Μύθοι και πραγματικότητες για την διαχείριση αποβλήτων στο λιμάνι του Πειραιά

Έντονο παρασκήνιο εκτυλίσσεται στο λιμάνι του Πειραιά λίγο πριν την ανάληψη του μανατζμεντ του ΟΛΠ από την Cosco.

Το "τρόπαιο" για επιχειρηματικά συμφέροντα φαίνεται πως είναι μεταξύ άλλων και οι υπηρεσίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς.

Στο πλαίσιο αυτό διαρρέονται πληροφορίες (ενίοτε και ως συμπεράσματα συνεδρίων στα οποία όμως δεν μετέχουν όλοι οι αρμόδιοι θεσμικοί και ρυθμιστικοί φορείς ώστε να υπάρξει διάψευση ή επιβεβαίωση των ισχυρισμών) σύμφωνα με τις οποίες η τιμολόγηση στον Πειραιά είναι ακριβά και το ισχύον καθεστώς πρέπει να αλλάξει.

Κύκλοι σε γνώση των όσων διακυβεύονται, εξηγούν πως "επιδιώκεται να αποσπαστεί από επιχειρηματικές πλευρές η διαχείριση των αποβλήτων της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης του ΟΛΠ και ή δυνατόν να υπάρξει και εναλλακτικός πάροχος και άλλων υπηρεσιών κατά παρέκκλιση της σχετικής ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας αλλά και αποφάσεων των αρμοδίων φορέων".Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα στον Πειραιά δεν εκπλήσσονται βέβαια από την προσπάθεια αυτή, αν και της δίνουν πλέον μικρές πιθανότητες επιτυχίας. Όμως όσοι δεν γνωρίζουν από λιμάνι μπορεί να μένουν με αμφιβολίες για το κατά πόσον η διαχείριση αποβλήτων γίνεται με ανταγωνιστικό και περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο. 

Η αλήθεια είναι πως, όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα συγκριτικά στοιχεία, ο Πειραιάς είναι ένα από τα φθηνότερο λιμάνια στην Ευρώπη, έχει βραβευθεί για το σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων ως "πράσινο λιμάνι" και δεν έχει αυξήσει τα σχετικά τιμολόγια τουλάχιστον από το 2008. Και το τελευταίο παρά το γεγονός ότι πολλά έξοδα έχουν αυξηθεί όπως τα διοικητικά κόστη, οι τιμές ΧΥΤΑ (από 28 ευρώ στα 60), ο πληθωρισμός και οι επενδυτικές δαπάνες για την κάλυψη των αυξανόμενων απαιτήσεων των λιμανιών.

639% φθηνότερος από το Αμβούργο ο ΟΛΠ

Πόσο φθηνότερος είναι ο Πειραιάς στα τιμολόγια διαχείρισης στερών αποβλήτων που φέρνουν τα πλοία; Έως και 639% σε σχέση πχ με το λιμάνι του Αμβούργου ή 302% σε σχέση με αυτό του Κίελου. Μόνο η Λισαβόνα, η Ρήγα, η Βαλένθια και το Λας Πάλμας είναι φθηνότερα μεταξύ 24 λιμανιών με βάση στοιχεία που γνωρίζει η λιμενική βιομηχανία και εχει στη διάθεσή του το capital.gr. Μάλιστα συγκρίσιμα σε σημασία και μέγεθος λιμάνια της Μεσογείου όπως η Μπαρτσελόνα και η Αλτζεσίρα είναι περισσότερο από 90% ακριβότερα.

Υπό αυτή την έννοια, δύσκολα μπορεί αν ισχυριστεί κανείς ότι είναι ορθή η λειτουργία του αναδόχου των σχετικών υπηρεσιών που έχει αναλάβει την εργασία αυτή μετά από ανοικτό διαγωνισμό. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, κάποιοι θεωρούν πως η είσοδος δεύτερου ή και τρίτου παίκτη μπορεί ενδεχομένως να φέρει χαμηλότερες τιμές. Ωστόσο, μελέτη της European Maritime Safety Agency (EMSA) σημειώνει πως "το μοίρασμα τέτοιων παραχωρήσεων σε πολλές εταιρείες δεν αποτελεί λύση, αφού θα οδηγούσε σε πτώση της ποιότητας των υπηρεσιών" στα πλαίσια της προσπάθειάς τους να χτυπήσουν τις τιμές για να αποσπάσουν μερίδια, με προφανείς επιβαρυντικές επιπτώσεις γα το περιβάλλον.

"Green Port"

Αντιθέτως η στενή εποπτεία των αναδόχων μπορεί να διασφαλίσει την βέλτιστη περιβαλλοντικά διαχείριση. Σημειώνεται πως παρά την παλαιότερη καταδίκη της χώρας, ο ΟΛΠ συμμορφώθηκε με τα προβλεπόμενα ενώ μετά από ελέγχους της European Maritime Safety Agency (EMSA) έχει χαρακτηριστεί πλέον, εξαιτίας των ευκολιών υποδοχής στερεών αποβλήτων που διαθέτει, ως Green Port.

Η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων, η οποία έχει την ευθύνη της εποπτείας, έχει αποφανθεί πρόσφατα υπέρ του σχεδίου διαχείρισης στερεών αποβλήτων που ακολουθεί ο ΟΛΠ. Από εκεί και πέρα ωστόσο, ασφαλώς και είναι φυσικό να θέλουν κάποιοι να μπουν στο παιχνίδι. Όμως αυτό γίνεται με την συμμετοχή τους και την επικράτηση στους κατά καιρούς διαγωνισμούς ή με την υποβολή ανταγωνιστικών προσφορών, όταν πρόκειται για ιδιωτικά λιμάνι, εξηγούν οι επαΐοντες. Όχι δια της πλαγίας.

Οι εκκρεμότητες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάντως τηρεί ουδέτερη θέση στο όλο ζήτημα αλλά ξεκαθαρίζει πως ο φορέας διαχείρισης κάθε λιμανιού, επί του προκειμένου ο ΟΛΠ, παραμένει ο υπεύθυνος για το σχέδιο διαχείρισης.

Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το σχετικό νομικό πλαίσιο τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων των λιμανιών πρέπει να αναθεωρούνται κάθε τρία χρόνια. Για τον ΟΛΠ αυτά συμπληρώθηκαν το 2014 και έτσι η διοίκηση του κατέθεσε για έγκριση το αναθεωρημένο σχέδιο τον Οκτώβριο εκείνου του έτους. 

Έκτοτε, και ενώ το σχέδιο υποστηρίζεται από τον ΟΛΠ, εκκρεμεί η έγκρισή του από το υπουργείο επιτρέποντας, ακούσια, σε συμφέροντα που επιδιώκουν να μπουν σε τμήματα της αγορά αυτής όπως είναι η ναυπηγοεπισκευή να επωφελούνται από την αβεβαιότητα που προκαλείται.

Το θέμα σύμφωνα με πληροφορίες αναμένεται να κλείσει οσονούπω με την έγκριση του σχεδίου διαχείρισης του ΟΛΠ από το υπουργείο και την προκήρυξη, ενδεχομένως, διαγωνισμού για την ανάδειξη αναδόχου. 

Και λέμε ενδεχομένως και όχι σίγουρα, διότι ο ΟΛΠ καθίσταται πλέον ιδιωτική εταιρεία και δεν δεσμεύεται να συνάπτει συμβάσεις με διαγωνισμούς όπως αυτοί του δημοσίου αλλά μόνο με γνώμονα την βέλτιστη συμμόρφωση του με το θεσμικό πλαίσιο και το συμφέρων των πελατών του και των μετόχων του. Καθώς εντός ολίγων εβδομάδων το λιμάνι θα περάσει στην διαχείριση της Cosco που θα λειτουργήσει τον ΟΛΠ ως ιδιωτικό όμιλο.