Πώς οι φαρμακευτικές συμμετέχουν στη φαρμακευτική δαπάνη με €3,5 δισ. ετησίως

Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Όλο και μεγαλύτερη- και πιο δυσβάσταχτη όπως αναφέρουν φορείς της αγοράς- γίνεται η συμμετοχή των φαρμακευτικών επιχειρήσεων στις δημόσιες δαπάνες φαρμάκου. Μόνο τη χρονιά που πέρασε, σύμφωνα με τη μελέτη "Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2023" που εκπόνησε το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, με τη συνεργασία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, η συμμετοχή των φαρμακευτικών- μέσω των αναγκαστικών επιστροφών clawback προκειμένου να καλυφθεί η διαφορά με τον κλειστό προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ/ δημόσιων νοσοκομείων για φάρμακα, και των αναγκαστικών εκπτώσεων rebate- ξεπέρασε τα 3,5 δισ. ευρώ.

Η φαρμακευτική δαπάνη, τόσο η εξωνοσοκομειακή όσο και η νοσοκομειακή, εκτιμάται ότι ανήλθε στα 7,1 δισ. το 2023, έναντι 6,2 δισ. το 2022. Η δημόσια δαπάνη αυξήθηκε σε 2,8 δισ. το 2023, από 2,7 δισ. το 2022, ενώ η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη εκτιμάται ότι έφτασε τα 3,514 δισ., σε σύγκριση με τα 2,885 δισ. το 2022. Θα πρέπει να τονιστεί, ότι η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας έχει σημειώσει σημαντική άνοδο τα τελευταία χρόνια, με αύξηση κατά 629 εκατ. το 2023 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τέλος, η συμμετοχή των ασθενών αυξήθηκε το 2023 σε 734 εκατ., έναντι 698 εκατ. το 2022.

Όπως αναφέρεται στη μελέτη, σε σύγκριση με το 2012, παρατηρείται αύξηση του ποσοστού της συμμετοχής της βιομηχανίας στη συνολική φαρμακευτική δαπάνη, το οποίο ανέρχεται πλέον στο 50%, σε αντίθεση με το 6% που καταγραφόταν το 2012. Αντίθετα, η δημόσια δαπάνη υποχώρησε στο 40%, δηλαδή λιγότερο από το μισό των επιπέδων του 2012 (84%), ενώ η συμμετοχή των ασθενών, αν και αυξημένη σε απόλυτα μεγέθη από το 2012, αντιστοιχεί στο 10%.

Σημειώνεται πως το 2022, άλλαξε ο τρόπος κατανομής της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Βάσει της συγκεκριμένης αλλαγής, η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη κατανέμεται στους εξής τρεις προϋπολογισμούς που αφορούν:

• φάρμακα που διατίθενται μέσω φαρμακείων κοινότητας (φάρμακα κοινότητας- retail),
• φάρμακα υψηλού κόστους που διατίθενται μέσω φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ (φάρμακα
1Α και 1Β), και
• φάρμακα που διατίθενται μέσω νοσοκομείων (ΕΣΥ και Παπαγεωργίου)

Το 2022, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη, συμπεριλαμβανομένων των επιστροφών της φαρμακευτικής βιομηχανίας καθώς και της συμμετοχής των ασθενών, έφτασε τα 2,8 δισ. Για τα φαρμακεία κοινότητας, τα  2 δισ. για τα φάρμακα υψηλού κόστους και τα 1,5 δισ. για τα νοσοκομεία. Η συμμετοχή της βιομηχανίας και των ασθενών στη συνολική φαρμακευτική δαπάνη το 2022 ανήλθε στο 57,3% του συνόλου.

Η συνολική εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη (συμπεριλαμβανομένης της εκτιμώμενης συμμετοχής των ασθενών και της φαρμακοβιομηχανίας) άγγιξε τα 4,2 δισ. το 2021. Η δημόσια χρηματοδότηση (μαζί με τους κλειστούς υπο-προϋπολογισμούς λιανικής) διαμορφώθηκε στα 1,7 δισ. το 2021, μειωμένη σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Η συμμετοχή της βιομηχανίας στη χρηματοδότηση (clawback, rebates, και εκπτώσεις σε κλειστούς υπο-προϋπολογισμούς) ανήλθε στο 1,5 δισ. το 2021, έναντι 1,4 δισ. το 2020 και €272 εκ. το 2012.