Οι... "μαύρες τρύπες"των swaps της ΔΕΗ

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Μια σειρά από ερωτήματα και απορίες συνοδεύουν την περίφημη λύση των ανταλλαγών ενέργειας που προκρίνει η κυβέρνηση αλλά και η διοίκηση της ΔΕΗ ως λύση για τη μη παραπομπή της χώρας για το μονοπώλιο της Επιχείρησης στους λιγνίτες. Τα ερωτήματα αυτά φαίνεται να συμμερίζεται εν μέρει και η Κομισιόν, η οποία ζήτησε –όπως και θα γίνει– να υπάρξει δοκιμαστική περίοδος του μοντέλου αυτού προκειμένου να τεσταριστεί το ενδιαφέρον αλλά και η λειτουργικότητα της λύσης.

Εν πάση περιπτώσει, πηγές της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στις οποίες απευθύνθηκε το Capital.gr θεωρούν εξαιρετικά δύσκολο το μοντέλο αυτό να φανεί λειτουργικό στην πράξη, κατ΄ αρχάς διότι οι ανταλλαγές θα πρέπει να περιοριστούν σε ομοειδείς μονάδες λιγνίτη και άνθρακα. «Δεν μπορεί να ανταλλάξεις λιγνίτη με αέριο, διότι σε αυτή την περίπτωση ακολουθεί αμέσως το ερώτημα, γιατί να μη γίνει η ανταλλαγή στην Ελλάδα με κάποιον ιδιώτη ανεξάρτητο ηλεκτροπαραγωγό». Από την άλλη πλευρά, υπάρχει το ζήτημα ότι δεν μπορεί να γίνουν ανταλλαγές φθηνής λιγνιτικής παραγωγής με κάποια άλλη παραγωγή ακριβού κόστους. 

Το επόμενο ερώτημα που θέτουν πηγές της αγοράς, αφορά την πιθανότητα ανταλλαγής ενέργειας με λιγνιτικές ή ανθρακικές μονάδες. Σε αυτή την περίπτωση και μόνο το due diligence, καθώς υπεισέρχονται παράγοντες όπως η αποδοτικότητα της μονάδας η ποιότητα του λιγνίτη και του άνθρακα και το κόστος παραγωγής, είναι μια αρκετά σύνθετη και χρονοβόρα διαδικασία. Και φτάνουμε στο ερώτημα ποιος έχει τέτοια παραγωγή και θα μπορούσε να κάνει ανταλλαγές ενέργειας με τη ΔΕΗ. Ανθρακικές μονάδες, με σοβαρά προβλήματα ωστόσο, έχουν οι Ισπανοί. Καθώς όμως υπάρχει μεγάλη παραγωγή ΑΠΕ, η ανθρακική παραγωγή παρουσιάζει προβλήματα και επιδοτείται, οπότε δύσκολα θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ανταλλαγής. 

Πιο εύκολες περιπτώσεις δείχνουν οι αγορές της Τσεχίας ή της Βουλγαρίας, ενώ η Κύπρος που φέρεται να έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον είναι μια αγορά που στηρίζεται μόνο στην πετρελαϊκή παραγωγή. Η Ιταλία έχει ανθρακικές μονάδες στη νότια Ιταλία και τη Σικελία ωστόσο η δευτερογενής της αγορά (χονδρεμπορική) είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένη και η συμμετοχή σε αυτήν απαιτεί ιδιαίτερη τεχνογνωσία και πιθανότατα θα πρέπει η ΔΕΗ να προχωρήσει στη δημιουργία θυγατρικής που θα διοχετεύει την ενέργεια στην αγορά. 

Δηλαδή, με απλά λόγια, η αγορά εκφράζει αμφιβολίες κατά πόσο εφικτό είναι να γίνουν όλες αυτές οι χρονοβόρες διαδικασίες μέσα σε λίγες εβδομάδες και το τεστ να είναι επιτυχημένο. Απαιτείται πολύ καλή προετοιμασία και η μοναδική περίπτωση –με τα δικά της προβλήματα– που φαίνεται να μπορεί να περπατήσει στην πράξη είναι οι ανταλλαγές με την Κύπρο.

Να σημειώσουμε τέλος ότι το μοντέλο των ανταλλαγών, φαίνεται να συγκεντρώνει την αρνητική θέση όλων των ανεξάρτητων παραγωγών, οι οποίοι πάντως θέτουν ως προτεραιότητα τον εξορθολογισμό της λειτουργίας της αγοράς, την άρση των στρεβλώσεων, την πραγματική ανεξαρτητοποίηση της ΡΑΕ και την ουσιαστική και όχι τυπική εφαρμογή του τρίτου πακέτου και του ανοίγματος της αγοράς.