Της Ματίνας Χαρκοφτάκη
Με ζημίες δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ έκλεισε η περσινή χρονιά για την πλειονότητα των δημόσιων επιχειρήσεων, οι οποίες διαχειρίζονται το μεγαλύτερο μέρος των συγκοινωνιών της χώρας. Παρά τον πακτωλό των κρατικών επιχορηγήσεων κάθε χρόνο, ΟΣΕ (Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδας), ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες) και ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες) διαχρονικά "μπαίνουν" μέσα με τις εκάστοτε εξαγγελίες περί οικονομικού νοικοκυρέματος των οργανισμών να μένει στα χαρτιά. Αν και η κάθε εταιρεία, έχει άλλο αντικείμενο και αντιμετωπίζει διαφορετικά προβλήματα, ωστόσο στο τέλος της ημέρας το αποτέλεσμα είναι ίδιο: αδύναμες οικονομικά επιδόσεις και παράλληλα παροχή υποβαθμισμένων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, η περσινή χρονιά αποτέλεσε ένα μαύρο κεφάλαιο στην ιστορία του με το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη να ρίχνει φως σε διαχρονικές παθογένειες και δυσλειτουργίες, που κρύβονταν μέχρι τότε κάτω από το χαλί της αναποτελεσματικότητας.
"Αιμορραγεί" ο σιδηρόδρομος
Αν και το 2023 ο ΟΣΕ (ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των υποδομών καθώς η παροχή του μεταφορικού έργου γίνεται από την Hellenic Train) είδε τα συνολικά του έσοδα να αυξάνονται κατά 16,45% στα 62,544 εκατ. ευρώ, κάτι που οφείλεται στα έσοδα από τα τέλη υποδομής, που προήλθαν όχι μόνο από αυτή την χρήση αλλά και από προηγούμενες χρονιές έπειτα από την σχετική απόφασης της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), ωστόσο κατέγραψε εκρηκτική διεύρυνση των ζημιών, οι οποίες άγγιξαν το δυσθεώρητο ποσό των -254,2 εκατ. ευρώ από ζημίες -154,66 εκατ. ευρώ το 2022. Το θεαματικό άνοιγμα στην ψαλίδα αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις υψηλές αποσβέσεις, που αυξήθηκαν στην περσινή χρήση λόγω της ζημιάς που επήλθε στο δίκτυο από την κακοκαιρία Daniel, η οποία έπληξε την Θεσσαλία πριν ακριβώς ένα χρόνο.
Το ταμείο ήταν μείον και σε επίπεδο ρευστότητας καθώς τα ταμειακά διαθέσιμα του ομίλου στο τέλος της περσινής χρονιάς μειώθηκαν κατά -266,67 εκατ. ευρώ ενώ το 2022 είχαν αυξηθεί κατά 224,3 εκατ. ευρώ.
Στο "κοκκινο" οι αστικές συγκοινωνίες
Περνώντας στις δημόσιες εταιρείες των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας, η εικόνα δε διαφοροποιείται. Ειδικότερα, Ειδικότερα, τα έσοδα της ΟΣΥ, η οποία έχει τη διαχείριση των λεωφορείων και των τρόλεϊ στην Αθήνα κατέγραψαν άνοδο 10%, φθάνοντας τα 112,247 εκατ. ευρώ από 101,944 εκατ. ευρώ την προηγούμενη οικονομική χρήση. Πάντως η άνοδος που σημειώθηκε στον κύκλο εργασιών της δεν αποτυπώθηκε και στο καθαρό αποτέλεσμα καθώς σημείωσε υψηλές ζημίες 15,16 εκατ. ευρώ από κέρδη 2,4 εκατ. ευρώ το 2022.
Σε ό,τι αφορά τις κρατικές επιχορηγήσεις που έλαβε η εταιρεία, το συνολικό ποσό μειώθηκε πέρυσι στα 121,441 εκατ. ευρώ έναντι 150,5 εκατ. ευρώ το 2022 καθώς διακόπηκαν η επιχορήγηση δαπανών Covid 19 που είχε δοθεί στην προηγούμενη χρήση ύψους 9,118 εκατ. ευρώ καθώς και η έκτακτη επιχορήγηση για εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς την ΔΕΗ της τάξεως των 2,948 εκατ. ευρώ. Αν και μέσα στις οικονομικές καταστάσεις δε διευκρινίζεται ο λόγος για τον οποίο οδηγήθηκε στο ζημιογόνο αποτέλεσμα, ωστόσο τα έξοδα λειτουργίας και εκμετάλλευσης ήταν αυξημένα ενώ παράλληλα τα λοιπά έσοδα (πλην επιχοηρηγήσεων) ήταν μειωμένα σχεδόν κατά 3 εκατ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά την ΣΤΑΣΥ, η οποία διαχειρίζεται το μετρό (μόνο το συγκοινωνιακό έργο), ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 129,411 εκατ. ευρώ έναντι 110,374 εκατ. το προηγούμενο διάστημα, αυξημένος κατά 17,25%, την ίδια στιγμή που το 2023 έκλεισε με σημαντικές ζημίες της τάξεως των 17,663 εκατ. ευρώ από κέρδη 1,445 εκατ. το 2022. Αν και σε αυτή την περίπτωση, δεν αναφέρεται ξεκάθαρα ο λόγος, που να δικαιολογεί τις ζημίες, ωστόσο καταγράφηκε αξιοσημείωτη αύξησή στα έξοδα διοίκησης, στους μισθούς για το προσωπικό καθώς και στα λειτουργικά έξοδα.
Η ανοιχτή πληγή της εισιτηριοαποφυγής
Το θέμα της εισιτηριοαποφυγής, το οποίο αφορά, κατά κύριο λόγο τα λεωφορεία αποτελεί εδώ και αρκετά χρόνια μια μόνιμα ανοιχτή πληγή, η οποία δεν έχει μετρηθεί με ασφάλεια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, συνολικά ένας στους δέκα επιβάτες που κινείται σε καθημερινή βάση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς δεν χτυπά εισιτήριο. Σύμφωνα με τον ΟΑΣΑ, το ποσοστό της εισιτηριδιαφυγής στα μέσα σταθερής τροχιάς προβλέπεται ότι κινείται στην περιοχή του 5%.
Πρόκειται για πολύ συγκρατημένες εκτιμήσεις καθώς κύκλοι με γνώση επί του θέματος υποστηρίζουν ότι το ποσοστό είναι αρκετά μεγαλύτερο λαμβάνοντας υπόψη και τους ελλειπείς ελέγχους.
Στην Θεσσαλονίκη το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο καθώς η εισιτηριοδιαφυγή έχει καταμετρηθεί στο τεράστιο ποσοστό του 80%, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα.
