Συνεχης ενημερωση

    Κυριακή, 21-Δεκ-2025 11:05

    Ταχυδρομικά δελτάρια από μια Θεσσαλονίκη που δεν υπάρχει πια (1896- 1912)

    Ταχυδρομικά δελτάρια από μια Θεσσαλονίκη που δεν υπάρχει πια (1896- 1912)
    • Εκτύπωση
    • Αποστολή με email
    • Προσθήκη στη λίστα ανάγνωσης
    • Μεγαλύτερο μέγεθος κειμένου
    • Μικρότερο μέγεθος κειμένου

    Φωτοκάρτα του 1908-1910 που απεικονίζει το τραμ της Θεσσαλονίκης, στο οποίο συνυπάρχουν δύο βαγόνια, το παλιό ιππήλατο και το καινούριο μηχανοκίνητο, καρτ ποστάλ με το πολυτελές ξενοδοχείο "Σπλέντιτ", που το 1917 στεγάστηκε στην οδό Σταδίου, εικόνες των δίδυμων πολυώροφων κτηρίων Μπαρτισόλ που οικοδομήθηκαν για τις ανάγκες του λιμανιού το 1906 και περίτεχνες αψίδες τοποθετημένες σε κεντρικούς δρόμους και φωταγωγημένες για την επίσκεψη του τελευταίου σουλτάνου που επισκέφθηκε την πόλη το 1911 περιλαμβάνονται στις σελίδες του Ημερολογίου για το έτος 2026 του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας.

    Μία πόλη του 19ου αιώνα στη διαδικασία εκσυγχρονισμού και μετασχηματισμού από βαλκανική σε διεθνές λιμάνι με κοσμοπολίτικο χαρακτήρα - η οποία έπαψε σε μεγάλο βαθμό να υπάρχει λόγω της πυρκαγιάς του 1917 - και τα τοπόσημά της, οι άνθρωποί της και ιστορικά γεγονότα που την αποτυπώνονται στο Ημερολόγιο - Λεύκωμα με τίτλο "Θεσσαλονικέων Ενθυμήματα. Εικονογραφημένα Επιστολικά Δελτάρια της Θεσσαλονίκης (1896-1912)".

    "Το Ημερολόγιο ουσιαστικά είναι ένας περίπατος στη Θεσσαλονίκη του 19ου και του 20ου αιώνα. Οι γειτονιές, οι εθνοτικές ομάδες, η πολυπολιτισμικότητα, τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα παρουσιάζονται μέσα από ένα μοναδικό τεκμήριο της εποχής, τα επιστολικά δελτάρια (καρτ ποστάλ)" τόνισε στο ΑΠΕ -ΜΠΕ η διευθύντρια του ΙΜΜΑ, Αθηνά Παυλίδου.

    "Οι καρτ ποστάλ προέρχονται από τη συλλογή του πολιτικού μηχανικού, συλλέκτη Γιώργου Θωμαρέη και σκόπιμα χρησιμοποιήσαμε μόνο μία ακριβώς για να φανεί η συνοχή και η πληρότητα της" επισήμανε η κ. Παυλίδου.

    Ο Γιώργος Θωμαρέης, όπως διευκρίνισε η διευθύντρια του ΙΜΜΑ, έχει μια από τις πληρέστερες συλλογές καρτ ποστάλ για τη Θεσσαλονίκη, ειδικά για τον 19ο -20ο αιώνα, οι οποίες αποτελούν ζωντανές αφηγήσεις μιας κοινωνίας που έζησε στο σταυροδρόμι πολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών εξελίξεων.

    Μια από τις παλαιότερες ταχυδρομημένες καρτ ποστάλ από τη Θεσσαλονίκη

    "Ανακαλύψαμε πολλά και για την ιστορία του ίδιου του μέσου, των επιστολικών δελταρίων απ' όσα μας είπε ο συλλέκτης, ο οποίος στον πρόλογο του Ημερολογίου αναφέρεται στη σημασία που είχε την εποχή εκείνη η επικοινωνία μέσω των εικονογραφημένων επιστολικών δελταρίων" εξήγησε η κ. Παυλίδου.

    Στο Ημερολόγιο του ΙΜΜΑ περιλαμβάνονται κυρίως καρτ ποστάλ που τυπώθηκαν και κυκλοφόρησαν στη Θεσσαλονίκη από τέλη του 19ου αιώνα, την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα και μέχρι την εμπέδωση της ελληνικής κυριαρχίας.

    Η πρώτη εικονογραφημένη καρτ ποστάλ της Θεσσαλονίκης που έχει καταγραφεί χρονολογείται από το 1896, έχει μονόχρωμα σκίτσα και κυκλοφόρησε από τη Γερμανική Λέσχη, σύμφωνα τον συλλέκτη, ο οποίος έχει επίσης στη συλλογή του κάποιες με διπλά θέματα (Αψίδα του Γαλερίου και Λευκό Πύργο) και τριπλά (Το τμήμα της παραλίας προς τον Λευκό Πύργο, την Αγία Σοφία και τον Σιδηροδρομικό Σταθμό).

    Ένας μεγάλος αριθμός καρτ ποστάλ της εποχής, όπως αναφέρει ο κ. Θωμαρέης, τυπωνόταν στη Γερμανία και γι αυτό αναγράφονται οι εκφράσεις "Gruss Aus" (Χαιρετισμούς από...) ή "Souvenir de" (Ενθύμημα από).

    Κτίσματα και εθνοτικές ομάδες που δεν υπάρχουν σήμερα στη Θεσσαλονίκη

    "Οι καρτ - ποστάλ απεικονίζουν τη Θεσσαλονίκη πριν από την πυρκαγιά του 1917. Έτσι λοιπόν μας δίνουν μια αρχιτεκτονική, μια δομή της πόλης που δεν υπάρχει πια. Πολλά από αυτά τα κτήρια που προβάλλονται στις καρτ ποστάλ, όπως το Μητροπολιτικό Μέγαρο, που κτίστηκε μαζί με το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα (Ελληνικό Προξενείο) σε σχέδια του Ερνστ Τσίλλερ δεν υπάρχουν σήμερα" υπογράμμισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΙΤ) στο ΙΜΜΑ, Σταυρούλα Μαυρογένη.

    "Είναι μία εποχή που η εικόνα αφοπλίζει, συναρπάζει. Και τι γινόταν; Από εδώ, από μια πόλη όπως ήταν η Θεσσαλονίκη, έφευγαν οι εικόνες της και πήγαιναν σε όλη την Ευρώπη. Και ο κόσμος δεν είχε απλώς μια ιδέα για μια μεσογειακή πόλη, ανατολίτικη, αλλά είχε την άποψη ότι η Θεσσαλονίκη ήταν κοσμπολίτικη, πολυπολιτισμική πόλη, μετά το Τανζιμάτ, την περίοδο μεταρρυθμίσεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1839-1876) η οποία στόχευε στην εκσυγχρονισμό και φιλελευθεροποίησή της και όλο αυτό μπόρεσε και κοινοποιήθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη" επισήμανε η κ. Μαυρογένη.

    Φράγκοι, Εβραίοι, Σλάβοι, Οθωμανοί, Αρμένιοι ζούσαν στη Θεσσαλονίκη και έστελναν τις εικόνες της σε συγγενείς τους στον υπόλοιπο κόσμο, είπε τονίζοντας ότι οι καρτ ποστάλ των αρχών του 20ου αιώνα δεν είναι απλώς εικονογραφικά προϊόντα, αλλά και μηχανισμοί αναπαραγωγής πολιτισμικών νοημάτων.

    Το περιεχόμενο του ημερολογίου είναι δίγλωσσο (ελληνικά-αγγλικά) και το φωτογραφικό υλικό συνοδεύεται από κείμενα των Γιάννη Επαμεινώνδα, αρχιτέκτονα, ιστορικού, ερευνητή, Γιώργου Θωμαρέη, πολιτικού μηχανικού, συλλέκτη, Ευάγγελου Κανσίζογλου, ιστορικού και ερευνητή του ΙΜΜΑ, Βασίλη Κολώνα, ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Θάλειας Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου, ομότιμης καθηγήτριας του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, Σταυρούλας Μαυρογένη, καθηγήτριας του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ΠΑΜΑΚ - διευθύντριας του ΚΕΜΙΤ στο ΙΜΜΑ, Γιάννη Μέγα, πολιτικού μηχανικού, συγγραφέα και του δρ. Κωνσταντίνου Σ. Παπανικολάου, ιστορικού και επιστημονικού συνεργάτη του ΙΜΜΑ.

    Το Ημερολόγιο του ΙΜΜΑ υλοποιείται με την υποστήριξη της Βιομηχανίας Τροφίμων "Αφοί Χαΐτογλου ΑΒΕΕ", η οποία αναλαμβάνει τη συνολική δαπάνη του έργου.

    Πηγή: ΑΠΕ

    Τις φωτογραφίες παραχώρησε το ΙΜΜΑ.

    Διαβάστε ακόμα για:

    ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ;

    ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ