Diageo, Pernod Ricard, Καρούλιας και Άμβυξ: Τι κάνουν οι μεγάλοι της αγοράς για να κερδίσουν το "χαμένο" αλκοόλ

Του Γιώργου Λαμπίρη

Μεγάλες εταιρείες αλκοολούχων που διατηρούν δραστηριότητα στην Ελλάδα, όπως οι Diageo, Pernod Ricard, Β.Σ. Καρούλιας και Άμβυξ, προχώρησαν στην πιλοτική εφαρμογή της καταγραφής της παρτίδας των αλκοολούχων πάνω στη φιάλη, με σκοπό την αντιμετώπιση των φαινομένων λαθρεμπορίου. Σημειώνεται ότι μεταξύ των μελών της ΕΝΕΑΠ είναι και το Campari Group.

Η συρρίκνωση της αγοράς σχεδόν στο μισό

Πρόσφατα στοιχεία του ΙΟΒΕ δείχνουν ότι ο κλάδος παραγωγής και εμπορίας αλκοολούχων ποτών αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου κλαδικού οικοσυστήματος, το οποίο το 2022 συνεισέφερε 2,1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας και υποστήριξε 72,7 χιλ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό με την ασκούμενη φορολογική πολιτική στα αλκοολούχα ποτά (αύξηση συντελεστών ΕΦΚ και ΦΠΑ), οδήγησαν την προηγούμενη δεκαετία σε συρρίκνωση της αγοράς αλκοολούχων ποτών, η οποία βρέθηκε το 2022 στο 63% του επιπέδου που είχε καταγραφεί το 2009 (4,5 εκατ. 9λιτρα κιβώτια το 2022 έναντι 8,0 εκατ. 9λιτρων κιβωτίων το 2009), εν μέρει λόγω και της υποκατάστασης τμήματος της νόμιμης αγοράς από παράνομα αλκοολούχα ποτά. 

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο συντελεστή ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27 (σε μονάδες ισοδυναμίας αγοραστικής δύναμης) και υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο γειτονικών και τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών. Κυρίαρχο ρόλο όπως και σε πολλούς ακόμη συνδεδεμένους κλάδους, έχει ο τουρισμός και για τα αλκοολούχα. 

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με αναφορές των εταιρειών – μελών της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝΕΑΠ), το μεγαλύτερο μέρος των παράνομων εισαγωγών αλκοολούχων πραγματοποιείται από πολυδαίδαλα κυκλώματα, ενώ είναι ιδιαίτερα πιθανό ο επιχειρηματίας της εστίασης που αγοράζει τις φιάλες για το κατάστημά του, να μην γνωρίζει τι περιέχουν τα ποτά αυτά. Σύμφωνα μάλιστα με την ΕΝΕΑΠ, ένα μέρος της εσωτερικής αγοράς μαστίζεται και από τη διάθεση του χύμα τσίπουρου, όπου όπως τονίστηκε οι ποσότητες που διακινούνται είναι παντελώς αναντίστοιχες με τις διαθέσιμες ποσότητες σταφυλιού, καθώς δεν επαρκεί για την παραγωγή του συγκεκριμένου ποτού. 

Αναφορικά με το προϊόν απόσταξης των διήμερων αποσταγματοποιών (χύμα τσίπουρο), οι απώλειες από Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης για το κράτος εκτιμώνται σε έως και 90 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ, καθώς στο συγκεκριμένο προϊόν, αξιοποιώντας το χαμηλό καθεστώς φορολόγησης, διοχετεύονται στην αγορά πολλαπλάσιες ποσότητες (είτε χωρίς να δηλώνονται, είτε από παράνομα αποστακτήρια) για εμπορική χρήση. 

Σε ό,τι αφορά την αναγραφή της παρτίδας πάνω στη φιάλη είναι κάτι που ξεκίνησε να εφαρμόζεται από την 1η Φεβρουάριου οριζόντια για την αλυσίδα διακίνησης, αλλά και για τους οικονομικούς φορείς που εμπλέκονται στην εισαγωγή, παραγωγή, διακίνηση αλκοολούχων ποτών. Όπως τονίστηκε ωστόσο, απαιτούνται ορισμένες τεχνικές διορθώσεις που θα βελτιώσουν τη λειτουργία του συγκεκριμένου συστήματος. 

Σε ό,τι αφορά τις εταιρείες εισαγωγής αλκοολούχων καθώς και τις εταιρείες παραγωγής φαίνεται να λειτουργεί η συγκεκριμένη πιλοτική εφαρμογή ως προς το τεχνικό μέρος. Τον Ιούνιο θα αρχίσει να εφαρμόζεται στις πωλήσεις στο last mile, σε σημεία horeca, ενώ η ΕΝΕΑΠ βρίσκεται σε συζητήσεις για το πώς ακριβώς θα γίνει η εφαρμογή του συστήματος καταγραφής.

Σύμφωνα με τα όσα ανέφεραν τα μέλη της ΕΝΕΑΠ, ο περιορισμός του λαθρεμπορίου μπορεί να φέρει ανάπτυξη της αγοράς αλκοολούχων κατά 10% εντός της επόμενης τριετίας. Κατά τον ΙΟΒΕ, ο περιορισμός του παράνομου εμπορίου κατά 20% θα οδηγούσε σε περίπου 30 εκατ. ευρώ επιπλέον φορολογικά έσοδα από ΕΦΚ και ΦΠΑ σε ετήσια βάση.

Το αίτημα για σταδιακή μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης

Πάγια θέση του κλάδου διακίνησης αλκοολούχων αποτελεί η διαδοχική μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης κατά 10% για τρία χρόνια, προκειμένου να κινηθεί στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Να σημειωθεί ότι ο εν λόγω κλάδος δεν είναι ο μοναδικός που έχει ζητήσει την παρέμβαση της κυβέρνησης για τον Ειδικό Φόρο καθώς και οι εταιρείες επεξεργασίας και εμπορίας καφέ, έχουν ζητήσει την κατάργηση του ΕΦΚ. Η ΕΝΕΑΠ έχει ζητήσει συναντήσεις με τους αρμόδιους φορείς της κυβέρνησης, ωστόσο έως τώρα βρίσκεται σε αναμονή. 

Τα μέλη της ΕΝΕΑΠ χαρακτήρισαν το μέτρο αυτό ως ουδέτερο δημοσιονομικά, επισημαίνοντας ότι θα μειωθούν ελαφρώς τα κρατικά έσοδα, αντισταθμίζοντας ωστόσο τις απώλειες από τον φόρο μέσω της ανάπτυξης που θα έχει ο κλάδος εφόσον μειωθεί ο Ειδικός Φόρος και περιοριστεί το λαθρεμπόριο. 

Με βάση το οικονομικό σενάριο της ΕΝΕΑΠ, η σταδιακή μείωση του ΕΦΚ θα φέρει την ταυτόχρονη αύξηση των πωλήσεων σε κιβώτια αλκοολούχων έως και το 2026.