Κατεβάζει "ταχύτητα" η δημιουργία νέων startups

Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου

Μια ανησυχητική πτωτική τάση στη δημιουργία νέων startups έχει αρχίσει να κάνει αισθητή την παρουσία της τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως. Ένας από τους κύριους λόγους αυτής της πτώσης φαίνεται να είναι η αβεβαιότητα που συνδέεται με την οικονομία, καθώς οι επιχειρηματίες και οι επενδυτές είναι λιγότερο διατεθειμένοι να ρισκάρουν σε μια αγορά που αντιμετωπίζει αβεβαιότητα και αναταραχές. 

Την ίδια ώρα, η γεωπολιτική αναταραχή στην Ουκρανία, που εμπλέκει παγκόσμιες υπερδυνάμεις, μαζί με την εσωτερική πολιτική αναταραχή στο Ισραήλ, δεν βοήθησαν να αυξηθούν οι αριθμοί. Επιπλέον, αυτή η εξέλιξη συνδέεται και με την περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση, ενώ η πανδημία φαίνεται πως έθεσε προκλήσεις στα νέα επιχειρηματικά ξεκινήματα την περίοδο 2020-2021. Αυτές οι αλυσίδες γεγονότων έχουν οδηγήσει σε μειωμένη διαθεσιμότητα κεφαλαίων για νέες νεοφυείς επιχειρήσεις, εμποδίζοντας τόσο τη δημιουργία όσο και την ανάπτυξή τους.

Συγκεκριμένα, αναλύοντας δεδομένα από ένα δείγμα 27.000 εταιρειών software σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ισραήλ, οι οποίες ιδρύθηκαν μεταξύ του 2020 και του Ιουλίου 2023, το Crunchbase παρατηρεί πως "μια συνεχής και ανησυχητική μείωση στη δημιουργία νέων startups είναι προφανής".

Ειδικότερα, όπως επισημαίνει, το 2020-2023 ο αριθμός των νέων startup επιχειρήσεων που ιδρύονται στις ΗΠΑ εκτιμάται πως βρίσκεται σε τροχιά για να καταγράψει μείωση περίπου κατά 86%, δηλαδή από 6.424 σε 1.046. Παρομοίως, το Ισραήλ αναμένεται να βιώσει μια "βουτιά" της τάξεως του 89%, από 333 σε 34 startups. Στην Ε.Ε. ο αριθμός, στα μέσα του έτους, καταγράφει μια τάση μείωσης από τις 5.147 στις 640 νεοφυείς επιχειρήσεις, αντανακλώντας μια μείωση της τάξης του 87%.

Οι ίδιοι οι επενδυτές δυσκολεύονται επίσης να αντλήσουν νέα κεφάλαια και επιβραδύνουν τις επενδύσεις τους. Ο αριθμός των γύρων χρηματοδότησης στις ΗΠΑ μειώνεται από 8.147 το 2022 σε περίπου 6.050 το 2023 (εκτίμηση), αντιπροσωπεύοντας μια υποχώρηση της τάξεως του 26%. Ομοίως, το Ισραήλ σημειώνει μείωση από 415 γύρους χρηματοδότησης το 2022 σε 284 το 2023 (εκτίμηση), αντικατοπτρίζοντας μια πτώση περίπου 32%.

Την ίδια ώρα, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επενδυτές έχουν προσανατολίσει όλο και περισσότερο τις επενδύσεις τους σε πιο ώριμες εταιρείες και σε νεοφυείς επιχειρήσεις στο στάδιο της ανάπτυξης και όχι τόσο σε επιχειρήσεις σε αρχικό στάδιο. Αυτή η αλλαγή στο focus των επενδυτών μπορεί να περιορίσει τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης για νέες νεοφυείς επιχειρήσεις και να καταστήσει πιο δύσκολο για τους επιχειρηματίες αρχικού σταδίου να εξασφαλίσουν το απαραίτητο κεφάλαιο για να ξεκινήσουν τις επιχειρήσεις τους.

Μειώνεται και η δραστηριότητα M&A

Εν τω μεταξύ, δεν είναι μόνο οι χρηματοδοτήσεις venture capital που έχουν μειωθεί για τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Οι συναλλαγές συγχωνεύσεων και εξαγορών (M&A) μεταξύ εταιρειών που υποστηρίζονται από VC έχουν επίσης επιβραδυνθεί.

Σύμφωνα με το Crunchbase, η φετινή χρονιά είναι μία από τις πιο "αργές" ως προς τις αγορές μεταξύ startups που υποστηρίζονται από VC. Μέχρι στιγμής φέτος οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν ολοκληρώσει ελάχιστες παραπάνω από 200 τέτοιες συναλλαγές, θέτοντας το 2023 σε τροχιά να εμφανίσει τον χαμηλότερο αριθμό deals από το 2017 και λίγο κάτω από τα νούμερα του 2018 και του 2020.

To 2021 πραγματοποιήθηκαν περισσότερα από 500 deals, ενώ το 2022 ο αριθμός μειώθηκε ελαφρώς, αλλά παρέμεινε υψηλός, με 443 συμφωνίες. Ωστόσο φέτος, καθώς οι εταιρείες διατηρούν μετρητά και μειώνουν τα έξοδά τους, οι εξαγορές μένουν εκτός τραπεζιού.

Στα top οικοσυστήματα η Αθήνα

Εν τω μεταξύ, "κόντρα" σε αυτό το αρνητικό κλίμα, η Ελλάδα, και ειδικότερα η Αθήνα, αναδεικνύεται σε μια ιδανική τοποθεσία για τη σύσταση και ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων, ικανών να πρωταγωνιστήσουν στον κόσμο της τεχνολογίας.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση "Global Startup Ecosystem Index 2023" του StartupBlink, η Αθήνα βρισκόταν το 2022 ψηλά στη λίστα με τα κορυφαία startup οικοσυστήματα της περιοχής των Βαλκανίων. Ειδικότερα, κατέγραψε άνοδο μίας θέσης και βρέθηκε... μια ανάσα από την κορυφή, και συγκεκριμένα στη 2η θέση, ενώ η συνολική διαφορά βαθμολογίας από το πρώτο Βουκουρέστι ήταν μικρότερη από 5%. Σε παγκόσμια κλίμακα, η Αθήνα σημείωσε άνοδο 16 θέσεων και κατέλαβε την 116η θέση.

Βέβαια, συνεχής είναι η βελτίωση και συνολικά της Ελλάδας, η οποία σημείωσε το 2022 άνοδο δύο θέσεων και πλέον βρίσκεται στην 46η θέση παγκοσμίως. Όπως σημειώνεται στην έκθεση, δεδομένων μάλιστα των μικρών διαφορών βαθμολογίας μεταξύ των χωρών που κατατάσσονται από την 42η έως την 47η θέση, η χώρα μας έχει περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης το επόμενο έτος. Στα Βαλκάνια, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 4η θέση ως χώρα συνολικά, έχοντας ανέβει κατά μία θέση στην περιοχή. Όσον αφορά την ευρύτερη Ευρώπη, η Ελλάδα βελτίωσε περαιτέρω τη βαθμολογία της στο Τop-30 και ανέβηκε κατά μία θέση, στην 28η, παίρνοντας τη θέση της Σλοβενίας. Στην Ε.Ε., η Ελλάδα ανέβηκε στην 22η θέση και πλέον βρίσκεται πάνω από τη Σλοβενία, την Ουγγαρία και την Κύπρο, ενώ η Αθήνα κατέγραψε άνοδο 15 θέσεων σε διάστημα δύο ετών και κατέχει την 21η θέση στην περιοχή.

Η Αθήνα είναι επίσης η 43η πόλη στον κόσμο ως προς τον κλάδο Edtech, 73 θέσεις υψηλότερα από την παγκόσμια θέση της. Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, σημειώθηκε άνοδος 42 θέσεων, στην 465η παγκοσμίως, ενώ στα Βαλκάνια διατηρήθηκε η 13η θέση.

Όπως σημειώνεται στην έκθεση του StartupBlink, παρά το γεγονός ότι επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική κρίση το 2008 και από την πανδημία το 2020, η Ελλάδα παραμένει ανθεκτική. Στα πλεονεκτήματα της χώρας μας το StartupBlink αναφέρει το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης και τον πολλά υποσχόμενο τομέα πληροφορικής. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει εγγύτητα με τις ευρωπαϊκές αγορές, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, οι οποίες θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη δημιουργία ενός περιφερειακού κόμβου τεχνολογίας.