Οι χαμένες ευκαιρίες των υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Περί τα 1.600MW «καθαρής» ενέργειας, ικανοποίηση των απαιτήσεων της κοινοτικής νομοθεσίας για την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και θωράκιση της χώρας από πιθανά μελλοντικά προβλήματα ξηρασίας, είναι μερικά μόνο από τα πλεονεκτήματα που συνοδεύουν την ανάπτυξη των υδροηλεκτρικών έργων της ΔΕΗ.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια συνδυασμός παραγόντων έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον εγκατάλειψης και απαξίωσης των υπό κατασκευή ή μελέτη νέων μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων, ενώ τα μικρά υδροηλεκτρικά έχουν ουσιαστικά περάσει σε ιδιώτες επενδυτές.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το έργο του Τεμένους στην Αν. Μακεδονία και τον ποταμό Νέστο που εγκαταλείφθηκε το 2002 ενώ βρίσκόταν σε φάση κατακύρωσης του διαγωνισμού. Ανάλογες προσπάθειες έγιναν και για το υπό κατασκευή έργο του Ιλαρίωνα στη Δ. Μακεδονία ενώ η ΔΕΗ έχει σήμερα πρακτικά εγκαταλείψει την κατασκευή νέων μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων.

Αυτή τη στιγμή εκτός από τα 16 μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα, η ΔΕΗ έχει κατασκευάσει και λειτουργεί και 8 μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα (ισχύος μικρότερης της 10 MW το καθένα). Μέχρι σήμερα η ΔΕΗ έχει αξιοποιήσει μόλις το 40% του εγχώριου ετήσιου εκμεταλλεύσιμου υδροδυναμικού της χώρας, που εκτιμάται σε 12 TWh. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των εν λειτουργία υδροηλεκτρικών σταθμών είναι 3.060 MW.

Η συνολική καθαρή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρική παραγωγή ανήλθε σε 5,4 TWh. Μάλιστα η ευστάθεια του συστήματος το δύσκολο φετινό καλοκαίρι, αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην άριστη λειτουργία των υδροηλεκτρικών σταθμών.

Με συνολικές επενδύσεις της τάξης των 2.500 εκ. ευρώ για τα επόμενα 15 χρόνια, η δυσμενής αυτή κατάσταση θα μπορούσε να ανατραπεί και να προωθηθεί, είτε αυτόνομα από τη ΔΕΗ είτε σε συνεργασία με ιδιώτες, σειρά σημαντικών έργων.

Πρόκειται για 16 μεγάλα και 3 μικρά υδροηλεκτρικά έργα με σημαντικές ωφέλειες:

α) 370 εκατ. ευρώ απαιτούνται για την ολοκλήρωση ή κατασκευή τεσσάρων (4) μεγάλων και τριών (3) μικρών, υπό κατασκευή, ημιτελών ή απενταγμένων υδροηλεκτρικών έργων της ΔΕΗ (Αγ. Βαρβάρα Αλιάκμονα, Ιλαρίωνας, Μεσοχώρα, Μεσοχώρα ΙΙ, Μετσοβίτικο, Σμόκοβο, Τέμενος).

β) 430 εκατ. ευρώ απαιτούνται για την κατασκευή τριών (3) μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων τα οποία έχουν ή είχαν αδειοδοτηθεί σε ιδιώτες (Αγ. Νικόλαος, Αυλάκι, Βωβούσα).

γ) 450 εκατ. ευρώ απαιτούνται για την κατασκευή τεσσάρων (4) μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων στα πλαίσια της εκτροπής του Αχελώου (Συκιά, Πευκόφυτο, Μουζάκι-Πύλη, Μαυρομάτι).

δ) Σε 1.250 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το κόστος κατασκευής πέντε (5) νέων μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων διαφόρων μεγεθών (από 25 έως 250 MW) σε διάφορες περιοχές της χώρας (π.χ. Αγ. Βαρβάρα Σαραντάπορου, Βροσίνα, Ελάφι, Ελεύθερο, Στενό-Καλαρίτικο).

Τα παραπάνω έργα θα προσθέσουν στο σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας:

α) 1.600 MW ισχύος αιχμής (αύξηση κατά 50% της σημερινής εγκατεστημένης ισχύος των υδροηλεκτρικών έργων).

β) 4.000-4.500 εκατομμύρια ΚWh ήπιας, ανανεώσιμης και εγχώριας ενέργειας αιχμής (αύξηση κατά 85% της σημερινής παραγωγής των υδροηλεκτρικών έργων).

γ) Σημαντική βελτίωση της ενεργειακής αυτονομίας της χώρας.

δ) Ικανοποίηση για τη χώρα μας του στόχου της Πράσινης Βίβλου της Ε.Ε, για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, σε ποσοστό 20,1% το 2010.

Επιπλέον θα προκύψουν και άλλες σημαντικές οφέλειες:

α) Προσθήκη 4.500 εκατομμύρια κυβικών μέτρων αποθήκης νερού (αύξηση κατά 70% της σημερινής αποθηκευτικής ικανότητας των ταμιευτήρων των υδροηλεκτρικών έργων).

β) Θωράκιση της χώρας για αντιμετώπιση περιόδων παρατεταμένης ξηρασίας.

γ) Βελτίωση της αντιπλημμυρικής προστασίας των πεδινών περιοχών.

δ) Τόνωση της απασχόλησης και της περιφερειακής ανάπτυξης κατά την κατασκευή των έργων.

ε) Δημιουργία 700 - 1.000 νέων μονίμων θέσεων εργασίας.