Του Νίκου Κωτσικόπουλου
Με πιστωτική επέκταση σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έφθασε στα 2 δισ. ευρώ στο πρώτο "αδύναμο" (παραδοσιακά) τρίμηνο της χρονιάς, οι ελληνικές τράπεζες έκαναν καλό ξεκίνημα το 2025 και περνούν πάνω από τον πήχη των στόχων που έθεσαν οι διοικήσεις του φέτος για να επαναλάβουν τα υψηλά κέρδη που θέλουν οι επενδυτές τους. Έχουν στο μεταξύ αυξήσει σχεδόν κατά 9,5 δισ. ευρώ από το Μάρτιο 2024, τα υπόλοιπα των δανείων τους (χαρτοφυλάκια) στην Ελλάδα.
Δηλαδή, σε ετήσιο επίπεδο συγκρίνοντας τα χαρτοφυλάκια των δανείων των τραπεζών στο τέλος Μαρτίου 2024 έναντι του Μαρτίου φέτος, οι τράπεζες εμφανίζουν αύξηση των χαρτοφυλακίων κατά 9,5 δισ. ευρώ, κυρίως χάρη στα νέα δάνεια σε επιχειρήσεις.
Ωστόσο στο πρώτο τρίμηνο φέτος, σε όλες τις κατηγορίες δανείων οι αποπληρωμές είναι λιγότερες. Το φαινόμενο είναι πιο έντονο στα επιχειρηματικά δάνεια ασφαλώς, που είναι η ατμομηχανή της πιστωτικής επέκτασης.
Αλλά θετική καθαρή πιστωτική επέκταση παρουσιάζεται στο πρώτο τρίμηνο και στα καταναλωτικά δάνεια, ενώ στα στεγαστικά, το Μάρτιο οι νέες εκταμιεύσεις ισοφάρισαν τις αποπληρωμές δανείων. Αυτό σημαίνει ότι το βασικό σενάριο των τραπεζών για αναπληρώσουν απώλειες από την πτώση των επιτοκίων έχει δουλέψει καλύτερα από ότι αναμενόταν.
Δεδομένου ότι όλες οι διοικήσεις των τραπεζών είχαν υποστηρίξει ότι τα αυξημένα μερίδια των κερδών από τα περιθώρια των δανείων, θα αντικατασταθούν με έσοδα από περισσότερα δάνεια, στις διοικήσεις των τραπεζών επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία, καθώς η χρονιά έχει ξεκινήσει καλύτερα από ότι περίμεναν οι διεθνείς αναλυτές.
Υπενθυμίζεται ότι το 2024 τα έσοδα από τόκους των τραπεζών υποστηρίχθηκαν από τα υψηλά περιθώρια των επιτοκίων με το Euribor τριμήνου να κλείνει στο 2,71% στο τέλος του έτους και το μέσο net interest margin στο 3,04%. Στο τέλος Μαρτίου το euribor τριμήνου ήταν στα 2,33% (και τώρα είναι στα 2,15%), αλλά "υποστηρίχθηκε" στο πρώτο 15/θήμερο του Ιανουαρίου και στο πρώτο 15/θήμερο του Μαρτίου από δύο ισχυρά rebound, που έδωσαν ανάσες στα περιθώρια των επιτοκίων.
Ωστόσο σε κάθε περίπτωση, τα περιθώρια των επιτοκίων μειώθηκαν σημαντικά και οι μειώσεις πέρασαν σχεδόν στο 90% των δανείων που έχουν δώσει οι ελληνικές τράπεζες, με κυμαινόμενα επιτόκια.
Έτσι καθώς οι προθεσμιακές καταθέσεις μειώθηκαν πολύ λιγότερο και πιο αργά από ότι στην Ευρώπη, οι τράπεζες γράφουν απώλειες από τις μειώσεις επιτοκίων στα έσοδα από τόκους, τις οποίες όμως άρχισαν ήδη να αποκαθιστούν με τα νέα δάνεια που δίνουν. Βεβαίως οι τράπεζες γράφουν και απώλειες στα έσοδά τους από προμήθειες, με την κατάργηση μερίδας προμηθειών στις μεταφορές και στις εξοφλήσεις λογαριασμών.
Ωστόσο εκτός από τα πολλά νέα δάνεια που έχουν ήδη δώσει οι ελληνικές τράπεζες έχουν και άλλα εργαλεία με τα οποία ελαχιστοποιούν τις απώλειές στους στα έσοδα:
- Την αύξηση από προμήθειες με ενεργητική διαχείριση στα ΑΚ και το wealth management όπου η σημαντική αύξηση του ενεργητικού που έχει καταγραφεί συνοδεύτηκε από διακυμάνσεις που έσωσαν ευκαιρίες για αγοραπωλησίες.
- Τα hedges με τα οποία έχουν αντισταθμιστεί και είχαν την ρευστότητα και την ευελιξία να αυξήσουν ή να μειώσουν κατά το δοκούν.
-Τις μειωμένες δαπάνες τους καθώς ήδη δούλευαν με μέσο κόστος προς έσοδα 35% στο τέταρτο τρίμηνο πέρυσι το δεύτερο μικρότερο σε όλη την Ευρώπη, παρά τα αυξημένα κόστη που πέρασαν για να μην τα γράψουν φέτος. Έτσι εκτιμάται ότι τα κόστη τους θα μειωθούν σημαντικά φέτος, στηρίζοντας την κερδοφορία και από αυτό το σκέλος.
- Υπολογίζουν επίσης να μειώσουν το κόστος ρίσκου τους που κατά μέσο όρο είναι στο 0,43% και μπορεί να υποχωρήσει σημαντικά καθώς έχουν μειώσει τα κόκκινα δάνεια κάτω από το 3%.
- Έχουν μεγάλη ρευστότητα την οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν αγοράζοντας ομόλογα με καλές αποδόσεις, σε μία περίοδο που συνοδεύτηκε από αναταράξεις που έδωσαν ευκαιρίες.
- Η μείωση των επιτοκίων κάποια στιγμή θα περάσει και στις καταθέσεις που προθεσμίας όπου το κόστος μειώνεται.
- Τα μειωμένα επιτόκια αποτελούν κίνητρο για λήψη δανείου και αντικίνητρο για αποπληρωμές, οπότε τα χαρτοφυλάκια των δανείων θα συνεχίσουν να διογκώνονται, ενώ το ρίσκο θα μειώνεται λόγω της διευκόλυνσης στην εξόφληση των μηνιαίων δόσεων των δανείων.
