Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Τη σημασία των αναδυόμενων τεχνολογιών αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο οι ελληνικές εταιρείες, με την έλλειψη, ωστόσο, ενός διοικητικού συμβουλίου με όραμα ή ενός ειδικού ρόλου που να ηγείται των προσπαθειών μετασχηματισμού συχνά να καθυστερεί την πρόοδο σε αυτόν τον τομέα.
Τα παραπάνω είναι μερικά από τα συμπεράσματα της μελέτης "Digital Transformation in Greece" που πραγματοποίησε το Found.ation με την υποστήριξη του ευρωπαϊκού οργανισμού EIT Digital (τμήμα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας). Το report βασίζεται σε έρευνα με τη συμμετοχή 100 διοικητικών στελεχών μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων από διαφορετικούς κλάδους.
Στην πρώτη γραμμή η Ευρώπη
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Ευρώπη βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας ψηφιακής επανάστασης, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού. Η δέσμευση της ηπείρου στην ψηφιοποίηση αποδεικνύεται από τους φιλόδοξους στόχους που περιγράφονται στην πρωτοβουλία της Ε.Ε. για την Ψηφιακή Δεκαετία, θέτοντας το έδαφος για βαθιές αλλαγές έως το 2030.
Παρά την αυξανόμενη εξάρτηση από τις ψηφιακές τεχνολογίες, σημαντικό μέρος του ευρωπαϊκού πληθυσμού εξακολουθεί να στερείται θεμελιωδών ψηφιακών δεξιοτήτων. Μέχρι το 2021, μόνο το 54% των πολιτών της Ε.Ε. διέθετε βασικές ή πάνω από τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες, γεγονός που υποδηλώνει την επιτακτική ανάγκη για ενισχυμένα προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης σε όλα τα κράτη-μέλη. Αυτό το κενό επεκτείνεται στα ακαδημαϊκά ιδρύματα, με μόλις το 4% των αποφοίτων να ειδικεύονται σε τομείς ΤΠΕ (Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας).
Σύμφωνα με τον στόχο της Ε.Ε., τουλάχιστον το 80% όλων των ενηλίκων θα πρέπει να έχουν ελάχιστες βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2030. Η έλλειψη εξειδίκευσης στις ΤΠΕ παραμένει ανησυχητική, με την Ε.Ε. να στοχεύει να απασχολεί τουλάχιστον 20 εκατομμύρια επαγγελματίες ΤΠΕ έως το 2030. Αν και το ποσοστό των απασχολούμενων σε τομείς ΤΠΕ έχει αυξηθεί σταθερά την τελευταία δεκαετία, φτάνοντας σχεδόν το 5% του εργατικού δυναμικού της Ε.Ε. το 2022, το ποσοστό αυτό ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών. Συγκεκριμένα, η Σουηδία, το Λουξεμβούργο και η Φινλανδία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά, ενώ η Ελλάδα και η Ρουμανία υστερούν.
Σε κρίσιμη καμπή η Ελλάδα
Καθώς η πρωτοβουλία της Ε.Ε. για την Ψηφιακή Δεκαετία κερδίζει δυναμική, η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή στο ταξίδι της στην ψηφιακή μετάβαση.
Το report του Found.ation αναδεικνύει τόσο τα επιτεύγματα όσο και τους τομείς που απαιτούν επείγουσα προσοχή για να ευθυγραμμιστούν με τους φιλόδοξους στόχους της Ψηφιακής Δεκαετίας. Με έναν στρατηγικό οδικό χάρτη για το 2020-2025, η Ελλάδα στοχεύει να αξιοποιήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό για να ενισχύσει την οικονομική της ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική της ανθεκτικότητα, αν και σημαντικά κενά συνεχίζουν να απαιτούν αποτελεσματικές παρεμβάσεις.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η τεχνητή νοημοσύνη και η ενίσχυση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των ελληνικών εταιρειών όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ειδικότερα, το 74% των διευθυντών χρησιμοποιούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, κυρίως για να εργαστούν ταχύτερα ή να αποκτήσουν νέες ιδέες, ενώ μόνο το 2% βρίσκει την τεχνητή νοημοσύνη τρομακτική ή απειλητική για τη θέση εργασίας τους. Το 75% εκτιμά πως η τεχνητή νοημοσύνη θα βοηθήσει στη μείωση του κόστους, ενώ για τους διευθυντές το Νο 1 εμπόδιο για την καινοτομία είναι η οργανωσιακή κουλτούρα.
Επιπλέον, το 30% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι δεξιότητες που σχετίζονται με την καινοτομία θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα για τους υπαλλήλους τους, ενώ περισσότερα από τα μισά διευθυντικά στελέχη (53%) θεωρούν ότι η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τους είναι πιο σημαντική προτεραιότητα από την ψηφιοποίηση λειτουργιών.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, λιγότεροι από τους μισούς (43%) πιστεύουν πως το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας τους έχει καλή κατανόηση των ψηφιακών τάσεων και τεχνολογιών.
Προβληματίζει η έλλειψη ταλέντου
Ένα από τα θέματα που προβληματίζουν ιδιαίτερα τις ελληνικές επιχειρήσεις είναι η έλλειψη ταλέντου, με τη δυσκολία εύρεσης ικανού ανθρώπινου δυναμικού να χαρακτηρίζεται ως ο δεύτερος πιο σημαντικός παράγοντας ρίσκου για την ανάπτυξη μιας εταιρείας στα επόμενα 5-10 χρόνια, ενώ στην πρώτη θέση βρίσκεται η οικονομική αστάθεια.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας για το 2023 η Ελλάδα βρέθηκε στην 42η θέση μεταξύ 132 χωρών, σημειώνοντας άνοδο από τη 44η θέση το 2022. Το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας ήταν μία από τις πτυχές που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην άνοδο της χώρας.
Στην έρευνα γίνεται ειδική μνεία στα σημαντικά επιτεύγματα που σημείωσε το 2023 ο δημόσιος τομέας της χώρας μας ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό, εξασφαλίζοντας πολλά πλεονεκτήματα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, πάνω από 8 εκατ. πολίτες έχουν χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες του gov.gr από την ίδρυσή του, ενώ οι επισκέψεις μεμονωμένων πολιτών με αποτέλεσμα την έκδοση τουλάχιστον ενός εγγράφου ή την υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης έχουν ξεπεράσει τα 256 εκατομμύρια. Η πλατφόρμα έχει διευκολύνει την υπογραφή 23 εκατομμυρίων εγγράφων που προηγουμένως απαιτούσαν φυσικές υπογραφές, ενώ περισσότερες από 48 νέες υπηρεσίες έχουν εισαχθεί μόνο από τον Ιούλιο.
Στόχοι 2024
Νέα εργαλεία, διαδικασίες και δεξιότητες ενισχύουν την παραγωγικότητα, την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, όπως επισημαίνει το Found.ation, προκειμένου να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά το ΑΙ και οι νέες τεχνολογίες συνολικά, πρέπει οι εργαζόμενοι σε όλες τις βαθμίδες να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, καθώς και να αλλάξει η οργανωτική δομή και η κουλτούρα των επιχειρήσεων.
Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εστιάσουν τις προσπάθειές τους στο να γίνουν πιο προσαρμοστικές. Κάθε εταιρεία πρέπει να αναγνωρίσει τη σημασία της συνεχούς μάθησης και να παρέχει άφθονες ευκαιρίες στους εργαζομένους να βελτιώνουν τις δεξιότητές τους. Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις του μέλλοντος πρέπει να χαρακτηρίζονται από προσαρμοστικότητα, ευελιξία και καινοτομία.
