προτείνει τη σύσταση μιας μόνιμης και διακριτής Κυβερνητικής Δομής, με αποστολή την ενδυνάμωση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας και οικονομίας.
Η νέα δομή θα αναλάβει τον στρατηγικό σχεδιασμό, τον συντονισμό και τη συνεχή υποστήριξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, συμπληρώνοντας τον ρόλο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, το οποίο θα παραμείνει υπεύθυνο για την ανάπτυξη των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων. Η λειτουργία της θα εστιάζει στην υποστήριξη του αμυντικού βιομηχανικού οικοσυστήματος μέσω της διαχείρισης προμηθειών, της υλοποίησης αναπτυξιακών προγραμμάτων και της διασφάλισης της εθνικής ασφάλειας εφοδιασμού.
Η μορφή αυτής της δομής μπορεί να είναι είτε Υφυπουργείο είτε Γενική Γραμματεία, με την προϋπόθεση ότι θα διαθέτει θεσμικό και διαχρονικό χαρακτήρα, ανεξάρτητο από τις κυβερνητικές εναλλαγές. Όπως επισημαίνει ο ΣΕΚΠΥ, πρόκειται για στρατηγική αναγκαιότητα που στοχεύει στην ενίσχυση της εθνικής αμυντικής αυτάρκειας και της βιομηχανικής ανθεκτικότητας της χώρας.
Στην επιστολή του, ο ΣΕΚΠΥ αναφέρεται σε επιτυχημένα παραδείγματα κρατών-μελών του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Κύπρος και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτά τα κράτη έχουν θεσπίσει εξειδικευμένες δομές για την υποστήριξη της αμυντικής βιομηχανίας, λειτουργώντας είτε εντός είτε παρά τω Υπουργείω Άμυνας.
Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ο κεντρικός ρόλος του Υπουργείου Άμυνας στον στρατηγικό σχεδιασμό ανάπτυξης των αμυντικών δυνατοτήτων. Σε στενή συνεργασία με την αμυντική βιομηχανία, το υπουργείο καθορίζει τις επιχειρησιακές ανάγκες, θέτει τεχνολογικές προτεραιότητες και διαμορφώνει πολιτικές βιομηχανικής συμμετοχής, ενσωματώνοντας τη βιομηχανία από τα πρώτα στάδια της διαδικασίας.
Επιπλέον, οι "Οργανισμοί Εξοπλισμών και Υποστήριξης Αμυντικής Βιομηχανίας” στις χώρες αυτές διαθέτουν πλήρως αποκεντρωμένες και διακριτές αρμοδιότητες, καλύπτοντας όλο τον κύκλο ζωής των προμηθειών — από την αξιολόγηση επιχειρησιακών απαιτήσεων, την τεχνική αξιολόγηση και τις δοκιμές, μέχρι την υπογραφή συμβάσεων, τη διαχείριση προγραμμάτων και τη συντήρηση συστημάτων.
Η υποστήριξη της εγχώριας βιομηχανίας ενισχύεται επιπλέον από δομές στα υπουργεία Οικονομίας και Εμπορίου, καθώς και από τεχνολογικά clusters και βιομηχανικούς συνδέσμους, που λειτουργούν ως μοχλοί ανάπτυξης, προσέλκυσης επενδύσεων και στήριξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Παράλληλα, η ενεργός συμμετοχή σε ευρωπαϊκούς και διακρατικούς οργανισμούς, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας, ο OCCAR και η Διάσκεψη Εθνικών Διευθυντών Εξοπλισμών του ΝΑΤΟ, ενισχύει τη διεθνή θέση και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.
Οι συστάσεις του ΣΕΚΠΥ για την ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας περιλαμβάνουν την ενδυνάμωση του ρόλου της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) και την ανάπτυξη μιας διακριτής στρατηγικής Defence Industrial Strategy. Προτείνεται η ανάθεση στον βιομηχανικό τομέα του ρόλου του Εθνικού Σημείου Επαφής για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (EDF) καθώς και η θεσμοθέτηση δομών συνεργασίας όπως τα βιομηχανικά clusters, βασισμένα σε διεθνή πρότυπα. Επιπλέον, τονίζεται η ανάγκη για συνεχή παρουσία σε διεθνείς οργανισμούς όπως το OCCAR, η σύσταση Συμβουλίου Αμυντικής Έρευνας Τεχνολογίας και Βιομηχανίας, και η υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών στη διαχείριση προμηθειών και τη συνεργασία κράτους, βιομηχανίας και ακαδημαϊκών φορέων.
Κρίσιμη θεωρείται επίσης η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου προμηθειών, η πιστοποίηση αμυντικού υλικού, και η προώθηση διπλωματίας όπλων μέσω διακρατικών συμφωνιών. Τέλος, προτείνεται η ανάπτυξη στρατηγικών συμπράξεων και η δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων.
Συνολικά, όπως καταλήγει ο ΣΕΚΠΥ, η ανάπτυξη μιας μόνιμης και διακριτής δομής στρατηγικού σχεδιασμού και βιομηχανικής υποστήριξης, σε αγαστή συνεργασία με τα Υπουργεία Άμυνας και τους αρμόδιους φορείς, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός συνεκτικού οικοσυστήματος άμυνας και ασφάλειας.