Στο προσκήνιο τα μεγάλα έργα στα απορρίμματα στην Αττική

Του Δημήτρη Δελεβέγκου

Στο προσκήνιο επαναφέρει τις μεγάλες επενδύσεις στη διαχείριση απορριμμάτων στην Αττική η επικράτηση στην περιφέρεια Αττικής του Γιώργου Πατούλη, με τη Ρένα Δούρου, που πέρασε στο β’ γύρο των εκλογών, να έχει "παγώσει”, τον Δεκέμβριο του 2014, τις τέσσερις Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την κατασκευή σύγχρονων μονάδων επεξεργασίας. 

Τότε, η Περιφερειάρχης Αττικής, είχε ακυρώσει τους, εν εξελίξει, διαγωνισμούς για τις τέσσερις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων συνολικού προϋπολογισμού 450 εκατ. ευρώ, σε Φυλή, Άνω Λιόσια, Γραμματικό και Κερατέα.

Κι αυτό επειδή "το σχέδιο των τεσσάρων ΜΕΑ με ΣΔΙΤ υποσκάπτει τις προτεραιότητες και τις αρχές της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, καθώς προϋποθέτει την εγγυημένη τροφοδοσία των ΜΕΑ με απορρίμματα και την απαλλαγή των επενδυτών για κάθε μεταβολή των συνθηκών".

Εάν δεν υπάρξει ανατροπή στο β’ γύρο των εκλογών, η διαμόρφωση του νέου πολιτικού τοπίου στην περιφέρεια Αττικής θα δρομολογήσει εξελίξεις στις μεγάλες επενδύσεις στα απορρίμματα.

Ωστόσο, ο δρόμος δεν θα είναι χωρίς εμπόδια: η απλή αναλογική, που προβλέπει ο "Κλεισθένης”, απαιτεί ευρύτατες συναινέσεις, καθώς ο νικητής δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία στο περιφερειακό συμβούλιο.

Το επόμενο μεγάλο "αγκάθι” των μεγάλων έργων διαχείρισης, θα είναι η χωροθέτηση των νέων μονάδων, διαδικασία που προχωράει με ιδιαίτερα αργούς ρυθμούς.

Τα έργα

Ο κ. Πατούλης έχει κάνει λόγο για μεγάλα έργα υποδομής που πρέπει να δημιουργηθούν στο Λεκανοπέδιο, ενώ στο πρόγραμμά του δίνει βάρος στην "πρόληψη με σκοπό να μειωθεί η παραγωγή του αποβλήτου, με έμφαση στην ελαχιστοποίηση και την επαναχρησιμοποίηση”. Αναφέρεται, ακόμη, ότι οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν σε διάστημα έξι μηνών από την ανάληψη των καθηκόντων.

Τα μεγάλα ΣΔΙΤ στα απορρίμματα προκρίνει και ο Γιάννης Σγουρός -επί των ημερών του είχαν προωθηθεί οι σχετικοί διαγωνισμοί- του οποίου η παράταξη θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις συναινέσεις που θα απαιτηθούν κατά την επόμενη μέρα.

Τα μεγάλα έργα στα απορρίμματα προσελκύουν το ενδιαφέρον του συνόλου των εγχώριων τεχνικών ομίλων επειδή προσφέρουν σημαντικό κατασκευαστικό αντικείμενο, αποτελώντας, ταυτόχρονα, μακροπρόθεσμες παραχωρήσεις. 

Σημειώνεται ότι η υγειονομική ταφή των απορριμμάτων βρίσκεται τελευταία στην "πυραμίδα" του συστήματος διαχείρισης. Πρώτη τη τάξει, δηλαδή, είναι η επανάχρηση και η ανακύκλωση και ακολουθούν η επεξεργασία με στόχο την παραγωγή ενέργειας, η καύση, ενώ τελευταία θα πρέπει να έρχεται η ταφή μόνο σε αδειοδοτημένους χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ). Στο πλαίσιο αυτό, από το 2008 απαγορεύτηκε η κατασκευή νέων ΧΥΤΑ, καθώς η πολιτική διαχείρισης άλλαξε: δεν θάβονται τα σκουπίδια που παράγουν τα νοικοκυριά, αλλά το υπόλειμμα που απομένει από την επεξεργασία μέσω ειδικών μονάδων.

Το 2016 αναθεωρήθηκε το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Αττικής. Ωστόσο, στον νέο ΠΕΣΔΑ δεν έχουν προγραμματιστεί συγκεκριμένα νέα έργα με ακριβή κοστολόγηση και χωροθέτηση, ούτε και έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση, όπως εξηγούν οι επαΐοντες. Ως αποτέλεσμα, το μοναδικό σχέδιο που πραγματικά εφαρμόζεται είναι η συνεχής επέκταση του ΧΥΤΑ με την κατασκευή νέων κυττάρων.

Την ίδια στιγμή, κανένα από τα έργα που προβλέπονται στον ΠΕΣΔΑ δεν έχει δρομολογηθεί, και με δεδομένο ότι από την προκήρυξη ενός έργου ως την υλοποίησή του μπορεί να παρέλθουν 3-5 έτη, ο κίνδυνος να πνιγεί η Αττική στα σκουπίδια είναι ιδιαίτερα ορατός, εάν η επόμενη περιφερειακή αρχή δεν υιοθετήσει δραστικά μέτρα, όπως προειδοποιούν παράγοντες της αγοράς.

Δεν είναι τυχαίο ότι τον περασμένο Φεβρουάριο η, διάρκειας μόλις δύο ημερών, αναστολή λειτουργίας του ΧΥΤΑ Φυλής για την υλοποίηση εκτάκτων εργασιών, κόντεψε να μετατρέψει την Αθήνα σε απέραντο σκουπιδότοπο. Ο ΧΥΤΑ Φυλής βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπος με τον κορεσμό, με τη δημιουργία νέων κυττάρων, την επέκτασή του κατά ορισμένα στρέμματα, να είναι το μοναδικό ημίμετρο που εφαρμόζει, εδώ και πολλά χρόνια, η πολιτεία και η Περιφέρεια Αττικής, προκειμένου να κρατήσει ζωντανή την εγκατάσταση. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια μόνο ένα έργο ολοκληρώθηκε, αυτό του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων στο Γραμματικό. Ωστόσο, η εγκατάσταση, που τροφοδοτείται με το παραγόμενο υπόλειμμα του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Κορωπίου (ΚΔΑΥ), δηλαδή με περιεχόμενο από μπλε κάδους, είναι αντιμέτωπη με αντιδράσεις, που έχουν οδηγήσει, συχνά, στην αναστολή της λειτουργίας του.

dimitris.delevegos@capital.gr