Πάλλης: Αυλαία μετά από 137 χρόνια

Του Θανάση Παπαδή

Η χειρότερη ίσως στιγμή για έναν ηθοποιό είναι αυτή που τα φώτα θα σβήσουν, η αυλαία θα πέσει και η παράσταση θα αποτελεί παρελθόν... Κάπως έτσι συμβαίνει και με τις επιχειρήσεις. Την ώρα που αφήνουν πίσω τους την ιστορία του και βάζουν "λουκέτο", όσο και αν... business is business, δεν μπορεί παρά να υπάρχει μελαγχολία και στενοχώρια. Ίσως όμως να μην μπορεί να γίνει και διαφορετικά, αφού όλα έχουν ένα τέλος.

Κάπως έτσι συμβαίνει και με την ιστορική επιχείρηση Πάλλης, που σε πρώτη φάση, τουλάχιστον κλείνει το ιστορικό κατάστημα της Ερμού στα τέλη του μήνα που σήμερα ξεκίνησε. Η απόφαση του βασικού μετόχου για αναδιάρθρωση της επιχείρησης ξεκινάει με ένα "λουκέτο".

Η Notos Com αποφάσισε να κλείσει το κατάστημα της Ερμού θεωρώντας ότι δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και τα προσδοκώμενα κέρδη δεν ήρθαν ποτέ. Αντίθετα προστέθηκαν ζημιές.

Πως ξεκίνησε όμως η ιστορική εταιρεία. Στα τέλη της 10ετίας του 1860 η οικονομική ανάπτυξη του ελληνισμού, όσο και αν ήταν μέτρια μπορούσε να συγκριθεί με την αντίστοιχη ανάπτυξη του δυτικού κόσμου. Μετά μάλιστα από το 1875 μπορεί να κάνείς να πει ότι συντελείται μία πραγματική πρόοδος.

Ένα ενδιαφέρον φαινόμενο που εκδηλώνεται αυτή την εποχή είναι η οικονομική και πολιτισμική ενοποίηση όλων των τμημάτων του ελληνισμού. Τη φάση αυτή του μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας, που ολοκληρώνεται το 1875 ακολουθεί μία από τις πιο σημαντικές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας, που οδηγεί στην κορύφωση του κινήματος του 1909.

Κυρίαρχη μορφή της περιόδου αυτή ο Χαρίλαος Τρικούπης που καταφέρνει να αναδιοργανώσει πλήρως τον στρατό, τη διοίκηση και τη δικαιοσύνη της χώρας, αλλά και να ολοκληρώσει μία σειρά από μεγάλα δημόσια έργα που έμελλε να αλλάξουν ριζικά το πρόσωπο της χώρας.

Όμως η προσάρτηση της Θεσσαλίας, οι συνεχείς χρεοκοπίες, οι αποτυχίες της εθνικής πολιτικής και προπαντός η ήττα του 1897 καθιστούν την ανάγκη μίας γενικής μεταρρύθμισης της πολιτικής ζωής του τόπου.

Κάπως έτσι ήταν τα πράγματα στην Ελλάδα, πριν από ένα και πλέον αιώνα. Τότε, και συγκεκριμένα το 1870 στην οδό Ερμού στον αριθμό 8 και απέναντι από τους βασιλικούς στάβλους ο Αθανάσιος Πάλλης ιδρύει το χαρτοπωλείο Α. ΠΑΛΛΗΣ. Τότε υπάρχουν στην Ελλάδα συνολικά 13 χαρτοπωλεία από τα οποία τα 6 συνωστίζονται στην οδό Ερμού.

Η καινοτομία που εισάγει η ΠΑΛΛΗΣ, τόσο στον εμπορικό όσο και στον πελατειακό τομέα, συνίσταται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το "εργοστάσιο καταστίχων και χαλκογραφημένων επισκεπτηρίων" λειτουργεί στον ίδιο χώρο με τις λιανικές πωλήσεις γραφικής ύλης και ειδών γραφείου. Ο πελάτης μπορεί να προμηθευτεί την γραφική του ύλη και τα έντυπά του σε ένα μόνο κατάστημα και ακόμη να παραγγείλει επισκεπτήρια "εκτυπούμενα στιγμιαίως".

Το 1880 ο Α. Πάλλης συνεταιρίζεται με τον Γιώργο Κοτζιά και η επιχείρηση μετονομάζεται σε ΠΑΛΛΗΣ ΚΑΙ ΚΟΤΖΙΑΣ. Ο Α. Πάλλης αναδεικνύεται σε ενεργό μέλος του εμπορικού κόσμου της Αθήνας και σε ιδρυτικό μέλος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών το 1902, του οποίου πρόεδρος διατελεί ο Γ. Κοτζιάς.

Οι δύο συνεταίροι δίνουν μεγάλη σημασία στην ποιότητα των προιόντων τους και στην ποικιλία. Προβαίνουν σε εισαγωγές από το εξωτερικό και σε παραγωγή νέων δικών τους προιόντων. Το εργοστάσιο Πάλλης και Κοτζιάς είναι το πρώτο που κατασκευάζει νέα μεγέθη φακέλων, τα οποία σταδιακά επιβάλλονται στην ελληνική αγορά.

Το 1882 στην παραγωγική δυναμικότητα της εταιρίας προστίθεται το ατμοκίνητο εργοστάσιο φακέλων. Το κατάστημα δέχεται συνεχώς παραγγελίες από την επαρχία και από το εξωτερικό. Το ατμοκίνητο τυπογραφείο – φακελοποιείο λειτουργεί στο υπόγειο του κτιρίου της οδού Ερμού. Και διαθέτει τέσσερα μεγάλα πιεστήρια.

Το 1896 η Αθήνα διοργανώνει τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες των νεώτερων χρόνων οι οποίοι και διεξάγονται στο ανακαινισμένο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο. Η εταιρία Πάλλης και Κοτζιάς προβάλλει τους αγώνες, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, εκδίδοντας επετειακές φωτογραφίες του Σταδίου, του μετέπειτα ολυμπιονίκη Σπύρου Λούη καθώς και διαφόρων άλλων αθλητών και αγωνισμάτων. Οι φωτογραφίες αυτές θα αποτελέσουν τους καλύτερους πρεσβευτές της Ελλάδος στο εξωτερικό.

Το 1900 η εταιρεία δημιουργεί μία σύγχρονη τυπογραφική μονάδα με πέντε ορόφους στην οδό Βουκουρεστίου. Το τυπογραφείο γίνεται ο αποκλειστικό προμηθευτής του Βασιλέως και προσωπικοτήτων της εποχής. Μάλιστα οι γυναίκες υπάλληλοι του καταστήματος γελώντας τραγουδούσαν: δεν γίνομαι ράφτρα, δεν γίνομαι καπελλού, θα πάω στου Πάλλη να γίνω φακελλού. Η εταιρία συμμετέχει στην πρώτη εμπορική έκθεση του νέου αιώνα στο Παρίσι και κερδίζει το αργυρό βραβείο για τα φάκελα κατασκευής της.

Την περίοδο 1904 – 1906 συμβαίνει ένα ακόμη σημαντικό γεγονός. Το κατάστημα φωτίζεται με λαμπτήρες υγραερίου.

Το 1911 η εταιρεία κατασκευάζει τα πρώτα τετράδια μουσικής. Στα τέλη του ίδιου χρόνου ο Α. Πάλλης εξαγοράζει όλη την εταιρία από συνεταίρο του, του οποίου ο γιος ακολουθεί πολιτική καριέρα. Η Πάλλης – πλέον – τυπώνει ευχετήριες κάρτες προκειμένου να χαιρετήσει τις ελληνικές νίκες στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το 1917, εποχή του εθνικού διχασμού, η Πάλλης στηρίζει την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου, καθώς αυτή ήταν στην Αθήνα, ενώ του Βενιζέλου στην Θεσσαλονίκη και προχωρά στην εκτύπωση καρτών και τετραδίων με θέμα τον βασιλιά.

Το 1922 ανακαινίζεται το κατάστημα το έχει πλέον μετατραπεί σε τόπο συνάντησης των κοσμικών της Αθήνας. Το πηδάλιο της επιχείρησης περνάει στον Ιάκωβο Πάλλη.

Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής τα ηνία της εταιρίας κρατάει μία γυναίκα η Αλεξάνδρα Πάλλη σύζυγος του Ιάκωβου, καθώς η υγεία του τελευταίου έχει κλονιστεί. Η συνεισφορά της επιχείρησης στους χειμαζόμενους Αθηναίους είναι σημαντική.

Μετά το πόλεμο, ο ζωγράφος Αλεξανδράκης σχεδιάζει το σήμα της εταιρίας που αναπαριστά την Βοιωτική Ασπίδα με μία πέννα στην μέση και χρησιμοποιείται στα εξώφυλλα των τετραδίων, των μπλοκ και των χαρτιών περιτυλίγματος. Το 1949 πεθαίνει ο Ιάκωβος Πάλλης.

Το 1955 την εταιρία αναλαμβάνει ο Νικόλαος Πάλλης απόφοιτος της Ανωτάτης Εμπορικής Σχολής. Το κτίριο επί της Ερμού κατεδαφίζεται και χτίζεται ξανά.

Το 1990 τα τέσσερα παιδιά του Νίκου Πάλλη, Αλεξάνδρα, Έλενα, Ντόρα και Ιάκωβος μπαίνουν σταδιακά στην επιχείρηση και ανοίγουν δύο νέα καταστήματα στην Γλυφάδα και τον Πειραιά.

Το 1998 η Α. ΠΑΛΛΗΣ συνάπτει συμφωνία με τον Όμιλο Παπαέλληνα και ιδρύουν από κοινού την εταιρία ΠΑΛΛΗΣ Καταστήματα. Ανοίγει ένα νέο κατάστημα στο Μαρούσι.

Και φτάνουμε στο σήμερα, 137 χρόνια μετά που το κατάστημα Πάλλης, κλείνει οριστικά. Σε 27 ημέρες θα αποτελεί ιστορία.

Το ακίνητο της Ερμού 8 ήδη έχει μισθωθεί σε γαλλική εταιρεία.