Το νέο Ελ Ντοράντο για τις ελληνικές επιχειρήσεις

Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Στο επίκεντρο της επέκτασης των ελληνικών ομίλων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη εισέρχεται η Σερβία ενόψει της επανεκκίνησης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Έπειτα από διακοπή ενός χρόνου, οι συνομιλίες για την ένταξη της Σερβίας στην Ε.Ε. ξεκινούν μεθαύριο Τετάρτη και στόχος είναι η βαλκανική χώρα να εισέλθει σε ενταξιακό καθεστώς μέσα στο 2008. Σχεδόν ταυτόχρονα με τις ενταξιακές επαφές, φαίνεται να αναθερμαίνεται το ενδιαφέρον ακόμη περισσότερων ελληνικών ομίλων να δραστηριοποιηθούν σε σερβικό έδαφος.

Μια από τις αιτίες –πλην της ευρωπαϊκής τροχιάς που αποκτά η χώρα– αποτελεί το κύμα ιδιωτικοποιήσεων που αναμένεται να δημιουργήσει η ένταξη στην Ε.Ε. Μεγάλες κρατικές εταιρείες αναμένεται να ανοίξουν την πόρτα σε ξένους στρατηγικούς επενδυτές και αρκετοί ελληνικοί όμιλοι φιλοδοξούν να συμπεριληφθούν σε αυτούς.

Τα σχέδια της σερβικής κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει την πετρελαϊκή εταιρεία Naftna Industrija Srbije (NIS) έχουν ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον του ομίλων των Ελληνικών Πετρελαίων. Μιλώντας στην πρόσφατη γενική συνέλευση των μετόχων ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ, κ. Π. Καβουλάκος εξέφρασε την εκτίμηση ότι η συγκρότηση νέας κυβέρνησης στη Σερβία θα οδηγήσει σε εξελίξεις σε σχέση με την ιδιωτικοποίηση του διυλιστηρίου της. Τα ΕΛΠΕ έχουν εκφράσει δημοσίως την πρόθεση τους να καταθέσουν πρόταση για την απόκτηση μεριδίου της Naftna Industrija Srbije. Ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο εάν η πρόταση θα γίνει σε συνεργασία με άλλον όμιλο ή αυτόνομα. Σημειωτέον ότι τα ΕΛΠΕ διαθέτουν ήδη δίκτυο πρατηρίων καυσίμων στη χώρα. Ανάλογο ενδιαφέρον για την NIS εξέφρασαν η αυστριακή OMV AG, η ουγγρική MOL, η πολωνική PKN Orlen και οι ρωσικές Gazprom και Lukoil.

Το αρχικό πλάνο της σερβικής κυβέρνησης προέβλεπε ιδιωτικοποίηση αρχικά του 25% της NIS, ενώ στο στρατηγικό επενδυτή θα δινόταν η δυνατότητα να αυξήσει τη συμμετοχή του μέχρι και στο 49% εντός τριών ετών έχοντας υλοποιήσει επενδύσεις ύψους 500 εκατ. δολαρίων.

Στρατηγικός εταίρος αναζητείται και για το σερβικό αερομεταφορέα, τον Jugoslavenski Aerotransport (JAT). Η σερβική αεροπορική εταιρεία μετέφερε 1,2 εκατ. επιβάτες το 2006, αυξημένους κατά 17% έναντι του 2006. Η νέα σερβική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχει υλοποιήσει το σχετικό διαγωνισμό και ήδη ενδιαφέρον έχουν εκφράσει η Air India και άλλοι όμιλοι.

Η πώληση ποσοστού 80% της ασφαλιστικής εταιρείας DDOR Novi Sad αρχικά είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον της Εθνικής Ασφαλιστικής, όμως, με επίσημη ανακοίνωσή της η θυγατρική του ελληνικού ομίλου απέσυρε το ενδιαφέρον της μετά από την ανάλυση των στοιχείων του φακέλου πωλήσεως. Η DDOR είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κρατική ασφαλιστική στη Σερβία (πίσω από την Dunav) και διαθέτει 22 υποκαταστήματα.

Αντίθετα, έντονο παραμένει το ενδιαφέρον της Veterin για τη σερβική φαρμακοβιομηχανία Sumadijalek SA. Η ελληνική εταιρεία μετέχει στο διαγωνισμό ιδιωτικοποίησης ποσοστού 68,25% της φαρμακοβιομηχανίας. Η Sumadijalek ιδρύθηκε το 1965 και το 2005 πραγματοποίησε κύκλο εργασιών 9,4 εκατ. ευρώ.

Η Νεοχημική που επίσης ανήκει στον όμιλο Λαυρεντιάδη έχει υπογράψει το πρώτο συμφωνητικό για την αγοραπωλησία του 70% της Rafinerija nafte Beograd που επίσης ιδωτικοποιήθηκε.  Επίσης, έχει συμμετάσχει σε διαγωνισμό για την απόκτηση της ΙΗΡ Prahovo, της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής λιπασμάτων στα Βαλκάνια με αξιόλογη παρουσία και στις πρώτες ύλες για την ευρύτερη βιομηχανία χημικών.

Έντονη ελληνική παρουσία

Η Ελλάδα είναι ο πρώτος ξένος επενδυτής στη Σερβία όπου οι άμεσες επενδύσεις της χώρας μας ανέρχονται σε 2 δισ. ευρώ από το 1996 έως το 2006, με τουλάχιστον 80 αμιγώς ελληνικές επιχειρήσεις και 150 μεικτές, οι οποίες έχουν δημιουργήσει 25.000 θέσεις εργασίας.

Η μεγαλύτερη επένδυση είναι αυτή του ΟΤΕ όπου κατέχει ποσοστό 20% στην Telecom Srbija, ενώ η Εθνική Τράπεζα εξαγόρασε την Vojvodanska που διαθέτει δίκτυο 168 σημείων πώλησης. Η Eurobank διαθέτει επίσης παρουσία στη χώρα, ενώ απέκτησε και τη χρηματιστηριακή Prospera Securities AD Beograd.

Μέσω θυγατρικών στη Σερβία δραστηριοποιούνται μεταξύ άλλων ήδη η Coca Cola 3E, η Intralot, η Lamda Development, o Γρ. Σαράντης, η Ντρουκφάρμπεν, η Αλουμύλ- Μυλωνάς, η αλυσίδα σουπερμάρκετ Βερόπουλος ενώ και άλλοι όμιλοι έχουν συμπεριλάβει τη χώρα στα μεσοπρόθεσμα επενδυτικά τους σχέδια.

Πρόσφατα, η αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών Hλεκτρονική Αθηνών εγκαινίασε το πρώτο κατάστημά της στο Βελιγράδι με την επωνυμία "Megastores Elektronica". Η διοίκηση της εταιρείας σχεδιάζει να ανοίξει πέντε επιπλέον καταστήματα ηλεκτρικών ειδών σε μεγάλες πόλεις της Σερβίας τα προσεχή τρία χρόνια.