Σκληρό ροκ στις διαπραγματεύσεις για τον Πειραιά

Του Ηλία Γ. Μπέλλου 

Σε επτά επιμέρους μέτωπα και όχι μόνον στο τίμημα κρίνεται όλο το παιχνίδι για τα άμεσα οφέλη του ελληνικού δημοσίου από το «θαύμα του Πειραιά» στα πλαίσια της πώλησης του 67,7% του μετοχικού κεφαλαίου της ΟΛΠ ΑΕ. 

Με την ημερομηνία για την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών να πλησιάζει λίγα έχουν γίνει στην κατεύθυνση της επίτευξης συμφωνίας σε αυτά τα κρίσιμα μέτωπα και ακόμα λιγότερα έχουν απασχολήσει τη δημόσια συζήτηση. Και σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr τα ερωτήματα από υποψηφίους, όπως των Δανών της APM Terminals σε σχετική συνάντηση την προηγούμενη Πέμπτη, για αυτά τα θέματα είναι έντονα και παραμένουν συχνά χωρίς συγκεκριμένη απάντηση. 

Ένα από τα βασικότερα θέματα είναι αυτό του τιμήματος που καταβάλλει ετησίως ο ΟΛΠ ΑΕ στο δημόσιο στα πλαίσια της σύμβασης παραχώρησης του 2002. Σήμερα το τίμημα αυτό είναι ποσοστό της τάξης του 2% επί του κύκλου εργασιών του. Το ποσοστό αυτό όπως τελεί σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού υπό επαναδιαπραγμάτευση. Άγνωστο όμως παραμένει πόσο θα έιναι ακριβώς και αν από αυτό το ποσό θα εκχωρηθεί κάποιο ποσοστό στους δήμους και ειδικά στον Πειραιά, όπως αξιώνουν οι αυτοδιοικητικές αρχές. 

Σύμφωνα με πηγές της Ακτής Μιαούλη έχει ήδη πραγματοποιηθεί τουλάχιστον μια συνάντηση για το σκοπό αυτό στα γραφεία του ΟΛΠ και όπως εκτιμάται το ζήτημα μπορεί να κλείσει από την τρέχουσα διοίκηση (και μετοχική σύνθεση) του ΟΛΠ και όχι από την νέα που θα προκύψει μετά την πώληση του 67,7% των μετοχών. Όμως οι υποψήφιοι θέλουν αυτονόητα να γνωρίζουν τι θα πρέπει να πληρώνουν. Προς αποφυγή παρανοήσεων, σημειώνεται πως το δημόσιο εκτός από το ποσοστό αυτό που εισπράττει στα πλαίσια του master concession, όπως λέγεται, εισπράττει, βέβαια, και πολύ υψηλότερα ποσά ως φόρους τόσο από την ΟΛΠ όσο και από τους επιμέρους υπό-παρχωρησιούχους, όπως η θυγατρική της Cosco Pacific, ΣΕΠ ΑΕ. 

Το 2002, η ΟΛΠ και το ελληνικό δημόσιο σύναψαν σύμβαση παραχώρησης αναφορικά με το Λιμένα Πειραιώς, η οποία στη συνέχεια τροποποιήθηκε, επεκτάθηκε και κυρώθηκε δια νόμου (η «Σύμβαση Παραχώρησης Ε.Δ.»). Στις αρχές Μαρτίου το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε στην προκήρυξη διαγωνισμού για την πώληση του 67,7% των μετοχών της εισηγμένης ΟΛΠ στην οποία αναφέρεται πως «παράλληλα με τη διαγωνιστική διαδικασία θα δρομολογηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο η επαναδιαπραγμάτευση της υφιστάμενης σύμβασης παραχώρησης προκειμένου να εναρμονιστεί με τις βέλτιστες πρακτικές της αγοράς, να εξασφαλίσει τις ευαίσθητες κοινωνικά υπηρεσίες, να προσδιορίσει κανόνες για τα τιμολόγια ακτοπλοΐας και να ορίσει ελάχιστο απαιτούμενο ύψος επενδύσεων».

Στην παρούσα φάση ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ βρίσκεται στο πλαίσιο της Β’ φάσης ενώ στις αρχές Αυγούστου δόθηκαν στους επιλεγέντες επενδυτές (APM Terminals,Cosco, International Container Terminal Services, Ports America και Utilico) τα αρχικά σχέδια της Σύμβασης Αγοραπωλησίας Μετοχών και Συμφωνίας Μετόχων. 

Επτά ζητήματα όμως παραμένουν ανοιχτά. Ειδικότερα στο πλαίσιο της διαδικασίας, προβλέπεται, όπως προαναφέρθηκε, ότι «η Σύμβαση Παραχώρησης Ε.Δ. θα αποτελέσει αντικείμενο αναδιαπραγμάτευσης, και ενδεχομένως τροποποίησης, με σκοπό (μεταξύ άλλων θεμάτων): 

(1) να εισαχθούν περισσότερο λεπτομερείς παράμετροι και προδιαγραφές σχετικά με τις τρέχουσες υποχρεώσεις του ΟΛΠ να παρέχει, φιλοξενεί ή και να υποστηρίζει μια πλήρη σειρά από λιμενικές υπηρεσίες και δραστηριότητες εντός του Λιμένος Πειραιώς, 

(2) να διατηρηθεί η θέση και ο ρόλος του Λιμένος Πειραιώς και να επιτηρηθεί η κεφαλαιώδης εθνική σημασία του ως κύριου θαλάσσιου λιμένα που συνδέει την ηπειρωτική Ελλάδα με τα νησιά του Αιγαίου, 

(3) να ενθαρρυνθεί η επένδυση προκειμένου να βοηθηθεί η αναζωογόνηση των περιοχών και των σχετικών δραστηριοτήτων κατασκευής και επισκευής πλοίων, 

(4) να στηριχθεί η ισόρροπη ανάπτυξη των διάφορων λειτουργιών και δραστηριοτήτων εντός του Λιμένος Πειραιώς, 

(5) να προσδιοριστεί λεπτομερώς η κατάλληλη διαδικασία για τον καθορισμό και την έγκριση από το Ελληνικό Δημόσιο των τιμολογίων που σχετίζονται με τις δραστηριότητες ακτοπλοΐας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές, κοινωνικές και δημογραφικές παραμέτρους, 

(6) να προκύψουν κατάλληλα κίνητρα και μηχανισμοί αναπροσδιορισμού που να καθορίζουν τα επίπεδα των χρηματικών ανταλλαγμάτων παραχώρησης καταβλητέα από τον ΟΛΠ στο Ελληνικό Δημόσιο, και 

(7) να συμφωνηθούν συγκεκριμένες επενδύσεις στο λιμάνι του Πειραιά». 

Οι ακριβείς όροι των τροποποιήσεων της Σύμβασης Παραχώρησης Ε.Δ. και οι εμπορικές συνέπειες των εν λόγω τροποποιήσεων θα προσδιοριστούν σύμφωνα με όσα αναφέρει η προκήρυξη στην τρέχουσα δεύτερη δάση της διαγωνιστικής διαδικασίας. Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr οι υποψήφιοι που ενδιαφέρονται σοβαρά εχουν ήδη καταθέσει τις προτάσεις τους στην ελληνική πλευρά η οποία έχει να διαχειριστεί επ’ αυτού κρίσιμα ζητήματα που ανακύπτουν σε σχέση με δόκιμα αιτήματα πολλών “stake holders”. 

Ειδικότερα, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των ακτοπλοϊκών ομίλων, (των οποίων τα έξοδα κρίνονται και από τα τιμολόγια του λιμανιού), των ναυπηγικών και ναυπηγοεπισκευαστικών ομίλων (που αναμένουν έργο αλλά και εκμισθώνουν εκτάσεις από τον ΟΛΠ), συμφέρονται που συνδέονται με την βιομηχανίας εμπορίας αυτοκινήτων (car terminal), κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων του Πειραιά και των όμορων δήμων, που επιθυμούν δικαιολογημένα να πάρουν «μέρισμα» από την ανάπτυξη του λιμανιού κλπ κλπ. Το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου έχει δια του υπουργού Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη ξεκαθαρίσει από νωρίς πως τα παραπάνω θα αποτελέσουν όλα κριτήριο για την αξιολόγηση των προσφορών των υποψηφίων. Όμως το υπουργείο αυτό δεν έιναι το μόνο που εμπλέκεται. Καθίσταται λοιπόν σαφές πως υπάρχει εκτενές παρασκήνιο στο οποίο εμπλέκονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πέραν του ΤΑΙΠΕΔ, του ΟΛΠ και του υπουργείου ναυτιλίας, και οι υποψήφιοι επενδυτές, το υπουργείο οικονομικών που εισπράττει το τίμημα για το master concession, οι κοινωνικοί και οικονομικοί φορείς αλλά και οι επιχειρήσεις-χρήστες του λιμανιού. 

Με δεδομένο πως στο ΤΑΙΠΕΔ δουλεύουν με πλάνο εργασίας, που προκύπτει και από τις μνημονιακές υποχρεώσεις, ολοκλήρωσης του διαγωνισμού εντός του έτους και λήψης δεσμευτικών προσφορών στο διάστημα από τα τέλη Οκτωβρίου εως τα τέλη Νοεμβρίου καθίσταται σαφής η ένταση των (πολυμέτωπων) διαπραγματεύσεων που πρέπει να τελεσφορήσουν. Με τον Πειραιά να έχει de facto αναχθεί και σε πολιτικό ζήτημα, και την υποχρέωση η σύμβαση να περάσει από την ολομέλεια της Βουλής η υπόθεση φαίνεται πως θα κριθεί στο... νήμα.