Κρατικός Προϋπολογισμός 2026: Οι επιδόσεις, οι προκλήσεις και η επόμενη μέρα της ελληνικής οικονομίας

Του Χρήστου Σταϊκούρα*

Ο Προϋπολογισμός του 2026 αποτελεί προϊόν πολιτικής ωριμότητας, θεσμικής υπευθυνότητας και τεχνοκρατικής επάρκειας. Σε μια περίοδο σημαντικών διεθνών αναταράξεων, νέων προκλήσεων και αυξημένης αβεβαιότητας, ο Προϋπολογισμός συνιστά μια συλλογική επιλογή οικονομικής προόδου και σταθερότητας.

Αποτελεί τη συνέχεια μιας διαδρομής έξι ετών, που στοχεύει στη διαμόρφωση μιας οικονομίας ανθεκτικής, δυναμικής, εξωστρεφούς και κοινωνικά δίκαιης. Μιας διαδρομής η οποία στηρίχθηκε στη σοβαρότητα, στη συνέπεια και στη συνέχεια των πολιτικών που υλοποιήθηκαν και έφεραν μετρήσιμα αποτελέσματα για τη χώρα.

Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει καταφέρει να επιτύχει διατηρήσιμη μεγέθυνση και ποιοτικά αναβαθμισμένη ανάπτυξη. Τα δημόσια οικονομικά έχουν εξυγιανθεί και παρουσιάζουν ευστάθεια, ενώ το δημόσιο χρέος ακολουθεί τροχιά σταθερής αποκλιμάκωσης. Ταυτόχρονα, τα φορολογικά βάρη μειώνονται, η απασχόληση αυξάνεται και τα εισοδήματα ενισχύονται, συμβάλλοντας στην αναβάθμιση της οικονομικής θέσης των νοικοκυριών.

Η χώρα έχει ανακτήσει αξιοπιστία, έχει ισχυροποιήσει τη θέση της στο διεθνές περιβάλλον και αναδεικνύεται εκ νέου σε σταθεροποιητικό παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή. Η πρόοδος αυτή αποτυπώνεται σε συγκεκριμένα μεγέθη: η ελληνική οικονομία προβλέπεται να αναπτύσσεται για έκτο συνεχόμενο έτος ταχύτερα από την ευρωζώνη, με ρυθμό άνω του 2%.

Η δημοσιονομική πολιτική παραμένει προσανατολισμένη στη μείωση των φορολογικών βαρών, με συνέπεια και χωρίς υπαναχωρήσεις. Η Ελλάδα κατατάσσεται στις χώρες με τις καλύτερες δημοσιονομικές επιδόσεις στην Ευρωζώνη, ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να εμφανίσει – για έκτο συναπτό έτος – τη μεγαλύτερη αποκλιμάκωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ανεργία έχει μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2008, το ονομαστικό εισόδημα των νοικοκυριών αυξάνεται για έξι συνεχόμενα χρόνια και το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα έχει ενισχυθεί κατά 23% από το 2019.

Ωστόσο, παρά τη σημαντική πρόοδο, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις δυσκολίες που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλά νοικοκυριά. Η συσσωρευμένη ακρίβεια, έστω και αν ο ρυθμός αύξησης των τιμών επιβραδύνεται, συνεχίζει να επιβαρύνει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

Το ιδιωτικό χρέος, παρά τις προσπάθειες ρύθμισης και τις νομοθετικές παρεμβάσεις των τελευταίων ετών, παραμένει υψηλό. Το κόστος στέγασης έχει αυξηθεί, ιδιαίτερα για τα νέα ζευγάρια, περιορίζοντας την πρόσβαση σε αξιοπρεπείς και οικονομικά προσιτές κατοικίες.

Η παραγωγικότητα εξακολουθεί να υστερεί έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παραμένει ελλειμματικό, ενώ η κλιματική κρίση, το δημογραφικό πρόβλημα και η ανάγκη αποκέντρωσης συνιστούν διαχρονικές και σύνθετες προκλήσεις.

Σε όλα αυτά, προστίθεται ένα διεθνές περιβάλλον γεμάτο γεωπολιτικές εντάσεις, που επιβάλλει ιδιαίτερη προσοχή και ανθεκτικότητα στις οικονομικές μας επιλογές. Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί σοβαρό, μακροπρόθεσμο και συνεκτικό σχεδιασμό.

Χρειάζεται ενίσχυση των επενδύσεων, ιδίως σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, αύξηση του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών και αναβάθμιση της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.

Παράλληλα, είναι αναγκαίο να συνδεθούν πιο αποτελεσματικά οι εκπαιδευτικές δομές με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, να ενισχυθεί η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση και να μειωθεί το χάσμα μεταξύ ερευνητικών επιτευγμάτων και εφαρμοσμένης καινοτομίας.

Η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, η καλύτερη χωρική κατανομή παραγωγικών πόρων, η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, η προώθηση πολιτικών για αύξηση της προσφοράς στέγης, η απλούστευση πολεοδομικών διαδικασιών, ο εκσυγχρονισμός του πρωτογενούς τομέα και η εμβάθυνση της πιστωτικής επέκτασης αποτελούν κρίσιμες συνιστώσες μιας συνεκτικής αναπτυξιακής στρατηγικής.

Με σοβαρότητα, συνέπεια και συλλογική προσπάθεια, η Ελλάδα μπορεί να συνεχίσει να προοδεύει, να μειώνει ανισότητες και να ενισχύει την ευημερία των πολιτών.

Με οδηγό τις αρχές της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, η χώρα μπορεί να στηρίξει τις προσδοκίες της κοινωνίας και να οικοδομήσει σταθερές βάσεις για ατομική προκοπή και συλλογική πρόοδο.

*Καθηγητής ΟΠΑ, Βουλευτής Φθιώτιδας ΝΔ