Κυριακή, 29-Ιουν-2025 08:00
Στρατηγικός κόμβος για την αμυντική καινοτομία η Ελλάδα

της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Σε κομβικό παίκτη της Νότιας Ευρώπης στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας και της καινοτομίας διπλής χρήσης αναδεικνύεται η Ελλάδα, σύμφωνα με τη νέα μελέτη της Recursive με τίτλο "Who Is Protecting Europe’s Future? The State of Defense and Cybersecurity Tech in CEE". Η χώρα ξεχωρίζει για τις επενδύσεις σε αυτόνομα συστήματα, εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στον αμυντικό τομέα και προηγμένες λύσεις υποβρύχιας νοημοσύνης.
Ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ελλάδας για το 2024 ξεπέρασε το 3% του ΑΕΠ, ενώ η χώρα υποστηρίζεται από τέσσερις κρατικές στρατιωτικές ακαδημίες. Όπως σημειώνει η Recursive, η εν λόγω δυναμική βασίζεται στα θεμέλια παραδοσιακών πυλώνων της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, όπως η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) και τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Στον κλάδο της κυβερνοασφάλειας, η Ελλάδα διαθέτει ισχυρό προσανατολισμό στις υπηρεσίες, γεγονός που αποτυπώνεται στην παρουσία αξιόλογων εγχώριων λύσεων. Οι περισσότερες εταιρείες χρηματοδοτήθηκαν εσωτερικά ή με επιχορηγήσεις, ενώ η συνεισφορά των επιχειρηματικών κεφαλαίων (VC) παραμένει περιορισμένη. Ωστόσο, η χώρα φιλοξενεί 28 πανεπιστήμια που προσφέρουν προγράμματα κυβερνοασφάλειας –αριθμός που την κατατάσσει στην τρίτη θέση πανευρωπαϊκά– καθώς και ένα από τα πιο επιτυχημένα παγκοσμίως παραδείγματα στον χώρο: την Hack the Box. Η τελευταία, με έδρα στην Ελλάδα, απασχολεί 1.015 εργαζομένους πλήρους απασχόλησης και έχει συγκεντρώσει χρηματοδότηση 61,6 εκατ. ευρώ.
Η ενίσχυση των τομέων άμυνας και κυβερνοασφάλειας έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενων διεθνών απειλών – από επιθέσεις ransomware και παρεμβάσεις κρατικών φορέων σε κρίσιμες υποδομές, έως τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η παγκόσμια αγορά κυβερνοασφάλειας εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 264 δισ. ευρώ το 2025 σε 770 δισ. ευρώ το 2034, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 12,6%. Στη Γηραιά Ήπειρο το μέγεθος της αγοράς κυβερνοασφάλειας αποτιμήθηκε σε 66,1 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, με ετήσια ανάπτυξη 8,5%.
Σε αυτό το πλαίσιο, λύσεις προστασίας υποδομών και ταυτοποίησης χρηστών (IAM) καταλαμβάνουν κεντρική θέση στις προτεραιότητες.
Παράλληλα, η ιδιωτική χρηματοδότηση για λογισμικό διπλής χρήσης σε τομείς όπως η αεροδιαστημική, η αυτονομία και η ασφάλεια αυξήθηκε κατά 33% το 2024, φθάνοντας τα 27 δισ. ευρώ παγκοσμίως, ενώ οι κρατικές στρατιωτικές δαπάνες υπερέβησαν τα 2,4 τρισ. ευρώ. Η ταχύτητα με την οποία αντέδρασε η Ευρώπη μετά τη ρωσική εισβολή καταδεικνύει ότι, όταν τα στρατηγικά κίνητρα ευθυγραμμίζονται, η πρόοδος μπορεί να είναι ραγδαία.
Οι αμυντικές δαπάνες της Ε.Ε. αναμένεται να υπερβούν τα 300 δισ. ευρώ το 2024 – σημειώνοντας αύξηση 16% σε σύγκριση με το 2023. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Άμυνας (EDA) επισημαίνει πως, έπειτα από χρόνια υποεπενδύσεων, η αποτελεσματική αξιοποίηση αυτών των κονδυλίων αποτελεί κρίσιμο βήμα για την επίτευξη στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης.
Η ανατολική και κεντρική Ευρώπη εμφανίζει ακόμη μεγαλύτερη ένταση στον επανεξοπλισμό. Η Πολωνία σκοπεύει να αφιερώσει περισσότερο από το 4% του ΑΕΠ της στην άμυνα το 2025, και η Εσθονία στοχεύει να το πετύχει αυτό έως το 2026, με την Ελλάδα (2,8% το 2024) και τη Λετονία (2,9% το 2024) να ακολουθούν από κοντά.
Με βάση τα στοιχεία της EDA, οι χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης επένδυσαν το 2024 περί τα 54,6 δισ. ευρώ στην άμυνα, εκ των οποίων τα 19,5 δισ. διοχετεύθηκαν σε νέα τεχνολογικά συστήματα. Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε αυτή τη δυναμική, διατηρώντας σταθερή επενδυτική προσέγγιση παρά τις δημοσιονομικές προκλήσεις, και ενισχύοντας το γεωστρατηγικό της αποτύπωμα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Στο οικοσύστημα άμυνας και κυβερνοασφάλειας της περιοχής καταγράφονται περισσότεροι από 15.000 εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης σε 443 εταιρείες. Η Ελλάδα, μαζί με τη Λιθουανία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία, διαθέτει τα περισσότερα στελέχη στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, ενώ η Πολωνία, η Εσθονία και η Τσεχία εμφανίζουν πιο ισομερή κατανομή ανά εταιρεία. Όσον αφορά τα ακαδημαϊκά προγράμματα, η Ουκρανία, η Πολωνία και η Ρουμανία διαθέτουν περισσότερα από 30 πανεπιστημιακά τμήματα με σχετική κατεύθυνση.
Η Ελλάδα κατατάσσεται δεύτερη στην Ευρώπη, πίσω από την Πολωνία, ως προς τον αριθμό στρατιωτικών ακαδημιών που προσφέρουν προγράμματα σχετιζόμενα με τεχνολογία ή κυβερνοασφάλεια – με τέσσερις συνολικά ακαδημίες.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση στον τομέα της άμυνας, η χώρα έχει προσελκύσει συνολικά 19,21 εκατ. ευρώ σε 9 εταιρείες, που δραστηριοποιούνται κυρίως σε αυτόνομα συστήματα, τεχνητή νοημοσύνη, γεωχωρικές λύσεις, τηλεπισκόπηση και υποβρύχια τεχνολογία. Αν και υστερεί σε σύγκριση με τη Βουλγαρία (113,6 εκατ. ευρώ), την Πολωνία (82,78 εκατ. ευρώ) ή την Κροατία (62,28 εκατ. ευρώ), η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά από την Ουγγαρία, τη Σλοβενία και τη Ρουμανία.
Στην κυβερνοασφάλεια, 17 ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν αντλήσει συνολικά 79,49 εκατ. ευρώ, επικεντρωμένες κυρίως στην ασφαλή ανάπτυξη λογισμικού, τη διαχείριση ταυτότητας και πρόσβασης, και την ασφάλεια δεδομένων και υποδομών cloud. Στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 3η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ως προς τον αριθμό πανεπιστημίων που προσφέρουν προγράμματα κυβερνοασφάλειας (28).
Μεταξύ των κορυφαίων ελληνικών εταιρειών και επενδύσεων της περιόδου 2022-2025 ξεχωρίζουν στον αμυντικό τομέα η Delian Alliance Industries με 5,58 εκατομμύρια ευρώ το 2023, η Velos Rotos με 1,75 εκατομμύρια ευρώ το ίδιο έτος και η SOTIRIA Technology με 90.000 ευρώ. Στην κυβερνοασφάλεια, εκτός από την Hack the Box, αξίζει να αναφερθεί η PlugSecure που άντλησε 690.000 ευρώ το 2025.
Ο πιο δραστήριος επενδυτής και στους δύο τομείς είναι η Marathon Venture Capital, ενώ μεταξύ των startups που αναμένεται να ξεχωρίσουν στο μέλλον περιλαμβάνονται οι Futurae Technologies, Bespot και PlugSecure. Η έκθεση της Recursive αναδεικνύει την ανοδική πορεία του κλάδου της κυβερνοασφάλειας και της τεχνολογίας ταυτοποίησης στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας ένα οικοσύστημα που ωριμάζει, με σημαντικές χρηματοδοτήσεις και αυξανόμενο ενδιαφέρον από επενδυτές.