Τετάρτη, 24-Δεκ-2025 16:46
Νέα ρήξη στις σχέσεις Αλγερίας-Γαλλίας: Το Αλγέρι επαναφέρει αίτημα αποζημιώσεων για "εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας"
Το κοινοβούλιο της Αλγερίας ενέκρινε νομοσχέδιο που απαιτεί από τη Γαλλία "επίσημη συγγνώμη" και να καταβάλει αποζημιώσεις για την 130ετή κατοχή της βορειοαφρικανικής χώρας, γεγονός που πιθανόν θα οδηγήσει σε κλιμάκωση μιας διαμάχης που σιγοβράζει εδώ και μήνες με το Παρίσι.
Οι βουλευτές ψήφισαν την Τετάρτη υπέρ του νομοσχεδίου που κηρύσσει τον γαλλικό αποικιοκρατισμό "κρατικό έγκλημα" και θεωρεί τη χώρα υπεύθυνη για "εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας" κατά τη διάρκεια της κατοχής της από το 1830 έως το 1962. Επίσης, καθιστά κάθε "εξύμνηση" της περιόδου αυτής ως αδίκημα.
Το μέτρο αυτό έρχεται σε μια περίοδο που οι σχέσεις μεταξύ Αλγερίας και Γαλλίας έχουν φτάσει σε χαμηλό δεκαετιών, μετά την υποστήριξη του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν πέρυσι στην κυριαρχία του γειτονικού Μαρόκου επί της αμφισβητούμενης Δυτικής Σαχάρας. Αυτό εξόργισε την Αλγερία, η οποία φιλοξενεί μια ομάδα που αγωνίζεται εδώ και μισό αιώνα για την ανεξαρτησία του εδάφους.
Παρόμοια νομοθεσία προτάθηκε για πρώτη φορά το 1984 και στη συνέχεια αρκετές φορές τις επόμενες δεκαετίες, όταν οι σχέσεις με το Παρίσι επιδεινώνονταν. Ποτέ στο παρελθόν δεν προχώρησε όμως στην κάτω βουλή και εξακολουθεί να χρειάζεται την έγκριση της άνω βουλής και του προέδρου Abdelmadjid Tebboune για να γίνει νόμος.
Παρά τις συχνές έντονες ανταλλαγές απόψεων σε θέματα μετανάστευσης και ιστορικών γεγονότων, οι δύο χώρες διατηρούν σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς. Η Αλγερία καλύπτει μέρος των αναγκών της Γαλλίας σε υγροποιημένο φυσικό αέριο, ενώ η TotalEnergies SE είναι εταίρος σε πετρελαϊκά έργα στο μέλος του ΟΠΕΚ.
Το κείμενο του νομοσχεδίου περιλαμβάνει περισσότερα από 24 άρθρα, ένα από τα οποία ταξινομεί 27 μορφές εγκλημάτων που σχετίζονται με τη γαλλική αποικιοκρατία, τα οποία περιλαμβάνουν στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον αμάχων, υπερβολική χρήση ένοπλης βίας και χρήση μη συμβατικών όπλων.
Ένα άλλο άρθρο απαιτεί από τη Γαλλία να καθαρίσει τις περιοχές που μολύνθηκαν από πυρηνικές δοκιμές στην έρημο της Αλγερίας τη δεκαετία του 1960 και να παράσχει χάρτες των πληγεισών περιοχών, καθώς και αποζημίωση για τα θύματα των δοκιμών. Ζητά επίσης την αποκατάσταση της "υλικής" και "άυλης" περιουσίας, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών αρχείων.
Από το 1960 έως το 1966, η Γαλλία προχώρησε σε 17 δοκιμές σε πολλές τοποθεσίες στην αλγερινή Σαχάρα.
Ο νόμος χαρακτηρίζει επίσης "εσχάτη προδοσία" τη "συνεργασία των χαρκί" (των Αλγερινών βοηθητικών του γαλλικού στρατού) και προβλέπει ποινή σε όποιον υποστηρίζει ή δικαιολογεί τη γαλλική αποικιοκρατία.
Το νομοσχέδιο "δεν στρέφεται εναντίον κανενός λαού, ούτε επιδιώκει εκδίκηση ή τροφοδοτεί το μίσος", δήλωσε ο πρόεδρος του κοινοβουλίου νωρίτερα αυτό το μήνα. "Αντίθετα, βασίζεται στην καθιερωμένη αρχή ότι τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν μπορούν να εξαλειφθούν με το πέρασμα του χρόνου, να δικαιολογηθούν με τη βία ή να σιγήσουν".
Το θέμα της γαλλικής αποικιοκρατίας στην Αλγερία είναι πολύ ευαίσθητο και παραμένει μία από τις κύριες πηγές εντάσεων ανάμεσα στο Παρίσι και στο Αλγέρι.
Η κατάκτηση της Αλγερίας, από το 1830, σημαδεύτηκε από μαζικές δολοφονίες και καταστροφή των κοινωνικοοικονομικών δομών καθώς και από απελάσεις σε μεγάλη κλίμακα σύμφωνα με ιστορικούς. Πολλές εξεγέρσεις καταστάληκαν πριν από έναν πολυαίμακτο πόλεμο για την ανεξαρτησία της Αλγερίας (1954-1962), που προκάλεσε τον θάνατο 1,5 εκατομμυρίου Αλγερινών, σύμφωνα με την Αλγερία, 500.000 ανθρώπων εκ των οποίων 400.000 ήταν Αλγερινοί σύμφωνα με τους Γάλλους ιστορικούς.
Το 2017, ο Μακρόν, ο οποίος τότε ήταν υποψήφιος για τη γαλλική προεδρία, είχε χαρακτηρίσει τον αποικισμό της Αλγερίας "έγκλημα κατά της ανθρωπότητας". "Αποτελεί μέρος εκείνου του παρελθόντος που οφείλουμε να αντικρίσουμε κατά πρόσωπο υποβάλλοντας επίσης τη συγγνώμη μας σε εκείνες και εκείνους απέναντι στους οποίους έχουμε διαπράξει αυτές τις ενέργειες", είχε πει.
Μετά τη δημοσίευση έκθεσης του Γάλλου ιστορικού Μπενζαμέν Στορά τον Ιανουάριο του 2021, ο Μακρόν είχε δεσμευθεί σε "συμβολικές ενέργειες" στην προσπάθεια συμφιλίωσης των δύο χωρών αλλά αποκλείοντας αυτήν τη φορά τη "συγγνώμη".
Προκάλεσε στη συνέχεια σάλο στην Αλγερία διερωτώμενος στην εφημερίδα Le Monde για την ύπαρξη αλγερινού έθνους πριν από την γαλλική αποικιοκρατία.