Ο άδοξος... τερματισμός της Sprider

Του Βασίλη Γεώργα

H Sprider έτρεξε ταχύτερα από όλες τις αλυσίδες ένδυσης στην Ελλάδα αλλά «κάηκε» πριν φτάσει στον τερματισμό. Ήταν από τις εταιρείες – θαύματα που βρέθηκαν γρήγορα στην κορυφή, μεσουράνησαν για λίγα χρόνια, και έσβησαν ακόμη πιο σύντομα σαν διάττοντες αστέρες όταν ο ουρανός έπεσε στα κεφάλια των Ελλήνων καταναλωτών, ταυτόχρονα με την είσοδο της Ελλάδας στο Μνημόνιο και στο μακρύ τούνελ της ύφεσης.

Με χρονικό σημείο καμπής την –τέταρτη κατά σειρά– καταστροφική πυρκαγιά που τον Φεβρουάριο του 2012 κατέκαψε τα κεντρικά γραφεία και τις αποθήκες της στην Ανθούσα προξενώντας ζημιές 12 εκατ. ευρώ, η εταιρεία που είχε φτάσει στο απόγειό της να χαρακτηρίζεται ως «η ελληνική Zara», παύει στην ουσία να υφίσταται εμπορικά από σήμερα στην αγορά  μετά τη χθεσινή απόφαση της οικογένειας Χατζηιωάννου να της επιβάλλει «ξαφνικό θάνατο». 

Τα 45 εναπομείναντα καταστήματα της Sprider θα βάλουν σήμερα μαζικά λουκέτο και οι 890 εργαζόμενοι –από τους  πάνω από 2.000 που απασχολούνταν στον όμιλο μέχρι το 2009– θα μείνουν στον δρόμο, αναζητώντας εκτός από απλήρωτους μισθούς μηνών, τρόπο να διασφαλίσουν τις αποζημιώσεις τους. Πρόκειται για ένα από τα ηχηρότερα «λουκέτα» που έχουν μπει στην αγορά τα τελευταία χρόνια. 

Το παράδοξο είναι πως το αιφνιδιαστικό λουκέτο στα εν λειτουργία καταστήματα της αλυσίδας έρχεται μόλις μερικά 24ωρα αφότου το δικαστήριο που συζήτησε στις 23 Σεπτεμβρίου την έφεση της εταιρείας στην απορριπτική απόφαση για την υπαγωγή στο άρθρο 99 (Απρίλιος), εξέδωσε νέα προσωρινή διαταγή με την οποία παρατείνει τα μέτρα προστασίας υπέρ της επιχείρησης μέχρι να εκδοθεί η απόφαση. Πρακτικά δηλαδή δεν επέτρεψε σε κανέναν από τους πιστωτές της Sprider να κινηθούν νομικά εναντίον της για να διεκδικήσουν οφειλές. 

Η ίδια η  εταιρεία διατείνεται πως θα ρευστοποιήσει την ακίνητη περιουσία της προκειμένου να αποζημιώσει τους υπαλλήλους της. Μια περιουσία, όμως, η οποία είναι ήδη υποθηκευμένη στις τράπεζες καθώς η Sprider οφείλει περισσότερα από 96 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 60 εκατ. ευρώ αποτελούν δάνεια τα οποία έχουν πάψει να αποπληρώνονται.

Οι διαπραγματεύσεις με τη Γενική και την Εμπορική Τράπεζα που αποτελούν τους κυριότερους πιστωτές, για την αναδιάρθρωση του ομολογιακού δανείου των 26,2 εκατ. ευρώ που έχει λάβει η εταιρεία δεν ευοδώθηκαν ποτέ, και μέχρι σήμερα οι λύσεις αναζητούνταν στο «κούρεμα» των δανείων μέσω του άρθρου 99. Μέσα σε όλα αυτά το υπουργείο Ανάπτυξης έχει ζητήσει από την εταιρεία να επιστρέψει στο Δημόσιο την επιχορήγηση των 2 εκατ. ευρώ που έλαβε από τον Αναπτυξιακό για να επενδύσει στα νέα της γραφεία.

Η ίδια διοίκηση στην ανακοίνωσή της προς το Χρηματιστήριο, υποστηρίζει πως ο λόγος για τον οποίο βάζει λουκέτο στα καταστήματα είναι ότι δεν είχε άλλα περιθώρια να συνεχίσει να λειτουργεί και καταγγέλλει τις τράπεζες ότι με την άρνησή τους να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση της, της στέρησαν τη δυνατότητα να αγοράζει εμπόρευμα και την οδήγησαν σε πιστωτική ασφυξία.

Η οικογένεια Χατζηιωάννου, όλο αυτό το διάστημα δεν μπόρεσε να βρει μια λύση ώστε να καλύψει τη μαύρη τρύπα των ιδίων κεφαλαίων της που έφτασαν φέτος να είναι αρνητικά κατά 43 εκατ. ευρώ, ούτε εμφανίστηκε πρόθυμη να χρηματοδοτήσει τη βιωσιμότητα με προσωπικά κεφάλαια των μετόχων.

Στο μεσοδιάστημα η Sprider, η οποία σημειωτέον είχε μεταφέρει την έδρα της στη Θεσσαλονίκη, έκανε κινήσεις για να περιορίσει δραστικά το λειτουργικό της κόστος, σε βαθμό αφανισμού της από την αγορά. Μέσα στους οκτώ πρώτους μήνες του 2013 έκλεισε συνολικά 34 σημεία πώλησης στην Ελλάδα, ενώ αποσύρθηκε εντελώς από τη Ρουμανία και την Κύπρο  όπου οι θυγατρικές –όπως και στην Πολωνία–τέθηκαν σε εκκαθάριση, διατηρώντας μόνο 1 κατάστημα στη Βουλγαρία. Μέχρι και τον Αύγουστο ο αριθμός των καταστημάτων της είχε μειωθεί σε μόλις 44 σε όλη την Ελλάδα, όταν στις αρχές του 2011 λειτουργούσε συνολικά 114 καταστήματα εκ των οποίων 88 στην Ελλάδα και άλλα 26 στα Βαλκάνια με βλέψεις περαιτέρω επέκτασης, που σκόνταψαν όμως στην άρνηση των τραπεζών να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τα επενδυτικά της σχέδια.

Ήδη η εταιρεία είχε καταστεί ζημιογόνος από το 2009. Μετά από μια εξαιρετικά προσοδοφόρο πενταετία (2004-2008) όταν και κατάφερε να υπερδιπλασιάσει τον κύκλο εργασιών της από τα 65 εκατ. ευρώ στα 163 εκατ. ευρώ και να παραγάγει προς όφελος των μετόχων της συνολικά κέρδη 55 εκατ. ευρώ, η κατάσταση άρχισε να αντιστρέφεται πλέον το 2009.

Από τότε και με αποκορύφωμα την τελευταία διετία οι ζημιές ξέφυγαν από κάθε έλεγχο ξεπερνώντας σωρευτικά τα 107 εκατ. ευρώ, ενώ οι πωλήσεις κατέρρευσαν σε προ δεκαετίας επίπεδα υποχωρώντας πάνω από 53% συγκριτικά με το ρεκόρ του 2009. Την ίδια περίοδο η διαχείριση των δανείων έγινε υπ αριθμόν ένα πρόβλημα. Η χρηματοδότηση της αλματώδους επέκτασης των δραστηριοτήτων εντός και εκτός Ελλάδος, τα ανοίγματα σε προμηθευτές και το υψηλό κόστος λειτουργίας είχε ως αποτέλεσμα οι υποχρεώσεις του ομίλου να εκτιναχθούν από τα 48 εκατ. ευρώ το 2007, σε περίπου 97 εκατ. ευρώ σήμερα ενώ την ίδια περίοδο η αξία των παγίων της Sprider υποχωρούσε διαρκώς για να φτάσει από τα 75 εκατ. ευρώ στα 29,3 εκατ. ευρώ καθώς η εταιρεία ρευστοποιούσε ή διέκοπτε δραστηριότητες για να επιβιώσει.  

Ο ίδιος ο Σάκης Χατζηιωάννου που δημιούργησε από το μηδέν το φαινόμενο Sprider φτάνοντας την χρηματιστηριακή της αξία κοντά στα 500 εκατ. ευρώ, βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπος με ποινικές διώξεις και με μια εισαγγελική έρευνα σε εξέλιξη. Κατηγορείται, μαζί με άλλα μέλη του τότε διοικητικού συμβουλίου – μεταξύ των οποίων και ο αδελφός του Θανάσης– για προμελετημένο εμπρησμό των αποθηκευτικών χώρων και των γραφείων στην Ανθούσα προκειμένου η εταιρεία να εισπράξει την αποζημίωση των 9 εκατ. ευρώ.