Στ. Ιωάννου (Eurobank): Οι τράπεζες δεν μπορούν να γίνουν επόπτες και ελεγκτές

Ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος και η συμβολή του στην προσπάθεια πάταξης της φοροδιαφυγής και ελέγχου της παραοικονομίας είναι σημαντικός, όμως οι τράπεζες δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τις εποπτικές και ελεγκτικές αρχές του κράτους, επωμιζόμενες μάλιστα πλήρως το μεγάλο λειτουργικό κόστος που αυτό συνεπάγεται. Την επισήμανση αυτή έκανε ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank κ. Σταύρος Ιωάννου, μιλώντας στο 2ο Ναυτιλιακό Συνέδριο της Ναυτεμπορικής.

"Με μεγάλο μέρος των καταθέσεων εκτός τραπεζικού συστήματος και περιορισμένη ρευστότητα, υπό καθεστώς capital controls και με ανοιχτό το θέμα της διαχείρισης των προβληματικών δανείων, οι τράπεζες δεν μπορούν να ασκήσουν τον πραγματικό τους ρόλο, που είναι η επαρκής και απρόσκοπτη χρηματοδότηση της οικονομίας. Αν όμως οι τράπεζες παίξουν τον ρόλο των εποπτικών και ελεγκτικών αρχών, τότε ποιος θα παίξει το ρόλο του τραπεζικού συστήματος, που είναι να χρηματοδοτεί την ανάπτυξη, να δημιουργεί προοπτικές για τις επιχειρήσεις, να δίνει ευκαιρίες στη νεανική εξωστρεφή και καινοτόμο επιχειρηματικότητα;", ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ιωάννου. 

Όπως τόνισε, οι τράπεζες είναι σήμερα πανέτοιμες να συνδράμουν στη συνολική προσπάθεια της χώρας να ξεπεράσει την κρίση. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η θετική ολοκλήρωση της αξιολόγησης το συντομότερο δυνατόν και η αποκατάσταση της ομαλότητας και της εμπιστοσύνης. "Μόνον έτσι θα μπορέσουν σταδιακά να επιστρέψουν οι καταθέσεις και να βελτιωθεί η ρευστότητα, να διευκολυνθεί η έξοδος στις αγορές, να δημιουργηθούν ευνοϊκότερες συνθήκες για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των προβληματικών δανείων και βεβαίως να χαλαρώσουν έως ότου αρθούν πλήρως οι περιορισμοί των capital controls", είπε.

Αναφερόμενος στην πορεία της Οικονομίας, ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank είπε ότι έχουν γίνει βήματα προόδου στην εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος, όμως, ακόμη δεν έχει δημιουργηθεί εκείνη η κρίσιμη μάζα μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψει την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας, θα προσελκύσει ξένες επενδύσεις, θα επιτρέψει την ανάπτυξη, θα μειώσει την ανεργία και βέβαια θα αποκαταστήσει την κοινωνική συνοχή.

Εννέα χρόνια μετά το ξέσπασμα της διεθνούς κρίσης και με την εφαρμογή των τριών Προγραμμάτων Δημοσιονομικής Προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας, τα οποία εστίασαν κυρίως στην κατεύθυνση συνολικής μείωσης της ζήτησης μέσω της αύξησης φόρων και χωρίς να τηρηθούν οι αναγκαίες ισορροπίες για στήριξη της ανάπτυξης και προστασία των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, το πραγματικό ΑΕΠ κατέγραψε πτώση άνω του 25% την περίοδο 2008-2015. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurobank, όπως είπε ο κ. Ιωάννου, και υπό την προϋπόθεση ότι η πρώτη αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος θα ολοκληρωθεί εγκαίρως και θετικά, ο ρυθμός  ανάπτυξης θα διαμορφωθεί  κοντά στο -0.3% του ΑΕΠ για το 2015, στο -1.0% για το 2016 και στο 2,7% για το 2017.

Έχει σημειωθεί πρόοδος, αλλά απομένει δύσκολος δρόμος

Ο ίδιος σημείωσε ότι παρά τις σημαντικές παραλείψεις και καθυστερήσεις στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων με τους εταίρους μας μέχρι τώρα, που υπονόμευσαν την αξιοπιστία μας και την εμπιστοσύνη των αγορών, από το 2010 μέχρι σήμερα, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην επίλυση βασικών διαχρονικών προβλημάτων της ελληνικής Οικονομίας. Ωστόσο, έχουμε ακόμη να καλύψουμε πολύ δρόμο, και μάλιστα το δυσκολότερο μέρος αυτού του δρόμου, που είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, η μόνη ασφαλής μέθοδος προς την πρόοδο και την ευημερία.

Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, προαπαιτούμενο για τη σταθεροποίηση της οικονομίας μας αποτελεί η ταχεία ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης του Τρίτου Προγράμματος (μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2016 το αργότερο) που θα επιτρέψει:

1ον. Την επανέναρξη χρήσης των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου  ως ενέχυρου από τις τράπεζες για χορήγηση ρευστότητας από την ΕΚΤ.

2ον. Τη συμμετοχή της Ελλάδας στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης της ΕΚΤ σηματοδοτώντας με αυτό τον τρόπο ότι η χώρα επιστρέφει σε συνθήκες κανονικότητας.

3ον. Η συνεπής εφαρμογή του προγράμματος και ένα σταθερό φιλοευρωπαϊκό πολιτικό περιβάλλον σε συνδυασμό με μια δραστική θετική αλλαγή της αντίληψης των αγορών και των προσδοκιών που αφορούν το μέλλον της χώρας, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες για τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος, την προσέλκυση ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων, την αύξηση της απασχόλησης και την πλήρη άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων που θα διευκολύνει την επιστροφή των καταθέσεων και τη βελτίωση της ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, ώστε να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση της οικονομίας και των επιχειρήσεων. 

Σημαντικές οι προκλήσεις για τις τράπεζες

 Οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν σήμερα σημαντικές εγχώριες αλλά και παγκόσμιες προκλήσεις:

•    Τεράστιες απώλειες στα οργανικά αποτελέσματά τους
•    Μεγάλη απόσυρση καταθέσεων
•    Μεγάλα χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων 
•    Αδυναμία πρόσβασης σε διεθνείς αγορές και
•  Σημαντική απώλεια της διαπραγματευτικής θέσης, του διεθνούς τους κύρους, αλλά και του διεθνούς χαρακτήρα στην περιοχή μας. 

Η οδυνηρή εμπειρία των τραπεζών, είπε ο κ. Ιωάννου, δεν είναι αποτέλεσμα των υπερβολικών ρίσκων που πήραν ή της υπερβολικής µόχλευσης, αλλά κυρίως είναι αποτέλεσμα των δυσμενών πολιτικών και μακροοικονομικών εξελίξεων στην Ελλάδα, "χωρίς βέβαια να αποποιούμαι των ευθυνών των τραπεζών σε μία σειρά ανάπτυξης εργασιών πολλές φορές χωρίς μέτρο". 

Όπως είπε, οι τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες σήμερα, μετά την τελευταία επιτυχή ανακεφαλαιοποίησή τους, με συνολικά κεφάλαια ύψους 14,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 5,4 δισ. ευρώ από τις διεθνείς αγορές, διαθέτουν υπερεπάρκεια κεφαλαίων, καθώς και πολύ υψηλό ποσοστό προβλέψεων έναντι των επισφαλών απαιτήσεων, που είναι βασικές προϋποθέσεις για τη σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών και των αγορών στην προοπτική της χώρας και τη φερεγγυότητα του τραπεζικού μας συστήματος.

Η Eurobank και η ναυτιλία

Αναφερόμενος στη Eurobank, ο κ. Ιωάννου είπε ότι η διαδικασία του τελευταίου stress test και της ανακεφαλαιοποίησης αποτέλεσαν ορόσημα που σηματοδοτούν την αρχή μιας νέας εποχής για την τράπεζα, η οποία αναδείχθηκε ως η ανθεκτικότερη ελληνική τράπεζα, με τις μικρότερες κεφαλαιακές ανάγκες στο δυσμενές σενάριο του stress test, βάσει του οποίου έγινε και η ανακεφαλαιοποίησή της. 

Με βάση τις επιδόσεις της, τη ριζική αλλαγή της σχετικής θέσης της και το γεγονός ότι αυτή συντελέστηκε σε μικρό διάστημα, η Eurobank υπερκάλυψε την αύξηση κεφαλαίου κατά 2 δισ. ευρώ αποκλειστικά με ιδιωτικά κεφάλαια των κύριων μετόχων της, της Fairfax που αύξησε το ποσοστό της από 12,5% σε 17%, της Highfield, της WilburRoss, της Brookfield αλλά και πλειάδας νέων κορυφαίων, μακροπρόθεσμων διεθνών επενδυτών συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) καθώς και της Παγκόσμιας Τράπεζας (IFC), ενώ είχαμε επίσης ισχυρότατη συμμετοχή Ελλήνων πελατών μας με νέα κεφάλαια που ξεπέρασαν τα 300 εκ. ευρώ.

Όπως είπε ο κ. Ιωάννου, αυτό αποτελεί δείγμα της εμπιστοσύνης των επενδυτών στις προοπτικές της Τράπεζας, στο επιχειρηματικό της σχέδιο και στη δυνατότητά της να επιστρέψει σε σύντομο χρονικό διάστημα σε σταθερή και αυξανόμενη κερδοφορία, ώστε να μπορεί να στηρίζει και να χρηματοδοτεί τους πελάτες της.

Αναφερόμενος στην Eurobank, ο κ. Ιωάννου είπε ότι έχει ηγετική θέση στην τραπεζική επιχειρήσεων (μεγάλων, μεσαίων και μικρών) και αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη στήριξη της υγιούς ελληνικής επιχειρηματικότητας, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εξωστρέφειας, της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας τους. 

Η ναυτιλία έχει τομέας με ιδιαίτερη σημασία για την Eurobank, η οποία έχει παρουσία στην ελληνική ναυτιλιακή χρηματοδότηση για περισσότερα από 20 χρόνια με πελατολόγιο εταιρείες ελληνικών συμφερόντων. Το ύψος του χαρτοφυλακίου της τράπεζας ανέρχεται σε USD 1.2 δισ. (31/12/2015), με ισομερή διασπορά στους 3 βασικούς τομείς της ποντοπόρου ναυτιλίας (ξηρού φορτίου, εμπορευματοκιβωτίων, δεξαμενόπλοια).

Στόχος παραμένει η διατήρηση και η περαιτέρω ανάπτυξη ενός ποιοτικού δανειακού χαρτοφυλακίου, στο πλαίσιο της συνεπούς και συντηρητικής πιστωτικής πολιτικής που ακολουθεί η τράπεζας και η οποία αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική και επωφελής μέχρι σήμερα. Το 2015, κάτω από αντίξοες οικονομικές συνθήκες και πρωτοφανείς δυσκολίες για το τραπεζικό σύστημα, η Eurobank ανέπτυξε το πελατολόγιό της με περισσότερες από 15 νέες πελατειακές σχέσεις, αξιοποιώντας εν μέρει και την συγκυριακή λόγω των εξελίξεων, αποχώρηση μεγάλων τραπεζικών οργανισμών του εξωτερικού από την ελληνική ναυτιλία. Το αποτέλεσμα ήταν, μέσα σ’ αυτόν τον χρόνο, η τράπεζα να συνάψει νέα δάνεια άνω των $ 150 εκ.

Παράλληλα, λαμβάνοντας υπόψη τις πρωτόγνωρες συνθήκες που επικρατούν, κυρίως στην αγορά ξηρού φορτίου, συνεργάζεται στενά με τους πελάτες της ώστε να προσαρμόσει τις αποπληρωμές των δανειακών τους υποχρεώσεων, υποστηρίζοντας αφενός τους ίδιους και τις ανάγκες τους. Αρωγός στην ανάπτυξη του ναυτιλιακού πελατολογίου της τράπεζας, υπήρξαν και παραμένουν η EurobankPrivateBankLux και η EurobankCyprus, προσφέροντας συμπληρωματικές υπηρεσίες.