Κατασκευαστικές: Και στο βάθος οι ξένοι...

Του Φάνη Γαβρινιώτη

Η εξαγορά της Αθηνά ΑΤΕ από τη J&P Άβαξ δεν σηματοδοτεί την ολοκλήρωση των κινήσεων ενίσχυσης των "μεγάλων" του κλάδου, αλλά ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην προσπάθεια περαιτέρω ενδυνάμωσής τους στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

Παράλληλα, το μέγεθος που αποκτούν σταδιακά οι τρεις κυρίαρχοι Όμιλοι προκαλεί το ενδιαφέρον των διεθνών κατασκευαστικών οίκων που πλέον αντιμετωπίζουν θετικά την προοπτική απόκτησης συμμετοχής σ’ αυτούς.

Ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας και μεταξύ των τριών ελληνικών Ομίλων

Τις επόμενες κινήσεις τους σχεδιάζουν ήδη από χθες, όταν και ολοκληρώθηκε η εξαγορά της εταιρείας Αθηνά ΑΤΕ, οι τρεις μεγάλοι κατασκευαστικοί Όμιλοι της χώρας. Αν και οι διαδικασίες ενσωμάτωσης στις δομές τους των εταιρειών που εξαγοράσθηκαν χρειάζονται ακόμη χρόνο για να ολοκληρωθούν, Ελληνική Τεχνοδομική, J&P Άβαξ και ΓΕΚ αποτιμούν τα νέα δεδομένα και κυρίως αναζητούν τρόπους για την περαιτέρω ενίσχυση της θέσης τους στον κλάδο.

Ωστόσο, η αναζήτηση δεν είναι το ίδιο εύκολη με το πρόσφατο παρελθόν, καθώς στην ελληνική αγορά δεν φαίνεται να υπάρχουν πλέον οι δυνάμεις εκείνες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ουσιαστικά στην προσπάθεια για τη περαιτέρω ενδυνάμωση των τριών Ομίλων. Υπάρχουν, όμως, μικρές επιχειρήσεις με εξειδίκευση και σημαντική εμπειρία σε επιμέρους τομείς έργων (π.χ. ενεργειακές υποδομές, τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις, θεμελιώσεις, μεταλλικές και βιομηχανικές κατασκευές κ.ά.) που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εμβάθυνση των δραστηριοτήτων των "μεγάλων".

Προς αυτή την κατεύθυνση είναι πολύ πιθανόν, λοιπόν, να κινηθούν το επόμενο διάστημα οι τρεις Όμιλοι που από μόνοι τους αποτελούν πλέον έναν ολόκληρο κλάδο. Ως προς το τελευταίο, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των έργων τους αγγίζει σήμερα το ποσό – ρεκόρ των 9 δισ. ευρώ (4,3 δισ. ευρώ η Ελληνική Τεχνοδομική, 2,9 δισ. ευρώ η J&P Άβαξ, 1,6 δισ. ευρώ η ΓΕΚ) και μέχρι τα τέλη του έτους –όταν θα ανατεθεί και το τελευταίο μεγάλο έργο παραχώρησης των Αστικών Έργων Αττικής– θα ξεπεράσει τα 10,5 δισ. ευρώ! Σημειώνεται πως στα τέλη του 2006, περί τα 10 δισ. ευρώ ήταν το ανεκτέλεστο υπόλοιπο όλων μαζί των κατασκευαστικών επιχειρήσεων της ανώτερης εργοληπτικής κατηγορίας.

Στον προθάλαμο οι ξένοι

Η μεγέθυνση των ελληνικών Ομίλων, η οποία ουσιαστικά επιβλήθηκε από την ανάγκη αντιμετώπισης των ξένων ανταγωνιστών τους και την επιδίωξη επέκτασης των εργασιών τους στο εξωτερικό, δημιουργεί καινούργιες δυνατότητες και προοπτικές όσον αφορά τη σχέση τους με τους πανίσχυρους διεθνείς κατασκευαστικούς οίκους. Οι εξελίξεις στον ελληνικό κατασκευαστικό κλάδο, δεδομένων και των ευκαιριών διείσδυσης των εγχώριων εταιρειών στις κοντινές νέες χρυσοφόρες αγορές της περιοχής (Βαλκάνια, Μέση Ανατολή), έχουν μεταβάλει τη στάση ευρωπαϊκών, αραβικών – ασιατικών, ακόμη και αμερικανικών κολοσσών που στο εξής δεν αντιμετωπίζουν αρνητικά το ενδεχόμενο συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο των μεγάλων –ίσως και των σοβαρών μικρότερων– εταιρειών της χώρας. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, πως η J&P Άβαξ αποτελεί ιδιαίτερη - διαφορετική περίπτωση, αφού ως γνωστόν είναι ήδη μέλος του διεθνούς οίκου της J&P Overseas.

Έτσι, το ενδιαφέρον των ξένων δείχνει να επικεντρώνεται κυρίως στους Ομίλους της Ελληνικής Τεχνοδομικής και της ΓΕΚ, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει πως οι δυο τους δεν θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και τον δρόμο της αυτόνομης πορείας. Αρκετές πιθανότητες, όμως, φαίνεται να συγκεντρώνει το σενάριο της μετοχικής συνεργασίας μεταξύ των μεγάλων ελληνικών Ομίλων (παλαιότερα οι διοικήσεις της Ελληνικής Τεχνοδομικής και της J&P Άβαξ δεν απέκλειαν την προοπτική της συνένωσης δυνάμεων των δύο Ομίλων), με στόχο τη δημιουργία ενός ελληνικών συμφερόντων οίκου με διεθνή εμβέλεια.

Η αγωνία των "μικρών"

Την ίδια στιγμή, όμως, που οι τρεις μεγάλοι Όμιλοι καταστρώνουν τα φιλόδοξα σχέδιά τους για την επόμενη ημέρα στον κλάδο, αρκετές από τις μικρές τεχνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Το κατασκευαστικό τους αντικείμενο, κατά κύριο λόγο αυτών που δραστηριοποιούνται στο χώρο των δημοσίων έργων, έχει συρρικνωθεί επικίνδυνα (σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υφίσταται καν) και παράλληλα οι προοπτικές εξασφάλισης έργων στο προσεχές μέλλον κάθε άλλο παρά ευοίωνες είναι. Η μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, η επικέντρωση στα μεγάλα έργα υποδομής που δεν μπορούν να διεκδικήσουν οι επιχειρήσεις με χαμηλή τάξη πτυχίου και οι υψηλές εκπτώσεις που σε αρκετές περιπτώσεις καθιστούν οικονομικά ασύμφορη την ανάληψη δημοσίων έργων, έχουν δημιουργήσει ασφυκτική κατάσταση στις μικρομεσαίες ΑΤΕ. Ελπίδα για τη συντήρησή τους αποτελούν κυρίως οι υπεργολαβίες στα έργα παραχώρησης των αυτοκινητοδρόμων, αν φυσικά οι ανάδοχες κοινοπραξίες (όπου συμμετέχουν οι τρεις μεγάλοι Όμιλοι) είναι πρόθυμες να προσφέρουν στους υπεργολάβους τους αντικείμενο εργασίας με ικανοποιητικό περιθώριο κέρδους.