Η αποκρυπτογράφηση της ελληνικής ακτοπλοΐας

Του Μηνά Τσαμόπουλου

"Οι προοπτικές για το μέλλον είναι γενικώς ευοίωνες για τους επενδυτές, καθώς η ελληνική ακτοπλοΐα ύστερα από πολλά χρόνια είναι εξοπλισμένη από δυνατά επιχειρηματικά και διαχειριστικά σχήματα που εξασφαλίζουν τη διαφάνεια αλλά και τη δυναμική επιχειρηματική δράση". Αυτό επισημαίνεται στην έρευνα για την ελληνική ακτοπλοϊα της εξειδικευμένης στη ναυτιλιακή χρηματοδότησης εταιρείας XRTC.

Τα σημεία των καιρών δείχνουν την αγορά περισσότερο έτοιμη από ποτέ να υψώσει, παράλληλα με την ελληνική, την ευρωπαϊκή σημαία, στη σκιά της οποίας θα βρει τους νέους συνεργάτες και τις νέες μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες. Οι θαλάσσιοι δρόμοι αποτελούν μονόδρομο για την εξέλιξη των μεταφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφού περιβαλλοντολογικοί κυρίως λόγοι καθιστούν ανέφικτη την περαιτέρω αύξηση του φόρτου χερσαίων μεταφορών.

Εκσυγχρονισμός

Αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη της ελληνικής ακτοπλοϊας μέσα σε συνθήκες έντονου ανταγωνισμού είναι ο εκσυγχρονισμός της λειτουργίας των επιχειρήσεων:

"Η επίλυση των συνθηκών λειτουργίας των ακτοπλοϊκών στόλων μέσω της γενναίας μεταρρύθμισης της εγχώριας ακτοπλοϊκής αγοράς από την πολιτεία, η ανάκαμψη του κλάδου στο χρηματιστήριο, η ανάκαμψη της τραπεζικής πίστης και η εργασιακή νηνεμία είναι εφόδια για να ξεπεράσουν τα προβλεπόμενα εμπόδια που δεν θα είναι λίγα. Ανάμεσα σε αυτά, πάνω απ’ όλα συγκαταλέγεται ο ανταγωνισμός που θα δεχτούν από τους ευρωπαίους ακτοπλόους, η συνεχιζόμενη αύξηση του κόστους απόκτησης πλοίων, που αναμένεται να συνεχιστεί αμείωτη την ερχόμενη πενταετία, και βεβαίως η πολυετή εσωστρεφή συμπεριφορά πού επιβάλλεται να σταματήσει. Σε περίπτωση επιλογής αμυντικών στρατηγικών και περιορισμού της επιχειρηματικής δράσης στο εσωτερικό η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά κινδυνεύει με περιορισμό της ελληνικότητάς της και κατ’ επέκταση της βιωσιμότητας των μικρότερων εταιρειών του κλάδου κάτι που θα επιφέρει σημαντικά προβλήματα στην διατήρηση ενός υγιούς δικτύου θαλασσίων μεταφορών στην χώρα".

Τα θετικά

Στα θετικά στοιχεία του κλάδου περιλαμβάνονται οι υψηλοί συντελεστές πληρότητας οι οποίοι οφείλονται στη μείωση του ακτοπλοϊκού στόλου (-32% μείωση στον αριθμό πλοίων σε λειτουργία από το 2004) και τα αυξημένα "έκτατα έσοδα" λόγω λογιστικών κερδών από την πώληση πλοίων. Αποτέλεσμα των δύο αυτών παραγόντων είναι τα βελτιωμένα οικονομικά αποτελέσματα (EBITDA και καθαρά αποτελέσματα) για τα τελευταία τρία χρόνια.

"Η ανάγκη συνέχισης της ανανέωσης του στόλου είναι γεγονός αν και μέχρι σήμερα αυτή λαμβάνει χώρα σε περιορισμένη κλίμακα από εταιρίες όπως η Hellenic Seaways και μικρότερες όπως η ΣΑΟΣ και η G.A. Ferries" επισημαίνεται στην έρευνα.

Οι συνεργασίες και συγχωνεύσεις βρίσκονται στο "ζενίθ" τους το τελευταίο χρόνο αποδεικνύοντας δύο σημαντικά συμπεράσματα:

* ο κλάδος είναι πια "επιχειρηματικά βιώσιμος" και αποτελεί ελκυστική και παραγωγική μονάδα άντλησης κερδών από επιτυχημένους επιχειρηματίες που το αποδεικνύουν με την στρατηγική επιχειρηματική είσοδο τους στον κλάδο κυρίως ύστερα από την απελευθέρωσή του. Η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική προ τετραετίας (προ απελευθέρωσης) όπου ο κοινωνικός χαρακτήρας του ως πλωτή γέφυρα με κύριο στόχο και σκοπό το κοινωνικό συμφέρον δεν ήταν αρκετός για ν’ αποσβέσει τα ακριβά πάγια και συνεπώς αδυνατούσαν παντελώς ν’ αφήσουν αφενός ικανά κεφάλαια για νέες επενδύσεις καθώς και ελκυστικά κέρδη για τους μετόχους της εταιρείας.

* Η οικονομική πραγματικότητα των ακτοπλόων δεν αντανακλάται πλήρως από την τρέχουσα κατάσταση αφού σωρεία εξελίξεων φαίνεται ότι θα λάβουν χώρα στο κοντινό μέλλον μεταβάλλοντας άρδην την οικονομική ευρωστία των εταιριών αλλά και τη γενικότερη εξέλιξη του κλάδου με περιθώριο για περαιτέρω εξυγίανση του κλάδου και βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων.

Παρουσίαση Μετοχικής Σύνθεσης και Χαρακτηριστικά Κλάδου

Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στη μετοχική σύνθεση των εταιρειών το 2006 είναι σημαντικές τόσο σε ποσοστά όσο σε ουσία. Η αύξηση της συμμετοχής του κ.κ. Π. Λασκαρίδη στη μετοχική σύνθεση της Hellenic SeaWays φτάνοντας το 34,7%, η παράλληλη πώληση της συνολικής θέσης της Hellenic SeaWays από την Attica Group και η εξαγορά του συνόλου της C-LINK από τη ΝΕΛ αποτελούν τις κύριες κινήσεις που έλαβαν χώρα μέσα στο 2006. Οι εξελίξεις βέβαια συνεχίζονται μέχρι και σήμερα αφού μέσα στο 2007 ο κ.κ. Π. Λασκαρίδης εξαγόρασε από τον κ. Παναγόπουλο το σύνολο της θέσης της Attica Group στις Μινωϊκές κατέχοντας πλέον το 27,0% των Μινωϊκών και ο όμιλος Grimaldi αγόρασε το 14,23% της ΑΝΕΚ κατά τη διάρκεια της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου. Η είσοδος νέων επενδυτών στο χώρο αποδίδεται στην απελευθέρωση του κλάδου και στην θετική πορεία των τελευταίων ετών από όλες τις εταιρείες στους τομείς οργάνωσης και διαχείρισης αυτών.

Βέβαια επισημαίνεται η "αμυντική" -όπως χαρακτηρίζεται- στρατηγική που ακολουθεί σε σχέση με τους ανταγωνιστές της ο παραδοσιακός "επιθετικός παίχτης", η Attica Group τόσο μέσω της πώλησης πακέτων μετοχών ελληνικών ακτοπλοϊκών (11,6% της Hellenic Seaways), όσο και µέσω της σταδιακής εξόδου από τις αγορές τις Βόρειας Ευρώπης μέσω της πώλησης πλοίων και γραμμών.

Ανάλυση Πετριβάλλοντος

1. Δυνατότητες

· Ποιοτική Διοίκηση

· Ανανέωση στόλου

· Ομαλές τραπεζικές σχέσεις

· Βελτίωση οικονομικών αποτελεσμάτων

· Εξορθολογισμός λειτουργιών

· Υψηλή πληρότητα σε ορισμένες γραμμές της Ελληνικής αγοράς

Ήρεμο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον

2. Ευκαιρίες

· Είσοδος στρατηγικών επενδυτών

· Περιθώρια για περαιτέρω συγχωνεύσεις,

Συνενώσεις και συνέργιες.

· Σταδιακή υποστήριξη στην αναβάθμιση λιμενικών υποδομών

· Εξωστρέφεια Ελληνικών εταιρειών- Δημιουργία νέων γραμμών σε Ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο από Ελληνικές εταιρείες

· Ανάγκη νέων επενδύσεων

· Νέα πακέτα επιδοτήσεων από ΕΕ και Ελληνικό Δημόσιο αποτελούν κίνητρα για νέες επενδύσεις

Ανάκαμψη τραπεζικής πίστης στη αγορά

3. Αδυναμίες

· Υψηλός μέσος όρος ηλικίας στόλου στην Ελληνική αγορά

· Χαμηλή πληρότητα σε ορισμένες γραμμές της Ελληνικής αγοράς λόγω υπερπροσφοράς πλοίων

· Πολλοί έμμεσοι φόροι στο κόστος εισιτηρίων περιορίζουν τις τιμολογιακές πολιτικές των εταιρειών

Πολυφωνία και καθυστερήσεις στο σύστημα επιδοτήσεων

4. Απειλές

· Καθυστέρηση στην χάραξη κρατικής στρατηγικής ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον

· Ελλιπής υποδομή σε κύρια και περιφερειακά λιμάνια

· Έλλειψη πλοίων και ναυπηγικών κλινών στην διεθνή αγορά

· Κόστος καυσίμων

· Εποχικότητα

Αυξανόμενος ανταγωνισμός

Τραπεζικά Δάνεια

Οι αναδιαρθρώσεις των δανείων των εταιρειών αποτέλεσαν μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία η οποία ολοκληρώθηκε, αναφέρει η μελέτη.. Το κοινό στοιχείο των αναδιαρθρώσεων ήταν η μείωση των δυσβάσταχτων ετησίων αποπληρωμών και η ορθολογιστικότερη αντιμετώπιση της αγοράς από τους τραπεζίτες. Οι νέες αναδιαρθρώσεις των δανείων δίνουν την ευκαιρία στις εταιρείες να µπουν σε µία νέα αναπτυξιακή τροχιά.

Η επιτυχής έκβαση των παραπάνω διαπραγματεύσεων παρέχει αισιοδοξία για το μέλλον αφού φαίνεται ότι τράπεζες και οι εταιρείες πλέον συμπλέουν προς µία συνεχή και άμεση συνεργασία.

Η εν λόγω μείωση που επιτεύχθηκε οφείλεται:

* στην ομαλή αποπληρωμή των δανείων λόγω των αναδιαρθρώσεων αυτών που κατέληξαν σε πιο ρεαλιστικές δομές πληρωμών (σε σχέση µε τις αρχικές υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις αποπληρωμών)

* στην πώληση πλοίων που βοήθησαν στην μείωση των δανείων λόγω προπληρωμών.

Το 2006 οι δανειακές υποχρεώσεις μειώθηκαν κατά -28% που αποτελεί τη μεγαλύτερη μείωση από το 2000 μέχρι και σήμερα.

Οι τράπεζες πουδραστηριοποιούνται στη χρηματοδότηση της Ελληνικής Ακτοπλοίας είναι πλέον σχεδόν μοιρασμένες ανάμεσα σε ξένες και ελληνικές. Το 41% του συνόλου του δανεισμού προέρχεται από Ελληνικές τράπεζες ενώ το υπόλοιπο 59% προέρχεται από τις ξένες τράπεζες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά για ένα μεγάλο διάστημα ήταν εκτός των στρατηγικών επιλογών του τραπεζικού χώρου. Οι κύριοι λόγοι ήταν η καθυστέρηση των διαρθρωτικών αλλαγών του κλάδου από την πολιτεία και η μακρόχρονη περίοδος των αναδιαρθρώσεων που έκαμψε την τραπεζική πίστη.