Θα "τρέξουν" οι μεγάλοι και οι "έξυπνοι" μικροί

Του Φάνη Γαβρινιώτη

Ποτέ άλλοτε ο κατασκευαστικός κλάδος στη χώρα μας δεν εμφάνιζε τόσο θετικές προοπτικές όσο σήμερα, αλλά και τόσο σημαντικές διαφορές μεταξύ των μικρών και των μεγάλων επιχειρήσεών του. Η απόσταση που χωρίζει πλέον τις δύο "ομάδες" εταιρειών είναι τεράστια, καθώς οι τρεις μεγαλύτεροι Όμιλοι (Ελληνική Τεχνοδομική, J&P Άβαξ, ΓΕΚ) έχουν εξασφαλίσει ένα ιδιαίτερα υψηλό ανεκτέλεστο έργων (συνολικά αγγίζει τα 10 δισ. ευρώ) και συμμετοχή στις κερδοφόρες συμβάσεις παραχωρήσεων, σε αντίθεση με τις μικρότερες εταιρείες που πασχίζουν να αναλάβουν μια αποδοτική εργολαβία.

Φυσικά, οι δύο ταχύτητες με τις οποίες "τρέχει" αυτή τη στιγμή ο κλάδος αποτυπώνεται καθαρά στην εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών των εταιρειών, με τους τζίρους και τα κέρδη των ισχυρών "παικτών" να καταγράφουν φέτος σημαντικά ποσοστά αύξησης που σε καμία περίπτωση δεν καταφέρνουν να πετύχουν οι υπόλοιπες επιχειρήσεις. Μάλιστα, οι περισσότερες από τις τελευταίες κάθε άλλο παρά βελτίωση εμφανίζουν στα βασικά οικονομικά τους στοιχεία. Η εικόνα αυτή, η οποία άρχισε να διαμορφώνεται σταδιακά από το 2004 όταν ολοκληρώθηκαν τα ολυμπιακά έργα και οι τεχνικές εταιρείες αναζητούσαν ρόλο για την "επόμενη μέρα", δεν αναμένεται να αλλάξει ριζικά τα επόμενα χρόνια. Έτσι, οι τρεις μεγαλύτεροι Όμιλοι φαίνεται πως θα εξακολουθήσουν να ενισχύουν την κερδοφορία τους, να προσθέτουν στο χαρτοφυλάκιό τους νέα σημαντικά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε καινούργιους επικερδείς τομείς.

Από την άλλη πλευρά, οι μικρότερες σε μέγεθος τεχνικές εταιρείες θα συνεχίσουν να δίνουν τη "μάχη" της επιβίωσης, με αρκετές από αυτές να πέφτουν θύματα της έλλειψης κατασκευαστικού αντικειμένου που να τους αποφέρει κέρδη. Εξαίρεση, όμως, θα αποτελέσουν οι επιχειρήσεις που έχουν διαφοροποιηθεί από τις εταιρείες γενικών υποδομών και έχουν αναπτύξει τεχνογνωσία στην εκτέλεση ειδικών έργων.

Διέξοδος ανάπτυξης η εξειδίκευση

Ήδη, οι τεχνικές εταιρείες που ασχολούνται με συνέπεια με ειδικής φύσεως έργα (γεωτεχνικά, περιβαλλοντικά, ιδιωτικά οικοδομικά, τηλεπικοινωνιακά, ενεργειακά, λιμενικά κ.ά.) έχουν καταφέρει να εδραιώσουν τη θέση τους στην αγορά και μάλιστα δεν είναι λίγες οι φορές που οι μεγάλοι κατασκευαστικοί Όμιλοι απευθύνονται σ’ αυτές, αναθέτοντάς τους συγκεκριμένα τμήματα των εργολαβιών που έχουν αναλάβει. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της εταιρείας Έδραση – Χ. Ψαλλίδας, η οποία –εκτός των έργων που αναλαμβάνει απευθείας η ίδια– καλείται αρκετές φορές από τους "μεγάλους" του κλάδου να εκτελέσει εργασίες θεμελιώσεων, τομέας όπου διαθέτει σχετική εξειδίκευση. Όμως, η περίπτωση της Έδρασης – Χ. Ψαλλίδας δεν είναι η μοναδική. Ενδεικτικά αναφέρεται πως η ΑΤΤΙ – ΚΑΤ ειδικεύεται στις οδοποιίες, η Intrakat στον τομέα των τηλεπικοινωνιακών υποδομών και η ΕΚΤΕΡ στα οικοδομικά έργα.

Η εξειδίκευση έχει βοηθήσει να αναπτυχθούν τα τελευταία χρόνια και αρκετές τεχνικές εταιρείες που αυτή τη στιγμή δεν βρίσκονται στο Χρηματιστήριο, με αποτέλεσμα ορισμένες εξ’ αυτών να εξετάζουν πλέον σοβαρά την προοπτική να... κατηφορίσουν στη λεωφόρο Αθηνών. Η ΕΛΤΕΡ, χάρη στην εμπειρία της στα έργα λιμένων και ανάπτυξης δικτύων μεταφοράς φυσικού αερίου, αλλά και η Γαντζούλας ΑΤΕΕ που ειδικεύεται σε μηχανολογικά έργα και ενεργειακές υποδομές, έχουν καταφέρει να βελτιώσουν –παρά τις σχετικά δύσκολες συνθήκες που επικράτησαν στον κλάδο τα τελευταία χρόνια– τα οικονομικά τους μεγέθη και σήμερα να κοιτούν προς το Χρηματιστήριο Αθηνών. Παραδείγματα εταιρειών όπου η εξειδίκευση αποτελεί παράγοντα ανάπτυξης είναι, επίσης, η Αχιλλεύς Τεχνική ΑΤΕ (ιδιωτικά έργα), η Ιόνιος ΑΕ (έργα οδοποιίας), η Αθωνική Τεχνική (έργα ανακατασκευών και real estate), η Arcon Constructions (οικοδομικά έργα υψηλών απαιτήσεων), η Envitec (περιβαλλοντικά έργα).

Επιστροφή στα... παλιά

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί πως μέσω της εξειδίκευσης ευελπιστούν να μπορέσουν να ξεπεράσουν τα σοβαρά οικονομικά τους προβλήματα και εταιρείες όπως η ΑΕΓΕΚ και η ΔΙΕΚΑΤ. Οι δύο εταιρείες απομακρύνθηκαν τα τελευταία χρόνια από το αντικείμενο που γνώριζαν καλά και "ανοίχθηκαν" σε νέα έργα με ισχυρό ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα –σε συνδυασμό με άστοχες επιχειρηματικές επιλογές– να βρίσκονται σήμερα σε δύσκολη θέση. Έτσι, για να την αντιμετωπίσουν ρίχνουν πλέον το βάρος των δραστηριοτήτων τους στα έργα που ξέρουν καλύτερα να εκτελούν: Η μεν ΑΕΓΕΚ στις ενεργειακές υποδομές, η δε ΔΙΕΚΑΤ στα τηλεπικοινωνιακά έργα.